"Συμβουλευτική διοίκησης επιχειρήσεων": Ο Βασίλης Ισμυρλής γράφει για όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε

Ο συγγραφέας με λεπτομέρεια και σαφήνεια παρουσιάζει συμβουλευτικές επιχειρήσεις ανά την Ελλάδα αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ εμφανίζει στοιχεία για το επάγγελμα των συμβούλων και περιλαμβάνει στο πόνημα αυτό περιπτώσεις παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών σε διαφορετικά πεδία και λειτουργίες των οργανισμών.

Στο βιβλίο εμπεριέχονται ερωτήσεις, ασκήσεις, μελέτες περίπτωσης και θέματα για συζήτηση, ώστε οι αναγνώστες να συνδέσουν τη θεωρία με την πράξη και να εμπεδώσουν όσα διαβάζουν.

Εν αρχή εξηγεί αναλυτικά τι εστί διοίκηση επιχειρήσεων, ενώ κατηγοριοποιεί τους ρόλους των συμβούλων. Υπάρχει, για παράδειγμα, ο ειδικός, ο λεγόμενος expert, ο οποίος παρέχει γνώση για την επίλυση ενός προβλήματος που έχει καθοριστεί από τον πελάτη. Εκτός αυτού, θα συναντήσει κανείς συχνά τους αποκαλούμενους ως «γιατρούς», που προσδιορίζουν και επιλύουν ένα πρόβλημα για τον πελάτη, ενώ μεταξύ άλλων υπάρχουν επίσης το «χέρι βοηθείας», που παρέχει προσωρινό μηχανισμό ισχύος ή βοήθεια για τον πελάτη, πολλές φορές μη σχετική με το συγκεκριμένο πρόβλημά του και ο scapegoat, ο «αποδιοπομπαίος τράγος», ο οποίος αναλαμβάνει την ευθύνη για τη λύση που υιοθετεί ο πελάτης και η οποία δεν είναι υπέρ των συμφερόντων των υπόλοιπων μετόχων-ενδιαφερόμενων μερών.

Πραγματοποιώντας κατόπιν μια ιστορική αναδρομή της συμβουλευτικής, η οποία ξεκίνησε στις ΗΠΑ κατά τα τέλη του 19^ου αιώνα και είναι στενά συνυφασμένη με το management, ο συγγραφέας χαρακτηρίζει τη συμβουλευτική, με βάση στατιστικά στοιχεία που παραθέτει, ως έναν από τους πιο επιτυχημένους κλάδους παγκοσμίως όσον αφορά τα έσοδα, την ανάπτυξη, την επιρροή και επιπρόσθετα τη διάδοση νέων ιδεών και πρακτικών στον τομέα του management.

Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων είναι αναγκαίοι σε μια εταιρεία που θέλει να αντέξει μέσα στο διηνεκές του χρόνου, καθότι ως επαγγελματίες αναλαμβάνουν τη διεκπεραίωση της παροχής υπηρεσιών συμβουλευτικής αναφορικά με ζητήματα διοίκησης. Στην ουσία, ο σύμβουλος παρέχει τις γνώσεις αλλά και την εμπειρία του στους πελάτες έτσι ώστε εκείνοι να βοηθηθούν και να αποκομίσουν αξία για την επιχείρησή τους. Εφόσον υπάρχουν προβλήματα που παρεμποδίζουν την ομαλή λειτουργία μιας επιχείρησης, είναι απαραίτητο να δοθεί μια λύση προκειμένου η εν λόγω επιχείρηση να βελτιωθεί και άρα να βελτιώσει και την εμπειρία των πελατών της. Ως «πελάτες» ορίζονται τόσο επιχειρήσεις όσο και οργανισμοί που απευθύνονται στους συμβούλους με στόχο την επίλυση των προβλημάτων τους και την επίτευξη των στόχων τους.

Ένας πετυχημένος σύμβουλος απολαμβάνει υψηλές απολαβές και μπόνους, ενώ ουσιαστικά δεν σταματά ποτέ να μαθαίνει, καθώς κατά την επαγγελματική του πορεία εμβαθύνει σε πολλά και ποικίλα πεδία. Επίσης, έχει τη δυνατότητα να ανελιχθεί ταχέως επαγγελματικά, ενώ γνωρίζει νέους ανθρώπους και τόπους. Αν σε όλα αυτά προστεθεί και το υψηλό κύρος, όπως και η πιθανή μελλοντική προοπτική απασχόλησης σε υψηλές διοικητικές θέσεις, τότε πρόκειται για ένα επάγγελμα που παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα παρά τις δυσκολίες που φυσικά και υπάρχουν, όπως άλλωστε και σε κάθε κλάδο εργασίας στον οποίο διακυβεύονται σημαντικά θέματα διοίκησης. Η εμπειρία, ωστόσο, βοηθάει στην έγκαιρη και αποτελεσματική λύση αυτών των προβλημάτων.

Συμβουλευτική οι επιχειρήσεις ζητούν για πολλούς λόγους, όπως για παράδειγμα όταν ανακύπτει ένα σοβαρό οικονομικό πρόβλημα στην επιχείρηση, όταν ένα έργο επιβάλλεται να έχει ολοκληρωθεί σε συγκεκριμένη προθεσμία ή όταν έχουν εκφραστεί έντονα παράπονα από τους πελάτες. Τα συγκεκριμένα ζητήματα μπορούν να αφορούν οποιοδήποτε τμήμα της επιχείρησης. Επίσης, είναι πιθανό να εμπλέκουν πολλούς εργαζόμενους, προϊστάμενους ή διευθυντές.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η παροχή συμβουλών από συμβούλους, κατόπιν προτροπής των πελατών, θα έλεγε κανείς ότι παρουσιάζει ομοιότητες με τη σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ γιατρού και ασθενή. Όπως ο γιατρός ακούει από τον ασθενή τη συμπτωματολογία του και τον εξετάζει για να προβεί στη σωστή διάγνωση, προτείνοντας συχνά κι επιπρόσθετες εξετάσεις για να είναι ακριβής, έτσι και ο σύμβουλος επιχειρήσεων ακούει τον πελάτη, σχηματίζει κάποιες αρχικές υποθέσεις αναφορικά με το πώς θα ήταν χρήσιμο να εξεταστούν τα προβλήματά του, προσδιορίζει και συλλέγει τα απαραίτητα δεδομένα και, τέλος, προχωράει στη διαμόρφωση των τελικών συμπερασμάτων και παραδίδει τις προτάσεις του στον πελάτη.

Στο βιβλίο ο Ισμυρλής προσδιορίζει αναλυτικά με ποιους τρόπους ο σύμβουλος μπορεί να «ανοίξει τα μάτια» του πελάτη, προσφέροντάς του πολύτιμη βοήθεια, ενώ παραθέτει τη βήμα-βήμα διαδικασία που ακολουθείται ώστε να πραγματωθεί τελική συμφωνία μεταξύ πελάτη και συμβούλου και αμέσως έπειτα να ξεκινήσει η συμβουλευτική διαδικασία.

Οι σύμβουλοι επιχειρήσεων αναλαμβάνουν τέσσερις βασικούς ρόλους: του δασκάλου (coach), του συνεργάτη (collaborator/partner), του εκπαιδευτή (educator, trainer) και του ειδικού (expert), που παρέχει συγκεκριμένη πληροφορία και εξειδίκευση σε καθορισμένους τομείς. Φυσικά, υπάρχουν και επιπρόσθετοι ρόλοι, όπως εκείνους του επιλυτή προβλημάτων (problem solver) ή του ερευνητή (researcher).

Καθίσταται, συνεπώς, σαφές ότι ο σύμβουλος έχει να επιτελέσει δύσκολο, συχνά -αν όχι πάντοτε- απαιτητικό έργο, και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να βάλει τα δυνατά του παρέχοντας πληροφορίες ή πηγές, πραγματοποιώντας διάγνωση, αναπτύσσοντας προτάσεις για δράση αλλά και παρέχοντας εκπαίδευση και ανάπτυξη προς τους διοικούντες και τους υπαλλήλους.

Ένα άλλο σημαντικό σημείο στο βιβλίο του Ισμυρλή είναι η συμβουλευτική από τη σκοπιά του πελάτη, και συγκεκριμένα η σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ πελατών και συμβούλων. Σύμφωνα με τον συγγραφέα, πρόκειται για μια σχέση δύσκολη να αναλυθεί παρά την εξαιρετική σημασία της, και εξαρτάται από διάφορες μεταβλητές, όπως οι συνθήκες της αγοράς, το είδος της υπηρεσίας, οι εμπλεκόμενοι και οι διαδικασίες. Θεμελιώδη ρόλο στη σχέση αυτή παίζει και το λεγόμενο balance of power, η ισορροπία δυνάμεων ελληνιστί, μιας και πριν από την υπογραφή του συμβολαίου, θεωρείται ότι η «δύναμη» βρίσκεται στα χέρια του πελάτη, ενώ μετά την υπογραφή και έως το τέλος του πρότζεκτ ο σύμβουλος είναι αυτός που ανακτά περισσότερη δύναμη. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, προκειμένου να είναι επιτυχημένη η έκβαση ενός πρότζεκτ, χρειάζεται αμοιβαία εμπιστοσύνη, όπως και άρτια συνεννόηση.

Σε ένα άλλο σημείο παρακάτω, ο συγγραφέας υπογραμμίζει τους κινδύνους από τη χρήση συμβούλων, που ενδέχεται να προκύψουν από τη μεγάλη συχνότητα ή τον λανθασμένο τρόπο συνεργασίας με τους συμβούλους και εν γένει από τη λανθασμένη χρήση των συμβουλευτικών υπηρεσιών. Κάτι που συμβαίνει συχνά είναι οι επιχειρήσεις να εξαρτώνται υπερβολικά από τους συμβούλους, και κατά αυτόν τον τρόπο δημιουργείται ένας ατέρμονος κύκλος συνεχούς αναζήτησης αυτών και των συμβουλών τους. Πέραν αυτού, όταν δημιουργείται σχέση εξάρτησης, οι σύμβουλοι μπορεί να φτάσουν στο σημείο ακόμη και να διοικούν την επιχείρηση ή να λαμβάνουν τις σημαντικότερες αποφάσεις. Ένας επιπρόσθετος κίνδυνος που τονίζει ο Ισμυρλής είναι ο ισομορφισμός, σύμφωνα με τον οποίο, οι επιχειρήσεις που έχουν τον ίδιο σύμβουλο σε έναν κλάδο, καταλήγουν να λειτουργούν με σχεδόν πανομοιότυπο τρόπο όσον αφορά ορισμένες διαδικασίες τους. Όταν συμβαίνει αυτό, η επιχείρηση παρέχει τυποποιημένες λύσεις στους πελάτες της μη διενεργώντας παραπάνω έρευνα και χωρίς να εξετάζει την κάθε περίπτωση ξεχωριστά. Πολύ συχνά, οι πελάτες ζητούν τις ίδιες λύσεις διότι τις είδαν να εφαρμόζονται «αλλού».

Δεδομένου του ότι ο Βασίλης Ισμυρλής απασχολείται ως στατιστικολόγος στην ΕΛΣΤΑΤ από το 2014 και βάσει των σπουδών του (πτυχίο από το Τμήμα Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά, μεταπτυχιακό στη διασφάλιση ποιότητας και διδακτορικό στη διοίκηση ποιότητας και στην πολυμεταβλητή στατιστική ανάλυση) αλλά και των επιστημονικών άρθρων που έχει συγγράψει και παρουσιάσει σε συνέδρια, αυτό που προσφέρει στο αναγνωστικό κοινό με όχημα τις γνώσεις και την εμπειρία του είναι ένας πολύτιμος οδηγός για τη συμβουλευτική διοίκησης επιχειρήσεων, έναν κλάδο που χαίρει όλο και μεγαλύτερης αναγνώρισης. Ένας καλός σύμβουλος έχει την ικανότητα να βοηθήσει την επιχείρηση να ξεπεράσει το όποιο τέλμα και να λειτουργεί απρόσκοπτα αφήνοντας ικανοποιημένους τους πελάτες της και χτίζοντας ένα σταθερό πελατολόγιο.

Γι’ αυτόν τον λόγο, καλό είναι όσοι απασχολούνται σε επιχειρήσεις ή είναι στελέχη να γνωρίζουν περί της συμβουλευτικής γιατί είναι πολύ πιθανό να τη χρειαστούν και χάρη σε αυτή να δουν την επιχείρηση να ανθίζει.