Χρηματοοικονομική Διοίκηση: Οι αριθμοδείκτες ως «πυξίδα» λήψης ορθών επιχειρηματικών αποφάσεων

Η ανάλυση αποτελείται από την ανάλυση μέσω αριθμοδεικτών. Φυσικά το είδος που ακολουθείται εξαρτάται από το ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τις επιδιώξεις αυτών που πραγματοποιούν την ανάλυση (μέτοχοι, επενδυτές, διοίκηση, κρατικές υπηρεσίες, πιστωτές κ.λ.π.).

Με την κατάρτιση των χρηματοοικονομικών καταστάσεων ή αλλιώς των λογιστικών καταστάσεων ο ρόλος της Λογιστικής, τουλάχιστον από τεχνικής απόψεως, τελειώνει. Σε αυτό το σημείο η Λογιστική έρχεται να διαδραματίσει έναν άλλο, πιο σπουδαίο ρόλο, ο οποίος έχει να κάνει με τη διερεύνηση, ερμηνεία και εν συνεχεία αξιολόγηση των στοιχείων των λογιστικών αυτών καταστάσεων. Οι λογιστικές καταστάσεις, οι οποίες αποτελούν σημαντική πηγή πληροφοριών, παρέχουν όλα εκείνα τα στοιχεία που χρειάζεται να γνωρίζει ο κάθε ενδιαφερόμενος για την οικονομική μονάδα έτσι ώστε να μπορεί να πάρει τις σωστές αποφάσεις.

Είναι η πλέον ευρέως χρησιμοποιημένη και διαδεδομένη μέθοδο χρηματοοικονομικής ανάλυσης. Παρότι η μέθοδος αυτή υπολογίζεται με μία σχετική ευκολία, η ερμηνεία και η ανάλυση αυτών των δεικτών αποτελεί μία πολυσύνθετη εργασία και αυτό γιατί προσφέρει μόνο ενδείξεις για την πορεία που πρέπει ο αναλυτής να ακολουθήσει και τα ερωτήματα που πρέπει να θέσει. Η μέθοδος αυτή είναι ιδιαίτερα χρήσιμη όταν οι πληροφορίες του αναλυτή δεν είναι λεπτομερείς γύρω από τις συνθήκες χρηματοοικονομικής λειτουργίας και για την αξιολόγηση της χρηματοοικονομικής επίδοσης μίας επιχείρησης. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι, ενώ τα απόλυτα μεγέθη των δεδομένων αυτών που εμφανίζονται στις χρηματοοικονομικές καταστάσεις συνήθως μεταβάλλονται, οι σχέσεις μεταξύ τους παραμένουν περισσότερο ή λιγότερο σταθερές. Οι κατηγορίες αριθμοδεικτών είναι οι εξής:

Οι αριθμοδείκτες ρευστότητας χρησιμοποιούνται από τους οικονομικούς αναλυτές προκειμένου να μπορέσουν να προσδιορίσουν την βραχυχρόνια οικονομική κατάσταση μίας επιχείρησης και το κατά πόσο μπορεί αυτή να ανταποκρίνεται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Ρευστότητα είναι η ικανότητα μίας επιχείρησης να ανταποκρίνεται στις βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις της χρησιμοποιώντας τα χρηματικά διαθέσιμα της η τα ευκόλως ρευστοποιήσιμα περιουσιακά της στοιχεία. Το πόσο ρευστό είναι ένα περιουσιακό στοιχείο εξαρτάτε από το πόσο εύκολα μπορεί να ανταλλαχτεί με χρήματα χωρίς όμως να χάσει την αξία του. Η ρευστότητα παίζει σημαντικό ρόλο σε μία επιχείρηση και επηρεάζουν άμεσα τα κέρδη της καθώς αν δεν έχει επαρκεί ρευστά διαθέσιμα ή αν τα περιουσιακά της στοιχεία δεν μετατρέπονται εύκολα σε διαθέσιμα τότε η επιχείρηση δεν θα είναι σε θέση να πληρώσει τις υποχρεώσεις της, χάνοντας έτσι την εμπιστοσύνη των συναλλασσόμενων με αυτή και πιθανώς να αναγκαστεί να επιβαρυνθεί με δανειακά κεφάλαια.

Μία σημαντική κατηγορία αριθμοδεικτών αποτελούν οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας. Οι αριθμοδείκτες δραστηριότητας παρουσιάζουν το πόσο αποτελεσματικά χρησιμοποιεί μία επιχείρηση τα περιουσιακά της στοιχεία στην παραγωγή.

Από τους αριθμοδείκτες δραστηριότητας μπορούμε να δούμε σε πόσο χρόνο μπορεί μία επιχείρηση να μετατρέψει ένα στοιχείο του κυκλοφορούν ενεργητικού της σε ρευστά και διαθέσιμα. Μερικοί από αυτούς τους αριθμοδείκτες έχουν σαν αποτέλεσμα ημέρες, πράγμα που τους καθιστά ένα πολύ καλό και εύκολα κατανοητό εργαλείο στα χέρια της διοίκησης. Επίσης μέσα από τους αριθμοδείκτες ρευστότητας φαίνεται και η στρατηγική που ακολουθείτε για την πραγματοποίηση της κύριας δραστηριότητας της επιχείρησης

Ο κύριος στόχος κάθε επιχείρησης είναι η παραγωγή κέρδους, και το κέρδος αυξάνεται όσο αυξάνεται και η αποδοτικότητα της επιχείρησης. Για αυτό το λόγο ο προσδιορισμός της αποδοτικότητας κάθε επιχείρησης είναι πολύ σημαντικός στον υπολογισμό των προοπτικών τους για το μέλλον. Ως αποδοτικότητα ορίζετε η ικανότητα της επιχείρησης να αξιοποιεί τα διάφορα κεφάλαια της για να παράγει κέρδος μέσα από τις διάφορες δραστηριότητες της.

Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας ασχολούνται κυρίως με τις σχέσεις των κερδών και των χρησιμοποιούμενων από την οικονομική μονάδα κεφαλαίων καθώς επίσης και με τις σχέσεις μεταξύ κερδών και πωλήσεων με σκοπό να δείξουν πόσο αποτελεσματικά λειτούργησε η επιχείρηση κατά την διάρκεια της χρήσης. Οι αριθμοδείκτες αποδοτικότητας υπολογίζονται συνήθως με βάση της πωλήσεις της επιχείρησης, τα κέρδη ή των όγκο της παραγωγής.

Όσον αφορά τους αριθμοδείκτες κεφαλαιακής διάρθρωσης ως κεφάλαια της επιχείρησης θεωρούνται τα ιδία κεφάλαια, οι βραχυπρόθεσμες και οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις της. Υπάρχουν διάφορες μορφές δανειακού κεφαλαίου κάθε μία από τις οποίες περικλείει και διαφορετικό βαθμό κινδύνου τόσο για την επιχείρηση όσο και για τους πιστωτές της. Σε μερικές περιπτώσεις για να υπάρχει μεγαλύτερη εξασφάλιση των δανειστών γίνεται κάποια προσημείωση ή υποθήκη ή ενέχυρου. Το γεγονός ότι η διάρθρωση των κεφαλαίων σε μία επιχείρηση παίζει πολύ σημαντικό ρόλο οφείλεται στην ουσιαστική διαφορά μεταξύ των ξένων κεφαλαίων και των ιδίων κεφαλαίων της επιχείρησης. Η διαφορά αυτή προέρχεται κυρίως από το γεγονός ότι τα ιδία κεφάλαια επωμίζονται όλο τον επιχειρηματικό κίνδυνο που δημιουργείτε από την κάθε δράση της επιχείρησης. Τα ιδία κεφάλαια σε αντίθεση με τα δανειακά κεφάλαια δεν έχουν ορισμένο χρόνο επιστροφής ούτε εξασφαλισμένη απόδοση. Τα ξένα κεφάλαια όμως πρέπει να εξοφλούνται σε συχνά χρονικά διαστήματα προσαυξημένα από τους τόκου, ανεξάρτητα από το αν η επιχείρηση έχει η δεν έχει να τα εξοφλήσει. Με τον τρόπο αυτό θέτει σε κίνδυνο και τα ιδία κεφάλαια της.

Γενικά οι επενδυτές όταν πρόκειται να πάρουν κάποια απόφαση σχετικά με το εάν θα πρέπει να αγοράσουν, να πωλήσουν ή να διατηρήσουν την επένδυσή τους σε μετοχικούς τίτλους μίας οικονομικής μονάδας χρησιμοποιούν για την ανάλυσή τους επενδυτικούς αριθμοδείκτες. Το μεγαλύτερο μέρος των επενδυτικών αριθμοδεικτών συσχετίζει την τρέχουσα τιμή των μετοχών μίας οικονομικής μονάδας με κατά μετοχή μεγέθη του ισολογισμού και της καταστάσεως αποτελεσμάτων χρήσεως της τελευταίας. Η παραπάνω συσχέτιση αποδεικνύεται χρήσιμη, τουλάχιστον από πρακτική άποψη, αφού οι τιμές που αναφέρονται στη χρηματιστηριακή αγορά αφορούν όχι τα συνολικά μεγέθη της οικονομικής μονάδας, αλλά τη μία συγκεκριμένη μετοχή.