Τι μας δίδαξε η οικονομική κρίση;

Και αν και φαινομενικά οι δύσκολες μέρες πέρασαν και βγήκαμε επίσημα από ένα καθεστώς στενής επιτήρησης, η ομαλότητα θα πάρει πολλά χρόνια να επανέρθει και ένα αβέβαιο, νέο, καθεστώς επιτροπείας και μέτρων ξημερώνει. Ειδικά εάν αυτή η τραγική κρίση δεν σταθεί μαθησιακή ευκαιρία και ένα έναυσμα αλλαγής κουλτούρας στη δημόσια διακυβέρνηση, το μέλλον δεν προβλέπεται πολύ ευοίωνο.  

Τι μπορεί όμως να μάθει ένας απλός πολίτης και ένα στέλεχος επιχείρησης από την κρίση, μεταφέροντας τη μακροοικονομική εικόνα σε χειροπιαστά μικροοικονομικά καλούπια;

Εξορθολογήστε τις δαπάνες σας. Ζήστε με δικά σας χρήματα

Πρέπει να γνωρίζετε τη διαφορά μεταξύ του τι χρειάζεστε και του τι θέλετε. Η ζωή απαιτεί να είστε προσεκτικοί για το πώς ξοδεύετε τα χρήματά σας. Αλλά αν το κάνετε σωστά, δεν θα στερηθείτε πραγματικά από τα πράγματα που αντικειμενικά χρειάζεστε για να είστε ευχαριστημένοι.Ένας οργανισμός ή ένα άτομο θα πρέπει να είναι συνετός στις δαπάνες του καθώς και να αξιολογεί την οικονομική του κατάσταση πριν από οποιαδήποτε δαπάνη.

Η βασική αιτία της χρηματοπιστωτικής κρίσης στην Ελλάδα οφειλόταν στους ανθρώπους και τους θεσμούς που σκέφτονταν ότι ήταν πλουσιότεροι από ότι ήταν.Και ήξεραν ότι δεν ίσχυε αυτό.

Αποφύγετε το δανεισμό και τα συσσωρευμένα χρέη

Ανεξάρτητα από το πόσο οικονομικά πιεσμένοι είστε, ζυγίζετε πάντα τις επιλογές σας πριν δανειστείτε. Αξιολογήστε την αιτία σας για δανεισμό και φτιάξτε ένα ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα για την αποπληρωμή του χρέους.

Οι ευρωπαϊκές χώρες με πολύ υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους θα πρέπει, από την εμπειρία της Ελλάδας, να κατανοήσουν ότι τα μεγάλα πακέτα διάσωσης του ΔΝΤ-ΕΕ για την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών της κυβέρνησης για αρκετά χρόνια έρχονται με υψηλό μακροπρόθεσμο κόστος. Καθώς η Ελλάδα μαθαίνει με καθυστέρηση την μακροχρόνια οικονομική της ζημία, η αποδοχή των χρημάτων των ΔΝΤ-ΕΕ έχει στοιχίσει ένα βουνό από επίσημα χρέη που η χώρα δεν θα μπορέσει να εξυπηρετήσει και θα έχει τις μεγαλύτερες δυσκολίες στην αναδιάρθρωση.

Αναπτύξτε τη δική σας στρατηγική και ένα μακρόπνοο σχέδιο

Κατασκευάστε τη στρατηγική ή την πολιτική σας από τη δική σας κατανόηση και αξιολόγηση. Να είστε έτοιμοι να εκτελέσετε τις δικές σας στρατηγικές και να μην δανειστείτε έτοιμες. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αναπτύξετε μια στρατηγική που θα βασίζεται και θα προσαρμόζεται στις φιλοδοξίες της οργάνωσής σας και στις ιδιαίτερες θεμελιακές ικανότητες σας (core competencies). Δεν μπορείτε να βαδίζει και να στηρίζεται μία κυβέρνηση σε επιτεύγματα και επιτυχίες άλλων λαών. Δεν μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ό,τι λειτούργησε για τους άλλους, αλλά μπορείτε να μάθετε από αυτό και να κάνετε μία κριτική αξιολόγηση.

Βασιστείτε στις ικανότητες σας και κτίστε πάνω στους πόρους σας

Ένας οργανισμός ή ένα άτομο μπορεί να πετύχει μόνο εάν οι φιλοδοξίες του βασίζονται σε φυσικές ικανότητες ή βιώσιμους πόρους. Η Ελλάδα είναι μια από τις παλαιότερες χώρες της ΕΕ και αυτό κάνει τα πράγματα για την κρίση πολύ χειρότερα. Η ελληνική κυβέρνηση και οι μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας δανείστηκαν σε μεγάλο βαθμό στις διεθνείς χρηματαγορές. Μεταξύ άλλων, δανείστηκαν από γαλλικές και γερμανικές τράπεζες, συχνά σε αντάλλαγμα γαλλικών και γερμανικών αγαθών, που δεν δούλευαν όλοι. Για παράδειγμα, δύο υποβρύχια ντίζελ που αγοράστηκαν από τη Γερμανία από τον διογκωμένο αμυντικό προϋπολογισμό, δεν λειτούργησαν ποτέ μετά την αποτυχία του ελληνικού ναυτικού να τα φέρει στην εργασία.

Η καθυστέρηση στην απολπηρωμή των χρεών αυξάνει εκθετικά το κόστος

Η αναβολή είναι εύκολο να γίνει σε οποιαδήποτε εργασία που πιστεύουμε ότι είναι δυσάρεστη ή απαιτεί πολλή δουλειά. Αλλά καθυστερώντας να αποπληρώσετε το χρέος σας, αυτό είναι μία πράξη που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στην αύξησή του.

Παραπάνω είδαμε κάποια απλά και πρακτικά μαθήματα της κρίσης. Βέβαια να υπογραμμίσω ότι τα παραπάνω είναι μία απλουστευμένη προσέγγιση της κρίσης, βασισμένη σε εσωτερικούς παράγοντες. Δεν είναι η μεγάλη εικόνα. Κανείς δεν μπορεί να μην αναφερθεί στους εξωτερικούς παράγοντες και στην παγκόσμια κρίση καθώς και την κρίση της ευρωζώνης που πυροδότησε την ελληνική κρίση. Η κρίση του ευρώ είναι το συνδυασμένο αποτέλεσμα των ελλείψεων στο θεσμικό πλαίσιο της ευρωζώνης - οι ελλείψεις που ήταν γνωστές από τη στιγμή της έναρξης της - και της αποτυχίας των χρηματοπιστωτικών αγορών εκτός των εθνικών γενεσιουργών αιτιών.

Προκειμένου η Ελλάδα να αποκαταστήσει την ανάπτυξη και να αντιμετωπίσει το ζήτημα της ανεργίας και της κοινωνικής ανισότητας, υπάρχει επείγουσα ανάγκη να προσελκύσει πόρους - δηλ. Ιδιωτικές επενδύσεις, κυρίως στον εμπορεύσιμο τομέα της οικονομίας. Αυτό θα επέτρεπε στην ελληνική οικονομία να αναβιώσει το παραγωγικό δυναμικό και την παραγωγική της ικανότητα - που καταστράφηκε κατά τη διάρκεια της κρίσης - και να αποκαταστήσει την ανταγωνιστικότητά της.

Πέρα από αυτό όμως, τα μαθήματα και η πίκρα της κρίσης πρέπει να αποτελέσει κίνητρο βελτίωσης της εθνικής οικονομικής διοίκησης και να σηματοδοτήσει την κατάρτιση ενός μακρόπνοου αναπτυξιακού πλάνου με στρατηγικές εκφάνσεις που θα δεσμεύσει όλους τους φορείς να το ακολουθήσουν και θα αξιοποιεί και τα προτερήματα της χώρας μας. Και αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα κάθε κυβέρνησης από εδώ και μπρος, Οι νέοι Έλληνες αξίζουν ένα καλύτερο μέλλον.