"Επένδυσε, για να μην τελειώσουν ποτέ τα όνειρα": Ό,τι χρειάζεται να ξέρει ένας αρχάριος για το χρηματιστήριο

Η ίδια στον πρόλογο κιόλας του βιβλίου της αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «αν πιστεύεις ότι μόνο με τη σκληρή σωματική εργασία και τα ατελείωτα ωράρια βγάζεις χρήματα, σε παρακαλώ μη συνεχίσεις το διάβασμα», περνώντας από νωρίς καθαρά το μήνυμα πως μια τέτοιου είδους κερδοφορία, ενώ σαφώς χρειάζεται μελέτη και στρατηγικές κινήσεις, δεν προϋποθέτει ατελείωτο κόπο αλλά τρόπο. Επισημαίνει, παράλληλα, ότι η αντίληψη πως το χρηματιστήριο θα καταστήσει κάποιον πολύ πλούσιο, σε σημείο να μη χρειάζεται να δουλεύει, είναι ανυπόστατη. Αυτό που ισχύει είναι ότι τα κέρδη από το χρηματιστήριο είναι ικανά να εξασφαλίσουν σε όποιον ασχολείται κάποιες πολυτέλειες που δεν θα μπορούσε να απολαμβάνει μονάχα χάρη στα χρήματα του μισθού του.

Στο 1^ο κεφάλαιο εξηγεί με απλά λόγια τι είναι το χρηματιστήριο, σημειώνοντας ότι υπάρχει φυσικά και ο κίνδυνος απώλειας της περιουσίας ο οποίος όμως μειώνεται σημαντικά όταν κάποιος ασχολείται ενδελεχώς και αφιερώνει χρόνο και σκέψη στις επενδύσεις. Στην ουσία, απαντάει στο πού θα βρει κανείς τα χρήματα για να επενδύσει στο χρηματιστήριο, ενώ τονίζει πόσο μεγάλη σημασία έχει η αποταμίευση. Στη συνέχεια, μεταξύ άλλων κάνει λόγο για βραχυχρόνιους, μεσοπρόθεσμους και μακροχρόνιους επενδυτές, εξηγώντας τι σημαίνουν αυτοί οι τρεις όροι, ενώ αποτρέπει έντονα τους αναγνώστες από το να επενδύσουν όλες τις αποταμιεύσεις τους, καθώς αυτές είναι η ασφάλεια ζωής του καθενός. Καλό είναι, σύμφωνα με τη συγγραφέα, να επενδύουμε τόσα χρήματα όσα ώστε εάν κάνουμε λάθος επιλογές και τα απωλέσουμε όλα, να μην καταστραφούμε σε καμία περίπτωση οικονομικά. Κάτι άλλο σημαντικό που υπογραμμίζει σε αυτό το σημείο η συγγραφέας είναι ότι δεν πρέπει να επενδύουμε στο χρηματιστήριο χρήματα που ενδέχεται να χρειαστούμε σε λίγο καιρό. Απεναντίας, καλό είναι να ξεχάσουμε ότι έχουμε τα χρήματα που επενδύουμε.

Πώς ξεκινάμε αυτό το ταξίδι;

Ποιες είναι οι πρώτες ενέργειες που πρέπει να κάνει κάποιος όταν ξεκινά το «ταξίδι» του στο χρηματιστήριο; Σε αυτή την ερώτηση απαντά η Δημητρακοπούλου στο 2^ο κεφάλαιο του βιβλίου, επισημαίνοντας το βασικό, ότι δηλαδή κάθε μήνα στους οικονομικούς ιστότοπους ανακοινώνεται ποια χρηματιστηριακή αγορά ήταν η πρώτη σε πράξη τον προηγούμενο μήνα και τι μερίδιο αγοράς κατείχε. Σε αυτό το κεφάλαιο κάνει λόγο για τη σημασία του λογαριασμού cash, ενώ δίνει πολύτιμες συμβουλές, αναφέροντας για παράδειγμα την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς, την ανεξάρτητη εποπτική αρχή που υπάγεται διοικητικά στο Υπουργείο Οικονομικών και ελέγχει τις χρηματιστηριακές εταιρείες. Στην Ε.Κ. μπορούν ανά πάσα στιγμή να απευθύνονται όσοι ασχολούνται με το χρηματιστήριο, ειδικά αν εντοπίσουν κάτι στη χρηματιστηριακή τους που ενδέχεται να είναι παράνομο. Επιπροσθέτως, καίριας σημασίας για τη συγγραφέα είναι να αποσαφηνίσει κανείς τι επενδυτικό προφίλ θέλει να έχει, αν θέλει δηλαδή να είναι trader (βραχυχρόνιος), μεσοπρόθεσμος ή μακροχρόνιος όπως αναφέρει και παραπάνω.

Σειρά έχουν τώρα οι βασικές χρηματιστηριακές αρχές στις οποίες απαραίτητο είναι να εισαχθεί ο αναγνώστης. Περνώντας στο 3^ο κεφάλαιο, η Δημητρακοπούλου, πριν αναλύσει οτιδήποτε άλλο, υπογραμμίζει το εξής: “Δικά σου τα χρήματα, δικά σου τα κέρδη, δική σου και η απώλεια». Με αυτό εννοεί πως σε αυτό τον δρόμο είμαστε ο καθένας μόνος του, κάτι που μοιάζει βουνό για όσους δεν διαθέτουν οικονομικές γνώσεις. Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι πρέπει να παρατήσουν την προσπάθεια – γι’ αυτό, άλλωστε, είναι γραμμένο αυτό το βιβλίο, για να τους καθοδηγήσει στα πρώτα τους σημαντικά βήματα. Βασικό είναι κάποιος να ενημερώνεται διαρκώς, διαβάζοντας εφημερίδες και ενημερωτικά sites, που μπορεί εν αρχή να μοιάζει χρονοβόρο αλλά στην πορεία καταλήγει να γίνει συνήθεια, ευχάριστη μάλιστα. Ιστοσελίδα-κλειδί αποτελεί αυτή του Χρηματιστηρίου της Αθήνας, η www.athexgroup.gr. Εκτός αυτού, πρέπει όσοι ασχολούνται με τις επενδύσεις να μάθουν, αν όχι όλες, τις περισσότερες εταιρείες που είναι εισηγμένες, τους ομίλους και τις θυγατρικές τους.

Φτιάχνεις το χαρτοφυλάκιό σου; Θεωρείσαι πια επενδυτής

Η συγγραφέας παραθέτει κατόπιν τη δική της εμπειρία όσον αφορά τις μετοχές, διευκρινίζοντας ότι ποτέ στο χαρτοφυλάκιό της δεν είχε μετοχές μονάχα μίας εταιρείας, γιατί το θεωρεί μεγάλο ρίσκο, ενώ έχει σημασία περισσότερο σε ποια τιμή πουλάει κανείς μια μετοχή παρά σε ποια τιμή την αγοράζει. Επίσης, κάποιος που φτιάχνει το χαρτοφυλάκιό του, θεωρείται πλέον επενδυτής, μια ασχολία που ναι μεν δημιουργεί υποχρεώσεις -όπως και κάθε ασχολία την οποία παίρνει κανείς στα σοβαρά- αλλά δεν είναι δύσκολο να τις θυμάται κανείς: πρόκειται για την καθημερινή παρακολούθηση της πορείας του χρηματιστηρίου και των μετοχών που αγοράζουμε και παράλληλα τον στόχο να πουλάμε τις μετοχές σε όσο το δυνατόν υψηλότερη τιμή. Το πιο δύσκολο, πάντως, κατά τη συγγραφέα είναι το πότε θα αποφασίσουμε να πουλήσουμε. Με την πώληση έρχεται η ώρα της αλήθειας, αν θα έχουμε δηλαδή κέρδος ή απώλεια χρημάτων. Σκοπός είναι να πουλήσουμε τις μετοχές που διαθέτουμε σε υψηλότερη τιμή από εκείνη που τις αγοράσαμε. Σε αυτό το σημείο, η συγγραφέας σημειώνει τι κινήσεις κάνει η ίδια προκειμένου να πουλήσει σοφά και όχι σπασμωδικά.

Στο 4^ο κεφάλαιο, ο αναγνώστης θα διαβάσει για διάφορους όρους που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι των αγορών, στους οποίους συγκαταλέγονται ο όρος «φούσκα», limit up και limit down, μουαγέν, βαριά χαρτιά, bull market, funds και πολλά άλλα. Η Δημητρακοπούλου εξηγεί με απλό τρόπο τις ορολογίες αλλά και περαιτέρω βασικές έννοιες όπως είναι η Τεχνική Ανάλυση, η Θεμελιώδης Ανάλυση, τα Exchange Traded Funds και τα Αμοιβαία Κεφάλαια, αλλά φυσικά και τα Κρυπτονομίσματα, που φαίνεται να είναι η νέα τάση, τον Χρυσό κ.ά.

Δεν είναι όλα όσα διαβάζουμε στα μέσα ενημέρωσης χρήσιμα

Στο επόμενο κεφάλαιο, το 5^ο, βάση δίνει η συγγραφέας στις πληροφορίες που διαβάζουμε στον τύπο, διαχωρίζοντάς τες σε χρήσιμες και όχι. Σε αυτό το σημείο του βιβλίου γράφει ότι συνήθως οι χρηματιστηριακές ειδήσεις προεξοφλούνται, και αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν δημοσιογραφικές πληροφορίες που φανερώνουν κάτι συγκεκριμένο: όταν γράφεται στα μέσα ενημέρωσης ότι μια εταιρεία θα ανακοινώσει ένα καλό νέο, συνηθίζεται η τιμή της μετοχής να αυξάνεται, και μάλιστα όταν αυτό το νέο ανακοινωθεί επισήμως, τότε σταθεροποιείται η τιμή της μετοχής αυτής της εταιρείας. Ακολουθεί μια αναλυτική ερμηνεία των πιο συχνών τίτλων ειδήσεων για τις χρηματιστηριακές εξελίξεις, ώστε οι άπειροι ακόμη επενδυτές να είναι κατάλληλα ενημερωμένοι και να μην πέφτουν θύματα παραπλάνησης.

Φυσικά, από αυτό το εγχειρίδιο δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα κριτήρια επιλογής ή μη μετοχών, στο 6^ο κεφάλαιο. Εδώ εξηγούνται λεπτομερώς και με τρόπο κατανοητό ο συντελεστής beta, η Εσωτερική Αξία ανά Μετοχή (NAV), οι Εταιρείες Επενδύσεων σε Ακίνητη Περιουσία σε κάθε τέλος τριμήνου κ.ά.

Φτάνοντας πλέον στο 7^ο κεφάλαιο, η Δημητρακοπούλου κάνει μια γενική αναφορά περί αγορών, αναφερόμενη αρχικά στους λόγους για να ανέβει ένα χρηματιστήριο, ενώ σε σημείο παρακάτω υπογραμμίζει ότι η αγορά είναι κυκλική. Αυτό σημαίνει ότι πάντοτε θα υπάρχει άνοδος της αγοράς, πτώση της και ατασική συμπεριφορά, όπου οι τιμές θα είναι περίπου σταθερές, πραγματοποιώντας έτσι έναν μεγάλο κύκλο. Φυσικά, οι χρηματιστηριακές αγορές βιώνουν κρίσεις που έχουν ως απότοκο την πτώση τους, και για να εκτιμήσει κανείς πόσο καιρό θα διαρκέσει η κάθε κρίση, θα πρέπει να ερμηνεύσει την αιτία που την προκάλεσε. Σύμφωνα με τη συγγραφέα, δεν είναι χρήσιμο ούτε θα αποφέρει καρπούς το να κάνουμε συνεχώς πράξεις όσον αφορά το χρηματιστήριο. Κάποιες φορές χρειάζεται απλά να περιμένουμε υπομονετικά. Εξάλλου, υπάρχει ώρα για δράση και ώρα για αδράνεια, και είναι και οι δυο τους ωφέλιμες, η καθεμία για διαφορετικούς λόγους. Ανάμεσα σε άλλα, επιπλέον, η συγγραφέας κάνει λόγο για την κρίση, η οποία πάντα είναι ξαφνική και ακαριαία, γι’ αυτό άλλωστε έχει και αυτή την ονομασία. Αντιθέτως, η ύφεση πρόκειται για μια οικονομική κατάσταση που προβλέπεται, αναλύεται και οι αγορές προσαρμόζονται σε κάποιον βαθμό.

Εξάπλωση και στις διεθνείς αγορές

Στη συνέχεια, η Δημητρακοπούλου θα επισημάνει στο 8^ο κεφάλαιο όσα χρειάζεται να ξέρει κανείς για τις διεθνείς αγορές. Στο ελληνικό χρηματιστήριο λίγες εταιρείες είναι πραγματικά μεγάλες, γεγονός που ωθεί τους Έλληνες συχνά να δραστηριοποιούνται και σε άλλες αγορές. Ούτως ή άλλως, υπάρχουν αγορές όπου οι ευκαιρίες για καλές αποδόσεις είναι πολύ μεγαλύτερες, και χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η αμερικανική, στην οποία δραστηριοποιείται και η συγγραφέας. Η ίδια γράφει ότι πρέπει κανείς να παρακολουθεί πάντα τις συνεδριάσεις της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED), εάν τον ενδιαφέρει η δραστηριοποίηση στην αμερικανική αγορά, καθώς αυτή δείχνει την τάση όχι μόνο για την αγορά των ΗΠΑ αλλά και για τις υπόλοιπες αγορές, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συγγραφέας εφιστά, επίσης, την προσοχή των αναγνωστών στην οικονομία της Κίνας, μιας και όταν τα στοιχεία δείχνουν συρρίκνωση της εν λόγω οικονομίας, τα πράγματα τότε είναι σοβαρά και για τις οικονομίες όλων των χωρών, συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της ελληνικής.

Προσοχή στους απατεώνες

Λίγο πριν το τέλος αυτού του χρήσιμου οδηγού, η συγγραφέας προχωρά σε κάποιες γενικές συμβουλές (κεφάλαιο 9^ο). Για παράδειγμα, σύμφωνα με την ίδια, κάποιος που είναι αρχάριος καλό είναι να ασχολείται μόνο με τις κλασικές επενδύσεις, και σταδιακά να «ανοίγει» το πεδίο των επενδύσεων. Επίσης, τονίζει ότι και στη γενικότερη χρηματιστηριακή αγορά, όπως και σε κάθε χώρο που «κυκλοφορούν» χρήματα, υπάρχουν απατεώνες που εξαπατούν ευκολόπιστους ανθρώπους με σκοπό να τους αρπάξουν τα χρήματά τους. Σε αυτή την περίπτωση, οι επενδυτές δεν πρέπει να δίνουν τα λεφτά τους για να τους τα διαχειριστούν δήθεν «ειδικοί», πόσω μάλλον όταν δεν έχουν εγγυήσεις. Μεταξύ άλλων, η Δημητρακοπούλου αναφέρει ότι όλοι οι επενδυτές οφείλουν να εκπαιδεύουν τους εαυτούς τους να μπορούν να ξεχωρίζουν ποια από τα γεγονότα της ζωής, είτε αυτά είναι οικονομικά είτε οτιδήποτε άλλο, μπορούν να επηρεάσουν την τάση της χρηματιστηριακής αγοράς. Επίσης, για άλλη μία φορά η ίδια επισημαίνει ότι τίποτα κακό δεν υπάρχει στην αναμονή και την υπομονή, ίσα ίσα ορισμένες φορές αποδεικνύονται πολύτιμες, ενώ οι βιαστικές κινήσεις μπορεί να στοιχίσουν.

Τα δύο επόμενα κεφάλαια του βιβλίου της η συγγραφέας τα αφιερώνει στις ρήσεις επαγγελματιών του χώρου και σε πληροφορίες πιο εξεζητημένες που όμως θα φανούν αργά ή γρήγορα χρήσιμες σε όσους έχουν αποφασίσει να ασχοληθούν με το χρηματιστήριο. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται το Κέντρο Προγραμματισμού και Οικονομικών Ερευνών, ο κανόνας του 72, ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή κ.ά. Τέλος, στο 12^ο κεφάλαιο η ίδια απαντάει σε συχνές ερωτήσεις, όπως είναι το για ποιον λόγο να επενδύσει κάποιος στο χρηματιστήριο εφόσον υπάρχει κίνδυνος να χάσει το κεφάλαιό του. Σε αυτό συγκεκριμένα, η συγγραφέας απαντά ότι κάποιος επενδύει για τον απλό λόγο ότι τον σαγηνεύει ο κόσμος των επενδύσεων, και αν αυτό δεν υπάρχει, τότε καλό είναι να μην προχωρήσουμε σε αυτή την επιλογή. Ούτως ή άλλως, όσα χρήματα έχουν χαθεί από κάποιους επενδυτές, τόσα έχουν κερδηθεί από κάποιους άλλους, μιας και τα χρήματα δεν εξαϋλώνονται.

Θα βγω κερδισμένος από το χρηματιστήριο;

Μπορεί κάποιος, τελικά, να βγει κερδισμένος από το χρηματιστήριο; Η σύντομη απάντηση είναι «ναι», αν ακολουθήσει το τρίπτυχο ενημέρωση-στρατηγική-πειθαρχία. Προς αυτή την κατεύθυνση οδηγεί η Δημητρακοπούλου τους αναγνώστες του βιβλίου της, επισημαίνοντας ότι δεν χρειάζεται να ασχοληθεί με το χρηματιστήριο μόνο κάποιος που έχει σπουδάσει οικονομικά, και ότι οποιοσδήποτε σκοπεύει να το κάνει με σοβαρότητα και συνέπεια, μπορεί να αφιερωθεί κατά ένα μέρος σε αυτό και να αποφέρει στον εαυτό του κέρδη.

Οι αναγνώστες αυτού του βιβλίου μπορεί να μην το γνωρίζουν από την πρώτη σελίδα, αλλά φτάνοντας στην τελευταία, έχουν πια ξεδιαλύνει βασικούς φόβους και ανησυχίες γύρω από τα… άδυτα σε πρώτη φάση νερά του χρηματιστηρίου, και πλέον βρίσκονται σε θέση να εμπιστευτούν παραπάνω την κρίση τους για να επενδύσουν, έχοντας πάντα ως πολύτιμο οδηγό τις ενημερωτικές ιστοσελίδες και τη γενικότερη αναζήτηση. Κατά πώς φαίνεται, αξίζει εν τέλει να ασχοληθεί κανείς με το χρηματιστήριο. Αρκεί να το θέλει, και να γνωρίζει ότι, όπως άλλωστε και στη ζωή, κάτι τέτοιο έχει τα πάνω του και τα κάτω του.