Η αξία του lifelong learning

Στην σύγχρονη αγορά εργασίας και επιχειρηματικότητας, η γνώση είναι μια συνεχώς μεταβαλλόμενη και εξελισσόμενη έννοια. Ως τέτοια, ουδείς μπορεί να αποκαλεί εαυτόν ενημερωμένο στον κλάδο του, εάν δεν είναι σε μια διαρκή (ή συχνά περιοδική) ανανέωση γνώσεων και πληροφοριών, αναπόφευκτης δικτύωσης και κατά συνέπεια βελτίωσης του γνωστικού και γνωσιακού εργασιακού του επιπέδου.

Οι μορφές και οι τρόποι ανάπτυξης της δια βίου μάθησης είναι τα σεμινάρια και workshops, ημερίδες, online μαθήματα και toolkits, συνέδρια, επιστημονικά άρθρα αλλά και κύκλοι σπουδών με έμφαση σε εξειδικευμένα γνωστικά θέματα. Η δια βίου εκπαίδευση, πολλές φορές λανθασμένα, συγχέεται με την υποχρεωτική εκπαίδευση, παραβλέποντας το ότι η συνεχής εκπαίδευση είναι ένα μεγάλο μέρος της εκπαιδευτικής και γνωσιακής διαδρομής.

Οι λόγοι που ωθούν στην δια βίου εκπαίδευση έχουν να κάνουν με:

• Την προσωπική ανάπτυξη (επέκταση γενικών γνώσεων, γνώση που βελτιώνει τον τρόπο ζωής, νέες ασχολίες πέρα της εργασίας κλπ)
• Την επαγγελματική ανάπτυξη (εξειδίκευση, αλλαγή ή βελτίωση των συνθηκών εργασίας, επιμόρφωση στα πλαίσια της εργασίας, ανάπτυξη επιχειρηματικότητας κλπ)

Αυτοί οι λόγοι μπορεί να μην είναι απαραιτήτως διαφορετικοί, καθώς η προσωπική εξέλιξη μπορεί να βελτιώσει τις ευκαιρίες απασχόλησης και η επαγγελματική εξέλιξη μπορεί να ενεργοποιήσει την προσωπική ανάπτυξη. Η διαδικασία αποδοχής της αξίας της συνεχούς εκπαίδευσης έχει στάδια και αυτά περιγράφονται ακριβέστατα από τον Colin Rose με το ακρωνύμιο MASTER (Motivation, Acquire, Search, Trigger, Examine, Reflect).

Ουσιαστικά, ο Rose εύστοχα υποστηρίζει πως η απόφαση μάθησης βασίζεται στο κίνητρο (motivation), στην απόκτηση του μέσου ή του φορέα γνώσης (acquire), στην έρευνα (search), στο έναυσμα (trigger), στην εξέταση (examine) και στην ανασκόπηση (reflect).

Τα οφέλη της δια βίου εκπαίδευσης και μάθησης είναι πολλά αλλά μπορούμε να τα συνοψίσουμε :

• Διατήρηση και βελτίωση δεξιοτήτων
• Αύξηση και προαγωγές
• Κινητικότητα εργασίας
• Διατήρηση θέσεων εργασίας

Οι περισσότεροι επαγγελματίες που επενδύουν χρόνο στη δια βίου μάθηση το κάνουν για να διατηρήσουν και να βελτιώσουν τις δεξιότητες από τις οποίες εξαρτάται η δουλειά τους. Το 87% των ερωτηθέντων από το ερευνητικό κέντρο Pew ανέφερε το συγκεκριμένο όφελος ως τον κύριο λόγο εστίασης στην δια βίου μάθηση. Το 39% των επαγγελματιών δήλωσαν ότι αναπτύσσουν τις γνώσεις τους με άμεσο σκοπό την αύξηση του μισθού τους ή την προαγωγή τους στην θέση εργασίας τους.

Δεν είναι κάθε δουλειά η σωστή δουλειά. Ορισμένοι επαγγελματίες επενδύουν στην περαιτέρω κατάρτιση για να γίνουν καλύτεροι υποψήφιοι για νέες θέσεις εργασίας και μάλιστα το συγκεκριμένο όφελος είναι από τα πλέον υψηλά (το 3ο υψηλότερο) και κίνητρο για την συνέχιση της εκπαίδευσης τους.

Το 12% των επαγγελματιών που επέλεξαν τη συνεχή μάθηση το έκαναν ως ασφάλιση, θέλοντας να διατηρήσουν τις δεξιότητές τους «εμπορεύσιμες» σε οποιαδήποτε πιθανή επαγγελματική κακοτοπιά (απολύσεις, μείωση μισθού, υποβάθμιση πόστου κλπ).

Η έρευνα στην αγορά εργασίας δείχνει ότι οι επαγγελματίες που επενδύουν στη δια βίου μάθηση είναι στο σωστό δρόμο. Το 2017, ο Economist χαρακτήρισε τη δια βίου μάθηση «οικονομική επιταγή» αναφέροντας χαρακτηριστικά πως «ένα πτυχίο στην αρχή της σταδιοδρομίας εργασίας δεν ανταποκρίνεται στην ανάγκη για συνεχή απόκτηση νέων δεξιοτήτων, ειδικά καθώς τα διαστήματα σταδιοδρομίας επιμηκύνονται. Η επαγγελματική κατάρτιση είναι καλή στην παροχή ειδικών δεξιοτήτων στους ανθρώπους, αλλά και αυτές θα πρέπει να ενημερώνονται ξανά και ξανά κατά τη διάρκεια μιας καριέρας».

Η δια βίου εκπαίδευση βασίζεται κυρίως στα transferable skills, στις ικανότητες δηλαδή που μπορούν να φανούν χρήσιμες σε πολλά διαφορετικά εργασιακά πόστα και που μπορούν να αποδώσουν, ασχέτως συνθηκών εξωγενών ή μη, στην βελτίωση του μισθού, της εργασιακής ασφάλειας, της ανέλιξης, αλλά κυριότερα στην παγίωση της πεποίθησης πως ο γνώστης είναι ικανό στέλεχος, χρήσιμο και αποδοτικό τα μέγιστα.

Χωρίζουμε τις ζωές μας σε τρία στάδια: την εκπαίδευση, την επαγγελματική ζωή και τη συνταξιοδότηση. Ωστόσο, στη σημερινή σκληρή αγορά εργασίας, υπάρχει ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση στη διάρκεια της σταδιοδρομίας και ως εκ τούτου αυτά τα στάδια γίνονται όλο και πιο ολοκληρωμένα και υπερκαλύπτονται.

Η ιδέα της συνεχιζόμενης μάθησης είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς πολλοί άνθρωποι δεν θα επιλέξουν τη σωστή δουλειά για πρώτη φορά και ο νεοεισαχθείς στην αγορά εργασίας σήμερα μπορεί να κάνει έξι έως επτά αλλαγές εργασίας κατά τη διάρκεια μιας σταδιοδρομίας (Aslanian και Brickell, 1980).

Πάντα να μαθαίνουμε λοιπόν.