Η Μαρία Διαμάντη «ανέστησε» το ιστορικό ατελιέ της γιαγιάς της [εικόνες]

Η Μαρία Διαμάντη γεννήθηκε στην Αθήνα και μεγάλωσε στο οικογενειακό ατελιέ και σχολή ραπτικής που η γιαγιά της διατηρούσε από το 1930. Σπούδασε σχέδιο μόδας και ενδυματολογία θεάτρου και δίδαξε σε σχολές μόδας στην Ελλάδα. Το 2011 δημιούργησε το δικό της ατελιέ στον ίδιο δρόμο του Κεραμικού όπου στεγαζόταν το ατελιέ της γιαγιάς της, την οδό Μαραθώνος. Από τότε σχεδιάζει και πουλά ρούχα χειροποίητα, αποκλειστικά κατασκευασμένα για το άτομο για το οποίο προορίζονται, αναβίωσε τα ''μαθήματα μόδας'' που η γιαγιά της παρέδιδε και μελετά και κατασκευάζει τα ''γλυπτά φορέματα''. Πρόσφατα επέκτεινε τις δραστηριότητες του ατελιέ παραδίδοντας on-line μαθήματα μόδας σε Έλληνες του εξωτερικού σε όλο τον κόσμο μέσω τον οποίων η ομάδα της μεγάλωσε και απέκτησε διεθνή χαρακτήρα. Ακολουθεί η συνέντευξη της Μαρίας Διαμάντη στο epixeiro.gr.

Πριν από έξι χρόνια αναβίωσες ένα ιστορικό ατελιέ, ένα από τα παλαιότερα της Αθήνας, το οποίο μετράει 90 σχεδόν χρόνια ιστορίας. Πες μας δυο λόγια γι' αυτό, πως πήρες την απόφαση να το πράξεις;

Προέρχομαι -όπως προείπες- από μια οικογένεια που κατασκευάζει ρούχα για σχεδόν έναν αιώνα. Μεγάλωσα μέσα στο οικογενειακό μας ατελιέ και τα πρώτα μου μαθήματα στη ραπτική τα πήρα -θέλοντας και μη- στην ηλικία των 2 ετών. Τότε μου έδωσε πρώτη φορά η γιαγιά μου ύφασμα στα χέρια, για να κάνω ότι έβλεπα. Το πρώτο-έκανα φόρεμα πριν τα 10. Πολύ πριν τελειώσω το λύκειο είχα πάρει την απόφαση να σπουδάσω σχέδιο μόδας και ενδυματολογία θεάτρου. Φυσικό κι επόμενο λοιπόν ήταν να θέλω να εξασκήσω το επάγγελμα μου. Δεν σκέφτηκα ποτέ να αναβιώσω το ατελιέ της γιαγιάς μου, ίσα-ίσα που τελειώνοντας τη σχολή δούλεψα 10 σχεδόν χρόνια ως καθηγήτρια πατρόν και σχεδίου μόδας σε πολλές από τις γνωστές ιδιωτικές σχολές που -ευτυχώς- εκείνη την εποχή υπήρχαν στη χώρα μας -δυστυχώς τώρα είναι πολύ λιγότερες- . Με όλη αυτή την εμπειρία αλλά και με όλη αυτή τη διάθεση για δημιουργία ήταν φυσικό κι επόμενο να θελήσω κάποια στιγμή να αποκτήσω μόνιμη στέγη για να κατοικήσουν  οι δημιουργικές μου ανησυχίες. Έτσι ξεκίνησε το ατελιέ. Για να πηγαίνω το πρωί και να κάνω αυτό που αγαπώ πιο πολύ. Να φτιάχνω ρούχα. Δεν ήξερα αν θα πουλήσω έστω κι ένα και δε με ένοιαζε κιόλας. Βεβαίως οι παραγγελίες μου ξεκίνησαν από τη στιγμή που το ξεστόμισα με αποτέλεσμα το ατελιέ να είναι υπό κατασκευή κι εγώ να μην έχω που να κάνω πρόβα στις πελάτισσες. Πριν καν ανοίξω είχα φτάσει στο σημείο να ράβω στο σαλόνι του σπιτιού μου. Αυτό που έκανα ήταν τόσο μοναδικό -ρούχο χειροποίητο αποκλειστικά σχεδιασμένο και κατασκευασμένο  για τον πελάτη για τον οποίον προορίζεται- και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι όλοι στην περιοχή του Κεραμικού ήξεραν ποια ήμουν και τι στο παρελθόν η οικογένεια μου είχε κατορθώσει, με έκανε σύντομα να βρεθώ μπροστά σε μια αρκετά μεγάλη λίστα αναμονής.

Όμως εγώ είχα περάσει πολλά χρόνια εκπαιδεύοντας σχεδιαστές  και μου έλειπε το μάθημα. Ήξερα όμως πως ήταν η κατάσταση στις σχολές μόδας -αφού σε αυτές δούλευα-  και ποια προβλήματα προέκυπταν όταν οι νέοι αποφοιτούσαν και ετοιμάζονταν να μπουν στην αγορά εργασίας χωρίς καθόλου κατασκευαστικές γνώσεις. Μέχρι τότε η ύλη που έπρεπε να διδαχθεί ο μελλοντικός σχεδιαστής έφτανε μέχρι την κατασκευή πατρόν, όσο για το μάθημα της ραπτικής ήταν συνήθως περιγραφικό -μια δασκάλα εξηγούσε ή έστω έδειχνε πως ράβονται τα ρούχα- όπου υπήρχε.. Παλαιότερα οι άνθρωποι έστελναν τα κορίτσια τους να μάθουν ραπτική και πατρόν και όποια δε μπορούσε να ξεκινήσει από την ιδέα και να ολοκληρώσει ένα φόρεμα δεν αποφοιτούσε. Αυτό σήμερα στο εξωτερικό είναι η τέχνη του ''couturier'' και λίγοι μεγάλοι σχεδιαστές κατέχουν αυτόν τον εξαιρετικά τιμητικό τίτλο. Ο Azzedine Alaia ήταν ένας από αυτούς.

Σκέφτηκα λοιπόν ότι θέλω να κάνω διαφορετικά μαθήματα μόδας και όταν στο μυαλό μου σχημάτισα ένα πρόγραμμα μέσω του οποίου νέοι άνθρωποι θα μετατρέπονταν σε ολοκληρωμένους δημιουργούς είδα ότι πιο πολύ μοιάζει με τα μαθήματα εκείνα που κάποτε η γιαγιά μου παρέδιδε παρά με ένα κλασσικό πρόγραμμα σπουδών κάποιας σχολής.

Αυτό συνέβη και φτάσαμε σήμερα να συζητάμε για τα έξι χρόνια από την αναβίωση του ατελιέ. Εγώ δεν έκανα καμία αναβίωση. Μάλλον τα πράγματα λειτουργούσαν καλύτερα τότε και ο τρόπος αυτός ένιωσα ότι μου ταίριαζε πιο πολύ. Ξεκίνησα κάτι καινούριο όμως στην πράξη σιγά-σιγά μετακινήθηκα προς το παρελθόν. Έχω πει και άλλες φορές ότι μάλλον η γιαγιά μου ήταν τόσο μπροστά στην εποχή της που οι απόψεις μας συναντήθηκαν στο σήμερα.

Η δημιουργός Μαρία Διαμάντη στο ατελιέ της / φωτογραφία : Αργύρης Βαβουγυιός

Ποιές δυσκολίες αντιμετώπισες στην προσπάθεια σου να αναβιώσεις ένα τόσο ιστορικό brand;

Δε μπορώ να πω ότι συνάντησα κάποια ιδιαίτερη δυσκολία στην αναβίωση μιας τόσο γνωστής -στο παρελθόν- οικογενειακής επιχείρησης πρώτον γιατί δε στόχευσα στην ''αναβίωση'' αυτή καθαυτή από την αρχή και δεύτερον γιατί -αυτό το συνειδητοποίησα με τον καιρό- οι άνθρωποι νιώθουν την ανάγκη να ακουμπούν πάντα σε μια ιστορία, σε ένα παραμύθι, ακόμα κι όταν χρειάζεται να το δημιουργήσουν οι ίδιοι. Πόσο μάλλον όταν υπάρχει και είναι και αληθινό. Ένιωσα χαρά, αποδοχή, επιβράβευση και κάποιες στιγμές συγκίνηση -αυτό το τελευταίο κυρίως από ανθρώπους που μας ήξεραν από παλιά. Πιο πολύ νομίζω βοηθήθηκα από την ιστορία μας παρά με δυσκόλεψε. Φανταστείτε τον πρώτο καιρό με έπαιρναν τηλέφωνο άνθρωποι και μου έλεγαν:  -'' Η γιαγιά μου έχει φόρεμα ραμμένο από τη γιαγιά σου.. συγκινηθήκαμε, μπράβο, συγχαρητήρια.. ''. Με τον καιρό άρχισα να νιώθω κι εγώ αυτή τη συγκίνηση και ένα είδος  -όχι βάρους από την κληρονομιά που κουβαλούσα αλλά- περηφάνιας που κάτι πρόσθετα κι εγώ.

Η δημιουργός Μαρία Διαμάντη στο ατελιέ της / φωτογραφία : Αργύρης Βαβουγυιός

Πες μας λίγα λόγια για το πώς ξεκίνησε το ατελιέ από τη γιαγιά σου πριν 90 χρόνια και για τη σχολή ''κοπτικής - ραπτικής Μαρία Διαμάντη'' από την οποία στα χρόνια που λειτούργησε αποφοίτησε μεγάλος αριθμός σπουδαστριών.

Αυτή η ιστορία είναι πάνω κάτω γνωστή, θα τη μοιραστώ όμως μαζί σας με χαρά. Ήταν 1930 όταν ο παππούς μου εργαζόταν στο μουσείο της Ακρόπολης ως διευθυντής φυλάκων αρχαιοτήτων. Είθιστο τότε όποια σπουδαία προσωπικότητα επισκεπτόταν τον Παρθενώνα να ξεναγείται όχι από τους ξεναγούς αλλά από τον αρχιφύλακα. Έτσι ο παππούς μου είχε συναντήσει όλες τις μεγάλες προσωπικότητες της εποχής μεταξύ των οποίων και πολλούς καλλιτέχνες και μόδιστρους, με κάποιους από τους οποίους σύναψε σχέσεις φιλικές. Γνωρίζοντας τις ικανότητες της γιαγιάς μου, αλλά και τις σπουδές της, σε κάποιες συζητήσεις τους, γεννήθηκε η ιδέα να δημιουργηθεί το ατελιέ. Οι κλασσικές σπουδές του παππού μου αλλά και η αγάπη του για τη γεμάτη μνήμες αρχαιότητας περιοχή του Κεραμικού ήταν ο λόγος που επέλεξε στη συγκεκριμένη περιοχή να αποκτήσει το νεοκλασικό που έμελε να στεγάσει τις δραστηριότητες του ατελιέ στα χρόνια που ακολούθησαν. Τα υπόλοιπα τα ανέλαβε η γιαγιά μου με το ταλέντο της και τη σκληρή δουλειά της. Οι γνωριμίες του παππού βεβαίως ήταν ικανές να φέρνουν τα ''μοντέλα'' - έτσι έλεγαν τότε τα πατρόν - απευθείας απ το Παρίσι αλλά και η γιαγιά μου ήταν τόσο ικανή που κατάφερε σε λίγα μόλις χρόνια να ντύσει πολλές γνωστές Αθηναίες.  

Εκείνη την εποχή όμως η μόδα ήτανε ''της μόδας'' κι έτσι με αφορμή  τη μεγάλη επιθυμία πολλών κοριτσιών να μυηθούν στα μυστικά του πιο περιζήτητου επαγγέλματος της εποχής, το "ατελιέ ραπτικής Μαρία Διαμάντη", καλωσόρισε μια επιπλέον δραστηριότητα, τα μαθήματα πατρόν και ραπτικής. Το νεοκλασικό της οδού Μαραθώνος λοιπόν έμελε να στεγάσει την ίδρυση μιας από τις ελάχιστες στην Ελλάδα επίσημες σχολές ραπτικής. Έτσι τα δωμάτια του γέμισαν κοπέλες που κυκλοφορούσαν κρατώντας φιγουρίνια, μεζούρες, υφάσματα και φορούσαν ποδιές με κεντημένα τα αρχικά "Κ.Ρ. - Μ.Δ." δηλ. Κοπτική - Ραπτική , Μαρία Διαμάντη. Στα 24 περίπου χρόνια λειτουργίας της, από τη σχολή αποφοίτησε μεγάλος αριθμός σπουδαστριών. Στον πόλεμο το ατελιέ και η σχολή επιστρατεύτηκαν κι έτσι παράλληλα με τις τυπικές δραστηριότητες του, το ατελιέ έραψε μέχρι και στολές για τους φαντάρους. Μη ξεχάσω δε να αναφέρω ότι συν τοις άλλοις η γιαγιά μου ήταν  από τους λίγους της εποχής που γνώριζαν, κατασκεύαζαν αλλά και δίδασκαν την τέχνη του χειροποίητου καπέλου. Αυτός μάλιστα είναι και ο λόγος που σε κάθε μας παρουσίαση με την ομάδα μου έχουμε πάντα εκτός από φορέματα και καπέλα.  Εγώ γεννήθηκα πολύ αργότερα όταν πια το ατελιέ είχε περιέλθει στα χέρια της κόρης της ιδρύτριας - της θείας μου και οι δραστηριότητες του είχαν περιοριστεί στο να κατασκευάζει αποκλειστικά χειροποίητες παραγγελίες. Η δε γιαγιά μου η οποία είχε πλέον αποσυρθεί προκειμένου να με μεγαλώσει υπήρξε η καλύτερη δασκάλα για μένα κι εγώ η τελευταία της μαθήτρια.

Η Μαρία Διαμάντη η μεγαλύτερη , φωτογραφημένη το 1935 από φωτογράφο της εποχής, με τις μαθήτριες της.

Το 2013 το ατελιέ γιόρτασε τον ένα χρόνο λειτουργίας του επαναφέροντας τα μαθήματα μόδας που ξεκίνησε κάποτε η γιαγιά σου. Πες μας δυο λόγια γι αυτό. Τι έχει πετύχει αυτή η σειρά μαθημάτων έως τώρα. Με ποιον άλλον τρόπο τιμάς την πλούσια ιστορία του brand και τα όσα πρέσβευε η γιαγιά σου;

Αυτή η σειρά μαθημάτων που ξεκίνησε σαν αναβίωση των μαθημάτων μόδας που η γιαγιά μου κάποτε παρέδιδε έχει να υπερηφανεύεται αυτή τη στιγμή δύο πολύ σπουδαία κατορθώματα. Κατ’ αρχήν δύο εκθέσεις, τη μια τον Απρίλιο του 2014 με τίτλο ''180 minutes for 18 ideas'' και θέμα το κοστούμι ως μορφή τέχνης με εναλλακτικές πρώτες ύλες και τη δεύτερη τον Ιούνιο του 2017 με τίτλο ''FASHION REWIND'' και θέμα το κοστούμι ως μορφή τέχνης στη μόδα και τον κινηματογράφο προηγούμενων δεκαετιών, στις οποίες νέοι μαθητές κλήθηκαν να βγουν από τα στενά πλαίσια που μέχρι τότε όριζαν στο μυαλό τους το ένδυμα και να περιπλανηθούν σε επιπλέον περιοχές.  Να αντιμετωπίσουν το ένδυμα ως ''έργο'', ως ''μέσο'' μετάδοσης ενός μηνύματος, με σκοπό να αλλάξουν μια και καλή τον τρόπο που θα έβλεπαν από τότε και πέρα τη μόδα και τα προϊόντα της.

Το δεύτερο όμως, αυτό για το οποίο είμαι ακόμα πιο περήφανη, είναι ότι με βασικό άξονα την παροχή εξατομικευμένης γνώσης και τεχνογνωσίας αυτά τα μαθήματα μόδας μετατράπηκαν σε αποκλειστικά πριβέ σειρές μαθημάτων μέσω των οποίων κάποιος μπορεί να εκκολαφθεί σχεδιαστής - δημιουργός και έπειτα εξελίχθηκαν και επεκτάθηκαν γεωγραφικά σε όλον τον κόσμο. Έτσι με βάση την Αθήνα και με τη χρήση της τεχνολογίας έγιναν on-line μαθήματα μόδας σε Έλληνες του εξωτερικού, από το μακρινό Riyadh, ως το Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη. Θεωρώ έτσι κι αλλιώς πως κάθε γενιά πρέπει όχι να ακολουθεί την εποχή της αλλά και να την δημιουργεί. Για αυτό κι εγώ δημιούργησα στην Αθήνα μια βάση από την οποία καθημερινά ταξιδεύω σε όλον τον κόσμο. Όλες οι αποστάσεις είναι ένα ''θέλω'' μακριά, έτσι κι εγώ αποφάσισα να ταξιδέψω το πιο αγαπημένο μου επαγγελματικό ''παιδί'' παντού όπου υπάρχουν Έλληνες. Πλέον θα έχω τη χαρά στην επόμενη έκθεση της ομάδας μου να έχω συμμετοχές που μετρούν χιλιάδες μίλια απόσταση και που θα συναντηθούν για αυτό το σκοπό στην Αθήνα.

Η πρώτη επαγγελματική κάρτα του ατελιέ, φιλοτεχνημένη το 1930 για λογαριασμό της Μαρίας Διαμάντη της μεγαλύτερης, ιδρύτριας του ιστορικού ατελιέ ραπτικής Μαρία Διαμάντη

Και πλέον φτάνουμε στο σήμερα με το ατελιέ με την επωνυμία ''maria DiamanDi''. Τι είναι αυτό που το κάνει να ξεχωρίζει σήμερα.

Όσο σύνηθες για το παρελθόν ήταν αυτό που στο ατελιέ συνέβαινε τότε, τόσο σπάνιο και ξεχωριστό είναι στο σήμερα. Αυτό από μόνο του είναι ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Ευτυχώς ή δυστυχώς είμαι άνθρωπος με αφόρητα πολλές ανησυχίες. Ένα χρόνο αφού άνοιξα το ατελιέ και ξεκίνησα τα διαφορετικά αυτά μαθήματα μόδας -την διαφορετικότητα των οποίων θέλησα να την υπογραμμίσω και στις δυο εκθέσεις της ομάδας μου- άρχισα να μελετώ και να κατασκευάζω γλυπτά φορέματα. Ρούχα ''έργα'' δηλαδή τα οποία μπορούν να λειτουργήσουν σε ένα χώρο με την μορφή εγκατάστασης δίχως να χρειάζονται προκειμένου να σταθούν καμία κούκλα ραπτικής ή κρεμάστρα. Το κοινό στοιχείο και στις τρεις εκφάνσεις της δουλειάς μου -τις χειροποίητες παραγγελίες, τα μαθήματα και τα γλυπτά φορέματα- είναι η τεχνογνωσία που διέθετε η οικογένεια μου και σαφώς κι εγώ στην κατασκευή. Είτε πρόκειται για φόρεμα πελάτισσας, είτε πρόκειται για εκθέσεις μαθητών -στις οποίες αυστηρά δεν χρησιμοποιούμε μοδίστρες, ράβουμε πάντα μόνοι μας-, είτε για την ''γλυπτική μόδα'' μου, αυτό που εννοούμε λέγοντας υψηλή ραπτική και χειροποίητο ρούχο εδώ βρίσκει  πλήρη ενσάρκωση. Και είναι αυτό που κάνει όλες μας τις δουλειές να ξεχωρίζουν και δίνει ταυτότητα σε ότι κατασκευάζεται από εμένα και την ομάδα μου.

Γλυπτός χειροποίητος γιακάς από καρφίτσες / #SculpturalFashion

Ποια είναι η φιλοσοφία που σε εκφράζει στα σχέδια σου;

Κάθε άνθρωπος με τον οποίον έρχομαι σε επαφή προκειμένου να κατασκευάσω ένα ρούχο ειδικά για αυτόν, είναι για μένα ο πρωταγωνιστής στη δική του παράσταση. Πρέπει να τον "δω", να αισθανθώ ποιος θέλει να είναι, να του το δείξω σαν εικόνα και να του το παρέχω σαν ρούχο. Αυτή είναι η διαδρομή. Αντίθετα όταν βρίσκομαι στη διαδικασία κατασκευής ενός ''έργου'' πρωταγωνιστής είναι το μήνυμα, η ιδέα που σκοπός είναι να επικοινωνηθεί μέσω αυτού. Είναι δύο εντελώς διαφορετικές διαδρομές που όμως συναντώνται  στο τελικό στάδιο, αυτό της κατασκευής. Αυτή όμως ακριβώς είναι και η φιλοσοφία που με εκφράζει στα σχέδια μου. Να καταφέρω να αποδώσω με ύφασμα ένα έργο που θα περιγράφει σε μία άλλη γλώσσα -αυτή της ένδυσης- αυτό που κάποιος θα χρειάζονταν πολλές λέξεις για να περιγράψει με άλλον τρόπο. Τα ρούχα είναι ο τρόπος για να πεις την ιστορία σου. Χρησιμοποίησε τα όπως ο ζωγράφος τα χρώματα και ο ποιητής τις λέξεις.

Λεπτομέρεια ενός γλυπτού φορέματος / #SculpturalFashion

Τι θέλεις να δεις το ατελιέ σου να κατορθώνει σε 5 χρόνια από σήμερα;

Δεν ξέρω και δεν θέλω καν να σκεφτώ. Θέλω να εκπλαγώ. Και για να συμβεί αυτό θα συνεχίσω να κάνω ότι έκανα ως τώρα. Αυτό που αγαπάω πιο πολύ.. να δημιουργώ και να μαθαίνω και να πιστεύω στο ότι κάθε στιγμή, κάθε σκέψη, κάθε εμπόδιο, κάθε άνθρωπος, είναι μια ευκαιρία. Είναι μάθημα, είναι κέρδος. Να ''ακούω'' όλους και όλα  προσεκτικά και στο τέλος να κάνω πάντα αυτό που θέλω εγώ χωρίς να ακούω κανέναν.

Η δημιουργός Μαρία Διαμάντη στο ατελιέ της / φωτογραφία : Αργύρης Βαβουγυιός

Τι συμβουλές έχεις να δώσεις σε όσες νέες και νέους θέλουν να ασχοληθούν με παρόμοια εγχειρήματα;

Τα αμέσως παραπάνω. Άλλωστε πως μπορεί να συνυπάρξει η έννοια της καινοτομίας, της διαφορετικότητας, της επινόησης και της εξέλιξης -όλα όσα προϋποθέτει η επιτυχία δηλαδή- με το γνώριμο, το ασφαλές και την έννοια της ''συμβουλής''; Εμένα αν το εγχείρημα μου πέτυχε θεωρώ είναι επειδή το ατελιέ μου επ-ανά-δημιουργήθηκε, επ-αν - εφηύρε τον εαυτό του.