Ηλεκτροκίνηση στην Ελλάδα: Προς τη δόξα τραβά

Στην Ευρώπη η ηλεκτροκίνηση θεωρείται στρατηγική προτεραιότητα, καθώς η ήπειρος στοχεύει στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και στην ενίσχυση της βιώσιμης κινητικότητας. Δεν είναι άλλωστε τυχαία η αύξηση των πωλήσεων των ηλεκτρικών οχημάτων, βάσει στατιστικών από την Ένωση Κατασκευαστών Αυτοκινήτων της Ευρώπης “European Automobile Manufacturers Association” (ACEA).

Τα νούμερα

Τα αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα (BEV) παρέμειναν η τρίτη πιο δημοφιλής επιλογή για τους Ευρωπαίους οδηγούς το 2024. Το συνολικό ποσοστό πωλήσεων έφτασε στο 13,6%, ξεπερνώντας και πάλι τις πωλήσεις αυτοκινήτων σε ντίζελ, το οποίο μειώθηκε το 2024, συγκριτικά με το 2023, στο 11,9%. Τα βενζινοκίνητα αυτοκίνητα διατήρησαν το προβάδισμά τους στο 33,3%, ενώ τα υβριδικά-ηλεκτρικά αυτοκίνητα (HEV) ενίσχυσαν τη δεύτερη θέση τους, με μερίδιο αγοράς 30,9%.

Επενδύσεις και Υποδομές

Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης, με σκοπό να υπάρχουν τουλάχιστον 3 εκατομμύρια σταθμοί φόρτισης μέχρι το 2030. Υπάρχουν μεγάλες επενδύσεις για την αναβάθμιση των δικτύων και τη δημιουργία "δρόμων φόρτισης", ειδικά για τις διακρατικές μετακινήσεις, μιας και η Ευρωπαϊκή Ένωση στοχεύει στην πλήρη απαγόρευση πωλήσεων νέων αυτοκινήτων με κινητήρες εσωτερικής καύσης (ICE) το 2035, προκειμένου να επιτύχει τις κλιματικές της δεσμεύσεις.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα;

Στην Ελλάδα, η πορεία της ηλεκτροκίνησης είναι πιο αργή σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όμως με αισιόδοξα μηνύματα από την αγορά. Οι υβριδικές εκδόσεις αυτοκινήτων είναι αρκετά δημοφιλείς, ενώ τα πλήρως ηλεκτρικά οχήματα κερδίζουν συνεχώς έδαφος.

Σύμφωνα με το Σύνδεσμο Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων (ΣΕΑΑ), οι συνολικές ταξινομήσεις επιβατικών οχημάτων για το 2024 έφτασαν τις 137.075. Από αυτά, τα αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα (BEV) που πωλήθηκαν ανήλθαν στα 8.707, ενώ οι ταξινομήσεις επαναφορτιζόμενων υβριδικών οχημάτων (PHEV) για το 2024 ήταν 8.262 αυτοκίνητα.

Παρατηρούμε ότι συνολικά 16.969 ηλεκτρικά αυτοκίνητα πωλήθηκαν στην Ελλάδα το 2024, καταγράφοντας αύξηση της τάξης του +11,5%, ως προς το 2023 και +694% ως προς το 2020, έτος που θεσμοθετήθηκαν τα κίνητρα αγοράς και χρήσης ηλεκτρικών ελαφρών οχημάτων.

Η κατηγορία με τις περισσότερες πωλήσεις αμιγώς ηλεκτρικών ήταν η κατηγορία C (μεσαία αυτοκίνητα), με τα μισά εξ αυτών να είναι SUV. Όσο αφορά, στα υβριδικά, η κατηγορία με τις περισσότερες ταξινομήσεις ήταν επίσης η C, με τη συντριπτική πλειοψηφία να είναι SUV.

Πόσο κοστίζουν; Σύμφωνα με το πρόγραμμα "Κινούμαι Ηλεκτρικά 3", οι τιμές με φόρους στα αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα ξεκινούν από 17.500€ και φτάνουν μέχρι 254.500€ για τις luxury κατηγορίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

«Στις αρχές του 2025, στην Ελλάδα κυκλοφορούσαν περίπου 21.000 αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα και 30.000 PHEV, ενώ ο στόλος των ήπιων υβριδικών έχει ανέλθει στις 120.00», αναφέρει ο κ. Βασίλης Καππάτος*, Πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων (ΕΛΙΝΗΟ). «Τα αμιγώς ηλεκτρικά αντιπροσώπευουν το 0,3% του συνολικού στόλου, τα PHEV το 0,5% στη χώρα. Σε γενικές γραμμές η Ελλάδα έχει κάνει πάρα πολύ μεγάλη πρόοδο από το 2017-2018, έτη κατά τα οποία ηλεκτροκίνηση ξεπέρασε τα αρχικά τις προβλήματα και άρχισε να γίνεται εμπορική. Οκτώ χρόνια μετά σχεδόν, ένα στα 100 αυτοκίνητα του ελληνικού στόλου είναι ηλεκτρικό ενώ ένα στα πέντε είναι ήπια υβριδικό».

Τα συν και τα πλην της ηλεκτροκίνησης

«Η σύγκριση θερμικού και ηλεκτροκίνητου οχήματος του ίδιου segment δείχνει ότι παρότι τα ηλεκτρικά έχουν υψηλότερο αρχικό κόστος, η τελική τιμή για τον αγοραστή, λαμβάνοντας υπόψη τα κίνητρα (π.χ. επιδότηση ‘‘Κινούμαι Ηλεκτρικά’’), είναι συχνά χαμηλότερη ή τουλάχιστον συγκρίσιμη με το θερμικό όχημα. Επιπλέον, ο αγοραστής πρέπει να λάβει υπόψη τα σημαντικά χαμηλότερα έξοδα συντήρησης των ηλεκτροκίνητων οχημάτων», μας λέει ο κ. Καππάτος.

Ο κ. Βασίλης Καππάτος, Πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Ηλεκτροκίνητων Οχημάτων (ΕΛΙΝΗΟ)

«Οι πολιτικές επιδότησης συμβάλλουν στη μείωση της διαφοράς τιμής μεταξύ ηλεκτροκίνητων και θερμικών οχημάτων σίγουρα βοηθάνε. Για να ενισχυθεί η αγορά ηλεκτροκίνητων οχημάτων στην Ελλάδα, απαιτούνται δύο βασικές παρεμβάσεις:

α) Επιδότηση για την αγορά μπαταριών, λαμβάνοντας υπόψη το υψηλό κόστος τους (συχνά το ήμισυ της αξίας του οχήματος). Αυτό θα πρέπει να συνοδευτεί και με θεσμοθέτηση προσιτών λύσεων για αντικατάσταση μπαταριών μετά από 8-10 χρόνια λειτουργίας. Επιπλέον, η διαχείριση των μπαταριών στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας, με επαναχρησιμοποίηση πρώτων υλών, θα μειώσει το κόστος τους στο μέλλον.

β) Η δεύτερη παρέμβαση έχει να κάνει με τα σημεία φόρτισης. Έχει γίνει μια καλή αρχή καθότι έχουν τελειώσει οι μελέτες για τα Σημεία Φόρτισης Ηλεκτρικών Αυτοκινήτων (ΣΦΗΟ) και κάποιες υλοποιούνται κιόλας, αλλά θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στους αυτοκινητοδρόμους ώστε να μπορέσουμε να πετύχουμε τους στόχους της ΕΕ για την ύπαρξη πολλών και γρήγορων φορτιστών στους κεντρικούς αυτοκινητόδρομους όλης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα σημεία φόρτισης θα πρέπει να περιλαμβάνουν και ταχυφορτιστες και θα πρέπει να απέχουν μεταξύ τους το πολύ 60 km, ώστε τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα να μπορούν να φορτίζουν ταχύτατα, οπουδήποτε. Επιπλέον, η πληρωμή θα γίνεται υποχρεωτικά και με κάρτα».

Σημεία φόρτισης

Αυτή τη στιγμή, σύμφωνα με τα δημοσίως προσβάσιμα σημεία φόρτισης που είναι συνδεδεμένα με το μητρώο υποδομών και φορέων αγοράς ηλεκτροκίνησης του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, στη χώρα μας υπάρχουν 2.840 τοποθεσίες με 6.875 σημεία φόρτισης, με 1.300 σημεία ταχείας φόρτισης.

Ωστόσο, η γεωγραφική κάλυψη παραμένει ανεπαρκής για την πλήρη υποστήριξη της ηλεκτροκίνησης σε εθνικό επίπεδο, θα μας πει ο κ. Καππάτος.

«Η αύξηση του αριθμού των σταθμών φόρτισης, ιδιαίτερα ταχυφορτιστών, σε όλη την επικράτεια, καθώς και η βελτίωση της διαθεσιμότητας και αξιοπιστίας των υπαρχόντων, αποτελούν προτεραιότητα για την ενθάρρυνση της μετάβασης σε ηλεκτροκίνητα οχήματα και την επίτευξη των εθνικών στόχων για βιώσιμη κινητικότητα».

»Η συνεχής συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα θα μπορούσε να επιταχύνει την κάλυψη των παραπάνω κενών. Σχετικά με την φόρτιση υπάρχουν κάποια ερευνητικά έργα και κάποιες πιλοτικές τοποθεσίες που μελετούν νέες υποδομές, όπως την στατική φόρτιση, τον επαγωγικό αυτοκινητόδρομο, καθώς επίσης και την ρυμουλκούμενη φόρτιση. Τα παραπάνω αποτελούν υποδομές οι οποίες αν μπορέσουν να γίνουν εμπορικές, θα λύσουν το σύνολο των προβλημάτων φόρτισης Η/Ο που αντιμετωπίζει η χώρα μας αλλά και η ΕΕ συνολικά».

* Ο κ. Καππάτος είναι επίσης Head of Sector C: Non-land Transport, Environmental and Economic Issues, Head of Constructural and Infrastructure Research in Maritime and Air Transport Lab, Hellenic Institute of Transport (HIT), Center for Research and Technology Hellas (CERTH), Visiting Fellow of School of Aerospace, Transport and Manufacturing, Cranfield University.