Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών: Οι Έλληνες στρέφονται στο «Made in Greece»

Η έρευνα, η οποία διεξήχθη στο Εργαστήριο Μάρκετινγκ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, εξετάζει μεταξύ άλλων, τα βασικά κριτήρια επιλογής προϊόντων και σούπερ μάρκετ και  τις προσδοκίες των καταναλωτών για την οικονομική τους κατάσταση. Τα κύρια ευρήματα της έρευνας είναι τα εξής: 

ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ Όσον αφορά τον αριθμό των σούπερ μάρκετ που χρησιμοποιούν, το 64,7% (από το 46,7% στην έρευνα του 2016) των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ψωνίζει σταθερά σε ένα σούπερ μάρκετ και το 35,3% (από το 53,3% πέρυσι) χρησιμοποιούν περισσότερες από μία εναλλακτικές επιλογές. Η μεγάλη αύξηση σε αυτούς που ψωνίζουν σταθερά σε μία αλυσίδα είναι ένα από τα σημαντικά αποτελέσματα της αναστολής λειτουργίας των καταστημάτων του Μαρινόπουλου, η οποία μείωσε τις επιλογές που ήταν διαθέσιμες στον καταναλωτή, καθώς απουσιάζει από την αγορά ένα πρώην μεγάλο όνομα. Η συχνότητα αγορών στις αλυσίδες λιανικού εμπορίου έχει μέση τιμή 6,8 φορές τον μήνα (από 8,5 πέρυσι), σημειώνοντας αξιόλογη πτώση. Μέρος της πτώσης μπορεί να οφείλεται στην απουσία του Μαρινόπουλου και στο γεγονός ότι πολλά καταστήματα του δικτύου του δεν εξυπηρετούσαν επί μακρόν τις περιοχές στις οποίες απευθύνονταν. Το 59% των ερωτηθέντων ψωνίζουν μέχρι 6 φορές τον μήνα. Μετρήθηκε, επίσης, το ύψος της δαπάνης ανά επίσκεψη. Το 70,7% (από 69,9% πέρυσι) των ερωτηθέντων δαπανά έως 50 ευρώ κάθε φορά που ψωνίζει, το 23,1% (από 24,7% πέρυσι) δαπανά από 51 ως 100 ευρώ, και μόνο το 6,2% (5,4% πέρυσι) υπερβαίνει τα 100 ευρώ σε μία τυπική επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ. Η μέση δαπάνη ανά επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ εκτιμάται σε 50,4 ευρώ, παραμένοντας σχεδόν ίδια με πέρυσι που ήταν 49.5 ευρώ, παρά τη μείωση της συχνότητας των επισκέψεων. Η μέση μηνιαία δαπάνη των καταναλωτών στα σούπερ μάρκετ εκτιμήθηκε στα 274 ευρώ, έχοντας υποστεί αξιόλογη μείωση από τα σχεδόν 310 ευρώ που ήταν η εκτίμηση της προηγούμενης έρευνας. Το 91,2% (94% πέρυσι) των ερωτηθέντων δηλώνουν ότι έχουν προαποφασίσει τι είδη θα αγοράσουν πριν πάνε στο σούπερ μάρκετ. Βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχει κατάργηση των παρορμητικών αγορών και αυστηρός προγραμματισμός των αγοραστικών αποφάσεων, προφανώς σε μία προσπάθεια καλύτερης διαχείρισης του περιορισμένου διαθέσιμου εισοδήματος. Στο θέμα της μάρκας του κάθε προϊόντος, προαποφασισμένο εμφανίζεται το 47,8% των ερωτηθέντων (53% πέρυσι). Αυτό σημαίνει ότι ακόμα περισσότεροι καταναλωτές επιλέγουν μάρκα μέσα στο κατάστημα, συγκρίνοντας τις επιλογές που τους δίνει το σούπερ μάρκετ.

ΠΩΣ ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ ΠΡΟΪΟΝΤΑ Οι ερωτηθέντες δήλωσαν τη σημασία που αποδίδουν όταν ψωνίζουν, σε βασικά κριτήρια επιλογής προϊόντων. Εξετάζοντας τη σπουδαιότητα των κριτηρίων επιλογής προϊόντων, σημαντικότερα θεωρούνται η ποιότητα, η τιμή, οι προσφορές και η ελληνική προέλευση.

ΕΠΙΛΟΓΗ ΣΟΥΠΕΡ ΜΑΡΚΕΤ Όσον αφορά τη σημασία που δίνουν οι καταναλωτές σε συγκεκριμένα κριτήρια επιλογής καταστημάτων σούπερ μάρκετ, η έρευνα έδειξε ότι η ποιότητα και ποικιλία των εμπορευμάτων, οι τιμές, η εύκολη πρόσβαση, οι προσφορές έχουν τη μεγαλύτερη σπουδαιότητα στην επιλογή καταστήματος από τον καταναλωτή. 

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΤΡΟΦΗ ΣΤΟ MADE IN GREECE Το 82,3% των ερωτηθέντων απάντησε ότι όταν βρίσκει στο σούπερ μάρκετ ελληνικά προϊόντα τα προτιμά από τα εισαγωγής. Διευκρινίζεται ότι η ερώτηση αυτή αφορά την πρόθεση του καταναλωτή και φυσικά δεν ταυτίζεται με την τελική επιλογή του που επηρεάζεται από πολλαπλούς παράγοντες (διαθεσιμότητα στο ράφι, τιμές, προσφορές, κ.τ.λ.). Το 80,1% πιστεύει ότι υπάρχει στροφή των καταναλωτών στα προϊόντα ελληνικής παραγωγής. Το 86,7% δηλώνει ότι θέλουν να αναγράφεται στη συσκευασία ότι ένα προϊόν είναι ελληνικής παραγωγής. Το 63,8% πιστεύει ότι τα ελληνικά προϊόντα έχουν καλύτερη ασφάλεια και ποιότητα. Το 90,7% πιστεύει ότι προτιμώντας ελληνικά προϊόντα στηρίζει την παραγωγή της χώρας και το 87,2% πιστεύει ότι προτιμώντας ελληνικά προϊόντα βοηθά στη μείωση της ανεργίας. Στα παραπάνω δεδομένα, διακρίνεται στην αγορά να κυριαρχεί το καταναλωτικό κίνημα για τη στροφή στο Made in Greece, που προέκυψε από προβληματισμό για τις αιτίες της κρίσης. Ιδιαίτερη σημασία έχει η ορθολογική αντιμετώπιση του θέματος και η κατανόηση από το σύνολο σχεδόν των πολιτών της σημασίας που έχει η στήριξη των εγχώριων προϊόντων για την παραγωγική ανασυγκρότηση και την αντιμετώπιση της ανεργίας. Πρόκειται για στάσεις και συμπεριφορές αυτοσυντήρησης που αναπτύσσονται στην ελληνική κοινωνία διαμέσου των εμπειριών της κρίσης. 

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Οι ερωτηθέντες δήλωσαν τι αλλαγές έφερε η κρίση στην αγοραστική συμπεριφορά τους. Οι επιλογές δεν είναι αμοιβαία αποκλειόμενες και οι ερωτηθέντες μπορούσαν να επιλέξουν περισσότερες της μίας απαντήσεις. Το 54,4% αγοράζει φθηνότερα προϊόντα, το 63,4% αγοράζει λιγότερα προϊόντα, το 81,5% συγκρίνει τιμές σε προϊόντα και καταστήματα και το 45,8% περιορίζεται στα απολύτως απαραίτητα. 

ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ  Το 60% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η οικονομική του κατάσταση έγινε χειρότερη εντός του 2016, το 34% δήλωσε ότι παρέμεινε αμετάβλητη και το 6% δήλωσε ότι βελτιώθηκε. Το 54% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι η οικονομική του κατάσταση θα επιδεινωθεί εντός του 2017, το 37% πιστεύει ότι θα μείνει αμετάβλητη και το 9% πιστεύει ότι θα βελτιωθεί. Το 38% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι οι αγορές του θα είναι λιγότερες το 2017, το 57% πιστεύει ότι θα είναι αμετάβλητες και το 5% εκτιμά ότι θα είναι περισσότερες. Καθηγητής Γιώργος Μπάλτας, Διευθυντής Ερευνητικού Εργαστηρίου Μάρκετινγκ, ΟΠΑ «Οι πολίτες κατανοούν τη σημασία που έχει η στήριξη των εγχώριων προϊόντων» «Η έρευνα του Εργαστηρίου Μάρκετινγκ του ΟΠΑ αποκαλύπτει τις ριζικές αλλαγές που συνεχίζουν να προκαλούνται από την ατέρμονα οικονομική κρίση στην έκταση και τη σύνθεση της κατανάλωσης ακόμα και των βασικών καταναλωτικών προϊόντων. Οι αλλαγές αυτές έχουν πλέον γενικευθεί στην πλειοψηφία του πληθυσμού, παρασύροντας την άλλοτε κραταιά μεσαία τάξη που “φτωχοποιείται” και σταδιακά αποσυντίθεται. Ταυτόχρονα, τα ασθενέστερα στρώματα οδηγούνται σε φάση έκδηλης οικονομικής εξαθλίωσης, καθώς αδυνατούν να καλύψουν βασικές καταναλωτικές ανάγκες. Είναι ενδεικτικά της κατάστασης τα ανησυχητικά ποσοστά όσων δηλώνουν ότι περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα όταν ψωνίζουν ακόμα και στο σούπερ μάρκετ. Εξίσου αποκαλυπτικά είναι τα ποσοστά όσων δηλώνουν ότι τα οικονομικά τους χειροτέρεψαν κατά τη διάρκεια του 2016 και όσων δηλώνουν ότι θα επιδεινωθούν περαιτέρω εντός του 2017. Η επιταχυνόμενη και διευρυνόμενη φτωχοποίηση προκαλεί συνέπειες που υπερβαίνουν το οικονομικό επίπεδο, με διαλυτικές παρενέργειες για τη χώρα συνολικά. Τα δεδομένα αυτά σε συνδυασμό με τα απελπιστικά υψηλά ποσοστά ανεργίας δημιουργούν εύλογη ανησυχία και καθιστούν επιτακτική ανάγκη την παραγωγική ανασυγκρότηση της Ελλάδας και τη δημιουργία επενδύσεων και θέσεων εργασίας σε παραγωγικού τομείς. Στην κατεύθυνση αυτή τα δεδομένα της έρευνας έχουν μία αισιόδοξη πλευρά. Το καταναλωτικό κίνημα στήριξης των προϊόντων ελληνικής παραγωγής ή ελληνικής προέλευσης είναι πάρα πολύ ισχυρό και συντριπτικά πλειοψηφικό. Το καταναλωτικό κίνημα “Made in Greece” αφορά συμπεριφορές αυτοσυντήρησης που αναπτύσσονται στην ελληνική κοινωνία που προσπαθεί να κρατήσει ζωντανή την παραγωγική βάση της χώρας. Είναι αξιοσημείωτη η ορθολογική αντιμετώπιση του θέματος και η κατανόηση από το σύνολο σχεδόν των πολιτών της σημασίας που έχει η στήριξη των εγχώριων προϊόντων για την παραγωγική ανασυγκρότηση και την αντιμετώπιση της ανεργίας». 

ΠΤΩΤΙΚΗ Η ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΥ ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟΥ ΤΟ 2016  

Nielsen: Market Trends 2016 Πτωτικά κινήθηκε το 2016 η αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου, σύμφωνα με σχετική έρευνα της Nielsen. Μετά από μια περίοδο συγχωνεύσεων και εξαγορών, έχει αυξηθεί η συμβολή των 10 μεγαλύτερων retailers στο σύνολο και την πορεία της αγοράς, ενώ παρατηρείται υψηλή συγκέντρωση του τζίρου «στα χέρια» λίγων, μεγάλων παικτών. Η Nielsen εκτιμά ότι το οργανωμένο λιανεμπόριο θα κινηθεί πτωτικά σε αξία κατά 2-3% το 2017. Επίσης, αξίζει να σημειωθεί ότι το 43% των πωλήσεων FMCGs το 2016 πραγματοποιήθηκε υπό καθεστώς προωθητικών ενεργειών.