Πώς επιδρά το χρώμα στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό

Με αφορμή τον διαγωνισμό για αρχιτέκτονες έως 40 ετών, Color in Architecture, μιλήσαμε με τη Σωτηρία Λιακατά, Architectural Specifications Adv. – Project Manager SEE της AkzoNobel, η οποία μας δίνει μια εικόνα για την ιστορία της εταιρείας, την παρουσία της στην Ελλάδα και σχολιάζει τη χρήση και τις ιδιότητες του χρώματος στην αρχιτεκτονική.

Πείτε μας καταρχάς δυο λόγια για την AkzoNobel και την ιστορία της στην ελληνική αγορά.

Η AkzoNobel είναι μια πολυεθνική εταιρία που παράγει και διαθέτει χρώματα και χημικά προϊόντα σε όλο τον κόσμο. Με έδρα την Ολλανδία, η εταιρεία δραστηριοποιείται σε περισσότερες από 80 χώρες και απασχολεί περισσότερους από 30,000 εργαζομένους παγκοσμίως στον τομέα των χρωμάτων.  Ο κλάδος των πουδρών βαφής της Αkzo Nobel κατέχει ηγετική θέση στην παγκόσμια αγορά, με περισσότερα από 25 εργοστάσια και στις 5 ηπείρους. Τα προϊόντα της AkzoNobel Πούδρες Βαφής διατίθενται με την εμπορική ονομασία Interpon σε όλους τους κλάδους παραγωγής που δραστηριοποιούνται στη βαφή μεταλλικών επιφανειών: αρχιτεκτονική, αυτοκινητοβιομηχανία, οικιακές συσκευές, μεταλλικά έπιπλα, ηλεκτρονικά είδη, κ.α.

Η εταιρεία μας δραστηριοποιείται στην Ελλάδα από το 1990 και στην συνέχεια σε πολλές χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης όπως Ρουμανία, Σερβία, Κύπρο και Αλβανία. Κατέχοντας την 1η θέση στην Ελληνική αγορά η AkzoNobel Πούδρες Βαφής διαθέτει κορυφαία ποιότητα, την μεγαλύτερη γκάμα χρωμάτων, εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, υποστήριξη τόσο σε τεχνικό επίπεδο όσο και στους αρχιτέκτονες μηχανικούς αναφορικά με την προδιαγραφή σε έργα ιδιωτικού και δημοσίου τομέα και τέλος αξεπέραστες εγγυήσεις χρώματος που φτάνουν έως και τα 30 χρόνια.  

Για ποιον λόγο θα πρέπει να λάβουν υπόψιν τους οι νέοι αρχιτέκτονες, και όχι μόνο, το χρώμα ως συστατικό στοιχείο της όψης αλλά και της εσωτερικής διαμόρφωσης των κτιρίων; Ποιες δυνατότητες δίνει το χρώμα στον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό;

Το χρώμα στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας της αρχιτεκτονικής κατέχει μείζονα σημασία, με εξαίρεση το μοντέρνο κίνημα, όπου η απουσία χρώματος εξέφραζε συγκεκριμένη στάση και εκπροσώπους αυτού όπως ο Adolf Loos να υποστηρίζουν ότι ένα καλά σχεδιασμένο κτίριο δεν έχει ανάγκη το χρώμα. Ακόμα και στο μοντέρνο κίνημα όμως, στο κλίμα κυριαρχίας του λευκού, εμφανίζονται σημαντικές παρεμβάσεις χρώματος με πρώτο και κυριότερο εκπρόσωπο τον σπουδαίο δάσκαλο Le Corbusier. Το χρώμα εν γένει στην αρχιτεκτονική και συγκεκριμένα στο κέλυφος ενός κτιρίου χρησιμοποιείται κυρίως για να τονίσει, να τροποποιήσει τα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά του. Το χρώμα αποτελεί το εργαλείο που κατέχει ο αρχιτέκτονας για να μπορέσει να κάνει τις δικές του οπτικές δηλώσεις στο αρχιτεκτονικό πλαίσιο της πόλης του, το χρησιμοποιεί για να τονίσει τις ογκομετρικές στρατηγικές του ή ακόμα και για να ξεπεράσει την φυσική μορφή της ταυτότητας του κτιρίου σε σχέση με το περιβάλλον.

Ο αρχιτέκτονας, εν κατακλείδι, λαμβάνοντας υπόψη την επιρροή του χρώματος στον άνθρωπο και το περιβάλλον, δεν θα πρέπει κατά την άποψη μου να το θεωρήσει μόνο ως διακοσμητική προσθήκη, αντίθετα θα πρέπει να το επιλέγει με βάση 5 θεμελιώδεις άξονες: την κατασκευή, την λειτουργικότητα, τον συμβολισμό, την διακόσμηση και φυσικά την ψυχολογία των χρηστών.

Δε θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι οι περισσότεροι αρχιτέκτονες, στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό, αποφεύγουν ή φοβούνται το χρώμα. Πού πιστεύετε ότι οφείλεται αυτό;

Αποτελεί γεγονός ότι στις Ελληνικές πόλεις, εκτός ελαχίστων φωτεινών εξαιρέσεων όπως η Σύμη, η Ερμούπολη κ.α., και ιδιαίτερα στις μεγάλες, το χρώμα απουσιάζει. Αυτό μπορεί να εξηγηθεί, αρκετά συχνά, στην σύνδεση του λευκού με τη φθηνή εργολαβική κατασκευή αλλά και στην «άγνοια» για την χρήση του χρώματος στην αρχιτεκτονική κατασκευή. Δεν είχα την τύχη να σπουδάσω Αρχιτεκτονική, αλλά έχω την εντύπωση ότι στα προγράμματα σπουδών των αρχιτεκτονικών τμημάτων στη χώρα μας δεν περιλαμβάνονται μαθήματα σχετικά με τα χρώματα και την χρήση τους.

Έτσι, δεν αποτελεί υπερβολή να πούμε αυτό που ορθώς και με γλαφυρό τρόπο αναφέρεται στην προκήρυξη του διαγωνισμού μας, ότι δηλαδή η Ελληνική πόλη, κοιτάζοντας την από ψηλά,  εκδηλώνεται ως μια ομοιόμορφη υπόλευκη «κρέμα».

Τι χαρακτηριστικά θα αναζητήσει η AkzoNobel στις προτάσεις που υποβληθούν στον διαγωνισμό Color in Architecture;

Αν και απάντηση σε αυτό μπορεί να δώσει μόνο η αξιότιμη κριτική επιτροπή, αυτό που σίγουρα θα θέλαμε να δούμε, είναι προτάσεις που δεν θα στερούνται έμπνευσης και καινοτομίας σε ότι αφορά την βαφή των μεταλλικών στοιχείων των κατασκευών (του κελύφους του κτιρίου δηλαδή, και όχι του σοβά) καθώς και προτάσεις που με τη χρήση του χρώματος θα λύνουν ή θα προτείνουν λύσεις σε σοβαρά, υπαρκτά προβλήματα τόσο ενεργειακά / περιβαλλοντικά όσο και χρηστικά / λειτουργικά (πχ., πώς απαντά το χρώμα στη χρήση ενός κτιρίου και ειδικά ενός δημόσιου κτιρίου;)

Ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα διεθνώς αυτή τη στιγμή είναι η ενσωμάτωση ενεργειακά βιώσιμων υλικών στον σχεδιασμό. Πώς συμβάλλουν οι πούδρες βαφής της AkzoNobel προς αυτή την κατεύθυνση;

Στην AkzoNobel επιδιώκουμε συστηματικά να είμαστε ο πιο αειφόρος παραγωγός χρωμάτων. Είναι πεποίθησή μας να χρησιμοποιήσουμε την φιλοδοξία και την φαντασία μας για να χειριστούμε πιο αποτελεσματικά τους διαθέσιμους φυσικούς πόρους. Έτσι έχουμε υιοθετήσει μία στρατηγική που εστιάζει στην ριζική αποτελεσματικότητα των πρώτων υλών και της ενέργειας που καταναλώνουμε. Το μέλλον μας εξαρτάται από την ικανότητά μας να παράγουμε περισσότερα, καταναλώνοντας λιγότερα, και για αυτό συνεργαζόμαστε στενά με τους πελάτες και τους προμηθευτές μας για να αναπτύξουμε βιώσιμες λύσεις για τον κατασκευαστικό κλάδο, συμπεριλαμβανομένων των τομέων της μείωσης εκπομπών VOC, αύξησης της αντοχής στα καιρικά φαινόμενα, προστασία, ασφάλεια, κλπ. Ονομάζουμε αυτή τη στρατηγική μας “Planet Possible”.

Οι προσπάθειές μας για την αειφόρο διαχείριση των προϊόντων μας έχουν αναγνωριστεί το 2015 με την βράβευση European Responsible Care Award από την ευρωπαϊκό σύνδεσμο χημικών βιομηχανιών (CEFIC). Έχουμε καταλάβει την 1η θέση του Δείκτη Βιωσιμότητας Dow Jones τα τελευταία τέσσερα χρόνια 2012/13/14 και 2015, ανάμεσα σε 350 άλλες εταιρείες στην κατηγορία των υλικών.

Τα χρώματα πούδρας έχουν πολύ σημαντικά περιβαλλοντικά πλεονεκτήματα, και είναι αυτά που αποτελούν τον κινητήριο μοχλό της ραγδαίας τους εξάπλωσης. Τα πλεονεκτήματα  των πουδρών συνδέονται με την απουσία διαλύτη και την δυνατότητα να ανακτούνται ανακυκλούμενες συνεχώς στην εγκατάσταση βαφής, παράγοντας σχεδόν μηδενικά απόβλητα:

• Δεν απαιτείται μεταφορά διαλύτη στη γραμμή παραγωγής ή στο βαφείο

• Δεν απαιτείται απομάκρυνση του διαλύτη από την τελική βαφή (after-burning)

• Δεν απελευθερώνονται πτητικές οργανικές ενώσεις (VOC) κατά την βαφή

• >95% χρήση του στερεού χρώματος

Όλο και περισσότερα βαφεία ανταποκρίνονται στην νομοθεσία που επιβάλλει την μείωση χρήσης διαλυτών, αντικαθιστώντας τις γραμμές υγρής βαφής με γραμμές ηλεκτροστατικής βαφής με πούδρα. Επιπλέον, ο καθαρισμός του εξοπλισμού βαφής με πούδρα είναι σχετικά εύκολος με λιγοστά απόβλητα. Ενώ η υγρή βαφή απαιτεί 2-4 στρώματα, η πούδρα εφαρμόζεται σε ένα στρώμα και η απαιτούμενη κατανάλωση ενέργειας βαφής είναι πολύ χαμηλότερη.

Το 2015 η AkzoNobel ολοκλήρωσε την ανάλυση του κύκλου ζωής των αρχιτεκτονικών πουδρών βαφής Intepron D, συντάσσοντας την πιστοποιημένη περιβαλλοντική τους δήλωση τύπου ΙΙΙ, EPD®, κατά ISO 14025. Όλο το αναλυτικό κείμενο της πιστοποίησης EPD® καθώς και το Climate Declaration των Interpon D είναι διαθέσιμα στο www.environdec.com και συνεισφέρουν σε βαθμούς LEED και BREEAM.

Σας ευχαριστούμε πολύ!

Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε από την Ανθή Ροζή για το Archisearch.gr

Χορηγοί του διαγωνισμού Color in Architecture είναι η Alumil και η Guardian Glass.