Εμείς και οι... άλλοι!

Πόσες φορές έχουμε ψάξει την επιβεβαίωση στον σύντροφο, στον εργοδότη, στον συνάδελφο ή ακόμα και σε έναν φίλο, περιμένοντας να μας δείξουν την αξία μας; Συχνά, η ανάγκη για εξωτερική αναγνώριση γίνεται κινητήριος δύναμη στις πράξεις και στις σχέσεις μας, οδηγώντας μας είτε σε εξαρτήσεις είτε σε απογοητεύσεις.

Όμως, αν η επιβεβαίωση δεν ξεκινά από εμάς τους ίδιους, καμία εξωτερική αναγνώριση δεν θα είναι ποτέ αρκετή.

Έχεις πιάσει ποτέ τον εαυτό σου να περιμένει με ανυπομονησία το “μπράβο” του προϊσταμένου σου για μια καλή δουλειά, και όταν δεν το έλαβες, να απογοητεύεσαι; Ή σου συμβαίνει να προσπαθείς να ευχαριστήσεις τους άλλους με κάθε τρόπο, φοβούμενος ότι αν πεις “όχι”, θα σε απορρίψουν ή δεν θα σε αγαπάνε; Αυτές είναι καταστάσεις όπου η αυτοαξία μας εξαρτάται από τις αντιδράσεις των άλλων.

Όταν η αίσθηση της αξίας μας βασίζεται αποκλειστικά στην αποδοχή του περιβάλλοντός μας, δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος αβεβαιότητας και άγχους. Γινόμαστε δέσμιοι της γνώμης των άλλων, αναζητώντας διαρκώς επιβεβαίωση για να νιώσουμε έστω και κάπως επαρκείς…

Όμως, όπως πολύ σωστά τονίζει και ο Nathaniel Branden: «Η αυτοεκτίμηση δεν προέρχεται από αυτά που κάνουν οι άλλοι για εμάς, αλλά από το πώς βλέπουμε εμείς τον εαυτό μας». Όταν μάθουμε να στηριζόμαστε στη δική μας αγάπη, εκτίμηση και αποδοχή, τότε και μόνο, αποκτούμε μια σταθερή βάση που δεν κλονίζεται εύκολα από εξωτερικούς παράγοντες.

Η παγίδα της ανασφάλειας και των άκρων

Συχνά, οι άνθρωποι ταλαντεύονται ανάμεσα σε δύο άκρα: από το “δεν αξίζω τίποτα” στο “αξίζω τα πάντα”. Σε αυτό δυστυχώς έχει παίξει κι ένα παράξενο ρόλο η όλη επανάσταση της αυτοβελτίωσης και του coaching, σε ανθρώπους που έμειναν στους τίτλους και δεν εντρυφήσανε στην ουσία και το περιεχόμενο… Το ένα άκρο -“δεν αξίζω”, οδηγεί σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, θυματοποίηση και υπερβολική ανάγκη για επιβεβαίωση, ενώ το άλλο μπορεί να οδηγήσει σε αλαζονεία, υπεροψία και απόλυτη μοναξιά κι αποσύνδεση από τους άλλους. Η ισορροπία βρίσκεται στη συνειδητοποίηση ότι έχουμε εγγενή αξία, και μάλιστα μεγάλη και ιδιαίτερη ο κάθε ένας μας, ανεξάρτητα από την εξωτερική επιβεβαίωση.

Ένα παράδειγμα αυτής της παγίδας είναι όταν κάποιος δεν λαμβάνει την αναγνώριση που περίμενε και καταλήγει να αμφιβάλλει για τον εαυτό του, αισθανόμενος ανεπαρκής. Αντίθετα, αν η αναγνώριση έρθει απλόχερα, μπορεί να εθιστεί σε αυτήν και να νιώθει ότι την αξίζει ανά πάσα στιγμή, χωρίς προσπάθεια ή βελτίωση. Αυτός ο κύκλος μπορεί να καταλήξει σε μια συναισθηματική εξάρτηση και μία ζωή όπου όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται με μοναδικό κριτήριο την αποδοχή από τους άλλους.

Αυτοαγάπη: Η σχέση με τον εαυτό μας

Η αυτοαγάπη δεν σημαίνει εγωισμός ή αδιαφορία για τους άλλους. Αντίθετα, σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε τις ανάγκες μας, φροντίζουμε τον εαυτό μας και θέτουμε υγιή πλαίσια για την πορεία μας και τις σχέσεις με τους άλλους.

Όταν αγαπάμε και σεβόμαστε τον εαυτό μας, προσελκύουμε σχέσεις που βασίζονται στην αμοιβαία εκτίμηση και όχι στην εξάρτηση ή τη χειραγώγηση.

Ας δούμε μερικά πιο συγκεκριμένα παραδείγματα αναζήτησης εξωτερικής επιβεβαίωσης:

1. Στον επαγγελματικό χώρο: Αναμένουμε συνεχώς αναγνώριση από τον προϊστάμενο ή τους συναδέλφους μας. Όταν δεν έρχεται, νιώθουμε ότι η δουλειά μας δεν έχει αξία, ή ότι δεν κάνουμε τίποτα σηματικό.
2. Στις ερωτικές σχέσεις: Περιμένουμε από τον σύντροφό μας να μας επιβεβαιώνει διαρκώς, και αν μια μέρα δεν το κάνει, αμφιβάλλουμε για την αγάπη του ή για την σχέση μας ή και για εμάς τους ίδιους.
3. Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Ένα ποστ που δεν συγκέντρωσε αρκετά likes μπορεί να μας κάνει να αμφιβάλλουμε για την κοινωνική μας αποδοχή.
4. Στον κοινωνικό κύκλο: Αν κάποιος φίλος δεν μας καλέσει σε μια έξοδο, νιώθουμε απόρριψη, αντί να σκεφτούμε ότι μπορεί να μην είχε να κάνει με εμάς προσωπικά.

Πώς να καλλιεργήσουμε την αυτοαγάπη

1. Αυτοπαρατήρηση: Αναγνωρίστε τα μοτίβα σκέψης σας. Πότε νιώθετε ότι δεν αξίζετε; Ποιοι είναι οι παράγοντες που σας κάνουν να αναζητάτε εξωτερική επιβεβαίωση;
2. Θετική εσωτερική ομιλία: Αντικαταστήστε τις επικριτικές σκέψεις με ενθαρρυντικές φράσεις. Αντί για “Δεν είμαι αρκετός”, δοκιμάστε “Αξίζω αγάπη και σεβασμό όπως είμαι”.
3. Υγιή πλαίσια: Μάθετε να λέτε “όχι” χωρίς ενοχές και να διεκδικείτε τον χώρο και τον χρόνο σας.
4. Φροντίδα του εαυτού: Αφιερώστε χρόνο σε δραστηριότητες που σας γεμίζουν και σας προσφέρουν χαρά.
5. Επιλογή σχέσεων: Περιβάλλετε τον εαυτό σας με ανθρώπους που σας εκτιμούν και σας στηρίζουν, και όχι με αυτούς που τρέφουν τις ανασφάλειές σας.

Όταν εδραιώσουμε την αυοεκτίμηση και την αυτοαγάπη, η ανάγκη για εξωτερική επιβεβαίωση μειώνεται, και οι σχέσεις μας γίνονται πιο αυθεντικές και ισορροπημένες. Είμαστε σε θέση να δίνουμε και να λαμβάνουμε αγάπη χωρίς να περιμένουμε από κάποιον άλλο να μας …ολοκληρώσει.

Η αυτοαγάπη είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο χτίζονται όλες οι ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις!