Στουρνάρας: «​Θέλουμε μέσα σε λιγότερο από είκοσι χρόνια να φτάσουμε στο ίδιο επίπεδο με την υπόλοιπη Ευρώπη»

Επίσης, μίλησε μεταξύ άλλων για την ανάγκη να υπάρξουν επενδύσεις στην Ευρώπη, για την κοινή έκδοση ευρωπαϊκού χρέους που αφορά τη χρηματοδότηση αμυντικών δαπανών, για την ενίσχυση του ευρώ, για τη βελτίωση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας και για την ανάγκη να μειωθούν οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών, αφού προηγήθηκε η μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας.

«Η Ελλάδα βρίσκεται σε εξαιρετικά καλή οικονομική θέση. Τα μέτρα που εφαρμόστηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης του ευρώ ήταν επώδυνα, αλλά απέδωσαν. Από αυτό η Ευρώπη μπορεί να αντλήσει ένα δίδαγμα», δήλωσε ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας: «ότι η αλληλεγγύη λειτουργεί αποτελεσματικά».

«Τα καταφέραμε», είπε ικανοποιημένος ο Γιάννης Στουρνάρας. «Με αίμα, ιδρώτα, δάκρυα και με βοήθεια από την ευρωζώνη, η Ελλάδα τα κατάφερε».

«Η Ελλάδα σήμερα πληρώνει ακόμη λιγότερους τόκους για τα μακροπρόθεσμα ομόλογα από ό,τι η Γαλλία, αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Η αύξηση του ΑΕΠ μας είναι επίσης πολύ υψηλότερη από ό,τι κατά μέσο όρο στην ευρωζώνη. Στο δημοσιονομικό τομέα, οι επιδόσεις της Ελλάδος είναι εντυπωσιακές. Έχουμε δημοσιονομικό πλεόνασμα 3,5%. Οι μεταρρυθμίσεις αποδίδουν. Οι χώρες της Ευρώπης όπου τα πράγματα πάνε καλά τώρα, είναι οι χώρες του Νότου που αναγκάστηκαν στο παρελθόν να εφαρμόσουν μεταρρυθμίσεις.

Είμαι περήφανος και θέλω οι άλλες χώρες να μας βλέπουν και να λένε: αν η Ελλάδα κατάφερε να ξεπεράσει αυτά τα πολύ μεγάλα προβλήματα, τότε μπορούμε να κάνουμε τα πάντα μαζί στην Ευρώπη. Αυτό μας δίδαξε η εμπειρία. Και νομίζω ότι και στην ευρωζώνη έχουν αντλήσει διδάγματα», συμπλήρωσε.

Ποια τα διδάγματα

«Για εμάς στην Ελλάδα φυσικά το δίδαγμα είναι ότι δεν θα πρέπει ποτέ να αφήσουμε να χαθούν η υπεύθυνη δημοσιονομική πολιτική, η χρηματοπιστωτική σταθερότητα και οι μεταρρυθμίσεις. Και ότι αποδίδει καρπούς όταν μειώνεις τη γραφειοκρατία και απλοποιείς τις διαδικασίες. Το δίδαγμα για την ευρωζώνη είναι ότι χρειάζεται ευελιξία και ρεαλισμός. Είμαι ικανοποιημένος με το πώς ανταποκρινόμαστε σήμερα στην κλήση αφύπνισης που μας έρχεται από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού», επεσήμανε στη συνέχεια ο διοικητής της ΤτΕ.

«Αυτό που πάνω απ’ όλα χρειαζόμαστε τώρα στην Ευρώπη είναι επενδύσεις. Οι επενδύσεις στην Ευρώπη από τη χρηματοπιστωτική κρίση και εξής έχουν μειωθεί πολύ πιο δραματικά από ό,τι στις ΗΠΑ. Αυτή η εξέλιξη είναι ορατή σε όλη την περίοδο μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers [το 2008]. Και τη βλέπουμε τώρα στη διαφορά της παραγωγικότητας. Αυτό ακριβώς είναι το χάσμα για το οποίο ο [πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας] Μάριο Ντράγκι κάνει λόγο στην έκθεσή του».

Ο κ. Στουρνάρας επικροτεί την απόφαση της Γερμανίας να χαλαρώσει το «φρένο χρέους», που θα επιτρέψει στη χώρα να δανειστεί περισσότερα χρήματα για να τα δαπανήσει στην άμυνα και για επενδύσεις σε υποδομές. Επαινεί, επίσης, τα σχέδια που ανακοίνωσε πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σχετικά με την ενοποίηση των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών, την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και τις προτάσεις για κοινές αμυντικές δαπάνες. Αυτά είναι βήματα που θεωρεί ότι θα μπορούσαν να είχαν γίνει νωρίτερα, γιατί κατ’ αυτόν είναι πολύ ξεκάθαρο ότι είναι απαραίτητα. «Δεν χρειάζεται τροποποίηση των Συνθηκών», ανέφερε. «Δεν χρειάζεται να υπάρξει συναίνεση πάνω σε αυτό. Σήμερα πρέπει να δράσουμε εγκαίρως».

«Οι πολιτικοί στην Ολλανδία είναι πολύ διστακτικοί απέναντι στην κοινή έκδοση ευρωπαϊκού χρέους για τη χρηματοδότηση αμυντικών δαπανών», σημείωσε. «Αυτό είναι λάθος. Μέγα λάθος. Θα πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να αναλάβουμε κινδύνους μαζί. Γιατί ως Ευρώπη είμαστε τώρα πια λίγο-πολύ μόνοι μας. Αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν. Και χαίρομαι που φαίνεται ότι επιτέλους το καταλάβαμε. Είναι σημαντικό ότι οι συντηρητικοί στη Γερμανία είναι αυτοί που αποφάσισαν την κατάργηση του φρένου χρέους. Οι καιροί αλλάζουν».

Ποια η διαφορά στις επενδύσεις μεταξύ Ευρώπης και ΗΠΑ μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση

Όπως ανέφερε ο κ. Στουρνάρας, «έγιναν λάθη στο χειρισμό της ελληνικής κρίσης. Οι δανείστριες χώρες επέμεναν για περικοπές ακόμα και στις δημόσιες επενδύσεις. Αλλά οι υπερβολικές περικοπές έχουν αρνητικό "αποτέλεσμα χιονοστιβάδας". Μειώνουν μεν το δημοσιονομικό έλλειμμα, αλλά ταυτόχρονα οδηγούν σε διακοπή της οικονομικής ανάπτυξης. Και τότε τα φορολογικά έσοδα παρουσιάζουν υστέρηση. Έτσι τα πράγματα γίνονται χειρότερα. Η Ελλάδα βγήκε βαριά τραυματισμένη από τα προγράμματα προσαρμογής. Όμως αντλήθηκαν διδάγματα. Αυτό είναι σημαντικό. Θα χρησιμοποιήσω μια μαρξιστική φράση: Η Ελλάδα ήταν "η μαμή της ιστορίας". Μέσα από την ελληνική κρίση ιδρύθηκε ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) [ένα μόνιμο ταμείο χρηματοδότησης έκτακτης ανάγκης]. Αυτό ήταν αναγκαίο στην Ευρώπη για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Xάρη σ’ αυτό έχουμε χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Επίσης, χωρίς την εμπειρία της Ελλάδας, δεν θα είχε δημιουργηθεί ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας [το κοινό ευρωπαϊκό ταμείο για την αντιμετώπιση της πανδημικής κρίσης]. Και αυτή ήταν επίσης μια πολύ θετική εμπειρία. Για τέτοιους σκοπούς αξίζει να ξοδέψουμε χρήματα. Στην Ελλάδα φροντίζουμε να κάνουμε βήματα στην ψηφιακή οικονομία, στην πράσινη ενέργεια. Είναι μια επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο. Αυτή τη στιγμή η Ευρώπη έχει πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της. Με άλλα λόγια, αποταμιεύουμε περισσότερα από όσα επενδύουμε. Άρα υπάρχουν χρήματα για να αυξήσουμε τις επενδύσεις στην Ευρώπη. Αυτό είναι πολύ θετικό. Δεν χρειαζόμαστε χρήματα από το εξωτερικό».

Έκδοση κοινού ευρωπαϊκού χρέους και συμβολικό τέλος ελληνικής κρίσης

Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ήταν μια επιτυχία, όπως τόνισε ο διοικητής της ΤτΕ. «Για να τον δημιουργήσει, η Ευρώπη δανείστηκε 800 δισεκατομμύρια ευρώ. Αυτό το ποσό κατανέμεται σύμφωνα με τις ανάγκες. Και στις φτωχότερες χώρες οι επενδύσεις έχουν δυνητικά μεγαλύτερο αποτέλεσμα. Είναι χρήματα που δεν πάνε χαμένα. Μπορούμε να αξιοποιήσουμε αυτή την εμπειρία. Πώς μπορούμε να ενισχύσουμε το ρόλο του ευρώ; Δεν είμαι ευτυχής με αυτό που συμβαίνει στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αλλά βλέπουμε ήδη ότι το αποτέλεσμα είναι η ενίσχυση του ευρώ. Η πολιτική των ΗΠΑ δημιουργεί ταυτόχρονα και μια ευκαιρία».

Λύσεις επωφελείς για όλους

«Τη λύση την έχουμε στα χέρια μας. Πρέπει μόνο να καταλήξουμε σε συμφωνία μεταξύ μας. Δεν πρόκειται για διαπραγμάτευση μεταξύ Βορρά και Νότου, μεταξύ πυρήνα και περιφέρειας. Δεν είναι ο θάνατός σου η ζωή μου», υπογράμμισε ο ίδιος. «Χρειαζόμαστε λύσεις επωφελείς για όλους (win-win), όχι μηδενικού αθροίσματος (zero-sum game). Καμία χώρα δεν είναι πιο σημαντική από την άλλη. Είμαστε όλοι μέρος της Ευρώπης και όλοι είμαστε χρήσιμοι. Το ότι δεν έχουμε κοινή αμυντική πολιτική μάς κάνει πιο αδύναμους. Αλλά αν οι ΗΠΑ αποσυρθούν, αυτό θα είναι και μια ευκαιρία να διαπραγματευτούμε με τους δικούς μας όρους. Τελικά έτσι γινόμαστε πιο δυνατοί».

«Θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι οι αποδόσεις για τους ιδιώτες επενδυτές θα αυξηθούν, αντιμετωπίζοντας τον κατακερματισμό που υπάρχει στην Ευρώπη όσον αφορά την κανονιστική ρύθμιση, την ασκούμενη πολιτική και την εποπτεία. Η ενιαία κεφαλαιαγορά σημαίνει και μια ομοσπονδιακή αρχή εποπτείας. Όπως και για τις τράπεζες έχουμε ενιαίο φορέα εποπτείας», ανέφερε μεταξύ άλλων ο διοικητής της ΤτΕ.

«Έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε για να βελτιώσουμε τη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα»

Τα εισοδήματα είχαν μειωθεί δραματικά στη διάρκεια της κρίσης και τώρα αυξάνονται με πολύ αργούς ρυθμούς, σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα. «Σε όρους κατά κεφαλήν ΑΕΠ, συγκλίνουμε σταδιακά προς το επίπεδο συγκρίσιμων χωρών της Ευρώπης. Δεν είμαστε πλέον στο σημείο που βρισκόμασταν πριν από την κρίση. Αλλά η οικονομία τότε ήταν μια φούσκα, δεν ήταν πραγματική. Οι μισθοί έχουν γίνει πιο ανταγωνιστικοί, αλλά έχουμε ακόμα πολλά να κάνουμε για να βελτιώσουμε τη διαρθρωτική ανταγωνιστικότητα. Δείτε για παράδειγμα τις δημόσιες υποδομές, τη δικαιοσύνη, το εκπαιδευτικό σύστημα, το γεγονός ότι ακόμη και άτομα με υψηλές δεξιότητες δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Επίσης, ορισμένοι κλάδοι της οικονομίας παραμένουν πολύ κλειστοί στους νεοεισερχόμενους».

Γιατί η ύφεση είναι τόσο βαθιά;

Όπως δήλωσε ο κ. Στουρνάρας, «ως χώρα επιλέξαμε κατά τη διάρκεια της κρίσης να μεταρρυθμίσουμε πρώτα δραστικά την αγορά εργασίας - που τώρα είναι μία από τις πιο ευέλικτες στην Ευρώπη. Η αγορά αγαθών και υπηρεσιών ακολούθησε αργότερα. Έτσι, μειώσαμε τους μισθούς, αλλά δεν κάναμε το ίδιο με τις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών. Και μόνο μετά από πολλά χρόνια αρχίσαμε να αντιμετωπίζουμε την ισχύ μιας μικρής ομάδας επιχειρήσεων, των ολιγοπωλίων. Αν είχαμε παρέμβει και στους δύο τομείς ταυτόχρονα, η μείωση της αγοραστικής δύναμης θα ήταν ίσως λιγότερο σοβαρή και η ύφεση λιγότερο βαθιά. Η σειρά με την οποία εφαρμόζονται οι μεταρρυθμίσεις είναι σημαντική».

«Σε λιγότερο από 20 χρόνια θα φτάσουμε στο ίδιο επίπεδο με την υπόλοιπη Ευρώπη»

«Είμαστε πιο φιλόδοξοι από αυτό. Θέλουμε μέσα σε λιγότερο από είκοσι χρόνια να φτάσουμε στο ίδιο επίπεδο με την υπόλοιπη Ευρώπη. Αναπτυσσόμαστε ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Γι’ αυτό και είμαι πεπεισμένος ότι θα το πετύχουμε», ανέφερε καταληκτικά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος.