Αποχέτευση με λίπη;… Να μας λείπει!

Τι γίνεται στη Θεσσαλονίκη;

Εδώ και ένα χρόνο η Εταιρεία Ύδρευσης και Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης (ΕΥΑΘ) Α.Ε. έχει εγκαινιάσει ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα ενημέρωσης των επιχειρήσεων εστίασης, για τον σωστό τρόπο διαχείρισης των βρώσιμων λιπών προκειμένου να προστατευθεί το αποχετευτικό δίκτυο. Γιατί είναι σημαντικό; Ειδικά σε περιοχές με υψηλό τουριστικό προϊόν, όπως η Θεσσαλονίκη, η συγκέντρωση μαγειρικού λίπους στις αποχετεύσεις δημιουργεί πολλά προβλήματα, με πιο άμεσα αντιληπτό αυτό της δυσοσμίας. Ταυτόχρονα όμως αναπτύσσεται κατάλληλο περιβάλλον για τη φιλοξενία και αναπαραγωγή τρωκτικών και εντόμων.

Για ποια λίπη μιλάμε;

«Μιλάμε για στερεά ή ημιστερεά ζωικά λίπη, όπως βούτυρο, λίπος από κρέας, λαρδί, υγρά φυτικά έλαια, όπως ελαιόλαδο, ηλιέλαιο, φοινικέλαιο, καθώς και ελαιώδεις ουσίες που χρησιμοποιούνται για τηγάνισμα, αλλά και ουσίες λιπαρής σύστασης που προκύπτουν από την επεξεργασία τροφίμων ή παράγονται κατά το μαγείρεμα. Όλα τα παραπάνω επιβαρύνουν το δίκτυο αποχέτευσης με τον ίδιο τρόπο που συμβαίνει και στις ανθρώπινες αρτηρίες», θα μας πει ο κ. Απόστολος Ντάνας, Σύμβουλος του Αποχετευτικού Δικτύου της ΕΥΑΘ Α.Ε., κατά τη διάρκεια ενημέρωσης για τα αποτελέσματα του προγράμματος μετά από έναν χρόνο εφαρμογής.

«Επειδή τα λίπη και έλαια ψύχονται, στερεοποιούνται, και σε ανάμειξή τους με άλλα απορρίμματα, όπως χαρτιά, χαρτοπετσέτες και είδη προσωπικής υγιεινή, οδηγούν στη δημιουργία των επονομαζόμενων ‘λιποβουνών’ ή fatberg, μειώνοντας σημαντικά τη χωρητικότητα των αγωγών, προκαλώντας πολλές εμφράξεις και υπερχειλίσεις με σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις».

Λίπη και κανονισμοί

Υπάρχει κανονισμός για τη διαχείριση των αποβλήτων βρώσιμου λίπους; Υπάρχει. Ο Ειδικός Κανονισμός Αποχέτευσης (ΕΚΑ) της ΕΥΑΘ Α.Ε. εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο του 2021 (ΦΕΚ425Β/15.09.2021). Ο ΕΚΑ καθορίζει τους όρους που πρέπει να πληροί ο φορέας άσκησης κάθε είδους οικονομικής δραστηριότητας κατά την οποία παράγονται υγρά απόβλητα, προκειμένου αυτά να διατεθούν στο δίκτυο αποχέτευσης ακαθάρτων της ΕΥΑΘ ή να μεταφερθούν απευθείας στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων της εταιρείας.

Τι σημαίνει αυτό για τις επιχειρήσεις; «Κατ’ αρχάς ότι θα πρέπει να έχουν άδεια αποχέτευσης υγρών αποβλήτων. Το είδος της άδειας προκύπτει από τη δραστηριότητα της επιχείρησης η οποία προσδιορίζει ή όχι την απαίτηση για εγκατάσταση λιποσυλλέκτη. Η κατοχή άδειας αποχέτευσης υγρών αποβλήτων είναι αυτή που ορίζει αν μία επιχείρηση είναι σύννομη ή όχι. Οι επιχειρήσεις εστίασης οφείλουν να διαχωρίζουν τα χρησιμοποιημένα λίπη και έλαια πριν αυτά εισέλθουν στο δίκτυο αποχέτευσης και να τα συλλέγουν προς αξιοποίηση ή διάθεση. Επίσης, οφείλουν να εγκαθιστούν κατάλληλο εξοπλισμό, ώστε οι τιμές των φυσικοχημικών παραμέτρων των υγρών αποβλήτων τους, που καταλήγουν στο δίκτυο της ΕΥΑΘ, να μην υπερβαίνουν τις ανώτατες επιτρεπόμενες, δηλαδή 100 mg/ lt. Οι επιχειρήσεις εστίασης, θα πρέπει να συνάπτουν συμβάσης με εγκεκριμένες επιχειρήσεις λιπών και ελαίων, να τηρούν αρχείο καθαρισμού, παραστατικά κ.λπ.», αναφέρει ο κ. Ντάνας.

Υπάρχουν δύο τύποι λιποσυλλεκτών. Οι πιο απλοί ονομάζονται παθητικοί λιποσυλλέκτες και λειτουργούν όπως ένα καντήλι. Το κόστος τους μπορεί να κυμαίνεται από 700-1.000 ευρώ, ωστόσο χρειάζονται τακτική συντήρηση, τουλάχιστον μία φορά το μήνα και καθημερινό ξάφρισμα. Στην άλλη κατηγορία εντάσσονται οι αυτόματοι λιποσυλλέκτες, με τιμές που κυμαίνονται μεταξύ 1.800 και 3.000 ευρώ, και ελάχιστη συντήρηση. Το λίπος αφαιρείται αυτόματα, σε εξωτερικό δοχείο, και πηγαίνει απευθείας για ανακύκλωση.

Τι κερδίζει μία επιχείρηση εστίασης;

Αν μία επιχείρηση είναι σύννομη, τότε κερδίζει έκπτωση στα τέλη αποχέτευσης του προηγούμενου έτους, θα αναφέρει ο κ. Ντάνας. Επίσης, απαλλάσσεται από τα τακτικά κόστη απόφραξης κι αποκατάστασης του εσωτερικού της δικτύου, ενώ ταυτόχρονα η ΕΥΑΘ Α.Ε. απαλλάσσεται από μεγάλα κόστη συντηρήσεων.

«Η συμμόρφωση με τον κανονισμό αποχέτευσης φαίνεται εύκολη υπόθεση με μια πρώτη ματιά. Ωστόσο, πρόκειται για εμπεδωμένες συμπεριφορές σε σχέση με τις απορρίψεις μας στο αποχετευτικό δίκτυο, στάσεις που πολύ δύσκολα αλλάζουν, αναφέρει ο κ. Άνθιμος Αμανατίδης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΑΘ Α.Ε. Το δικό μας στοίχημα είναι αυτό ακριβώς: να αλλάξουμε νοοτροπία στο επιχειρείν. Γι’ αυτό, έναν χρόνο τώρα, ενημερώνουμε τους επιχειρηματίες για τα προβλήματα των ανεξέλεγκτων απορρίψεων λιπών, τους εκπαιδεύουμε πάνω σε best practices διαχείρισης υγρών αποβλήτων και τους καλούμε να συμμορφωθούν με τις νομικές τους υποχρεώσεις».

Ο κ. Άνθιμος Αμανατίδης, διευθύνων σύμβουλος της ΕΥΑΘ Α.Ε.

Ένα χρόνο μετά

Από το 2023 μέχρι και σήμερα ειδικοί συνεργάτες της ΕΥΑΘ Α.Ε. έχουν πραγματοποιήσει 1.158 ενημερωτικές-συμβουλευτικές επισκέψεις σε 300 καταστήματα μαζικής εστίασης στη Θεσσαλονίκη, στο πλαίσιο του προγράμματος ενημέρωσης «Αποχέτευση με… λίπη; Να μας λείπει!»

Ποια ήταν τα πρώτα ευρήματα στο πεδίο; Ένα πολύ μικρό ποσοστό επιχειρήσεων βρέθηκε να έχει κάποιου είδους εξοπλισμό συλλογής λιπών και ελαίων, θα πει ο κ. Ντάνας, και αυτός μάλιστα υποδιαστασεολογημένος και ελλιπώς ή καθόλου συντηρημένος. Στον αντίποδα, ένα μεγάλο ποσοστό δεν γνώριζε τί είναι ο εξοπλισμός παγίδευσης λιπών και ελαίων, ενώ ένα ακόμα πιο μεγάλο ποσοστό δεν γνώριζε ότι η εγκατάσταση λιποσυλλέκτη, η αποθήκευση και η ορθή διάθεση των αποβλήτων είναι νομική υποχρέωση που πηγάζει από τον Εθνικό Κανονισμό Αποχέτευσης.

Από αυτές τις 300 επιχειρήσεις εστίασης οι 235 κατέθεσαν προτάσεις για προέλεγχο, 166 ήταν ορθές, 98 διέθεταν κατάλληλα διαστασιολογημένους λιποσυλλέκτες που τοποθετήθηκαν επιτυχώς και 50 αιτήσεις κατατέθηκαν για άδεια διάθεσης υγρών αποβλήτων.

Ποιο το όφελος; Αποτράπηκε η είσοδος 12 τόνων κατ’ εκτίμηση, αποβλήτων, λιπών και ελαίων στο δίκτυο. Ταυτόχρονα όμως, αυτά τα λίπη, που ακολουθούν μία ορθολογική διαχείριση γίνονται μέρος της κυκλικής οικονομίας, αφού μπορούν να μετατραπούν σε βιοκαύσιμα.

Μεγάλοι ωφελούμενοι βεβαίως από την αλλαγή στάσης και νοοτροπίας των επιχειρηματιών στο θέμα αυτό είναι η ίδια η τοπική κοινωνία και πρωτίστως ο φυσικός αποδέκτης των επεξεργασμένων απορρίψεων, ο Θερμαϊκός.