Ανακύκλωση ρούχων; Δες την αλλιώς

Τι είναι το Re-viste; Πρόκειται για μια κίνηση «ματ» από μεγάλες εταιρείες παραγωγής ρούχων, παπουτσιών, υφασμάτων και άλλων αξεσουάρ μόδας, που δημιουργούν το πρώτο Συλλογικό Σύστημα Εκτεταμένης Ευθύνης Παραγωγού στην Ισπανία για την ορθολογική διαχείριση των κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων.

Η ισχύς εν τη ενώσει

Η πρωτοβουλία Re-viste δημιουργήθηκε από τις εταιρείες Decathlon, El Corte Inglés, H&M, IKEA, Inditex, KIABI, Mango, Primark, Sprinter/JD και Tendam, και θα ξεκινήσει να λειτουργεί πιλοτικά τον Απρίλιο του 2025, προκειμένου να αξιολογηθεί σε πρώτη φάση η αποτελεσματικότητά της. Η πιλοτική εφαρμογή θα γίνει σε συνεργασία με την Ισπανική Ομοσπονδία Δήμων και Επαρχιών «FEMP», η οποία θα εποπτεύει το πιλοτικό έργο μαζί με τη Re-viste.

Αρχικά στο πρόγραμμα θα συμμετέχουν περίπου 300.000 πολίτες από έξι αστικούς, ημιαστικούς και αγροτικούς δήμους σε διάφορες περιοχές της Ισπανίας. Στο πλαίσιο του Re-viste ειδικοί κάδοι συλλογής θα τοποθετηθούν σε σημεία όπως εκκλησίες, καταστήματα, εμπορικά κέντρα κ.α. Σύμφωνα με το πρόγραμμα εκτιμάται ότι θα χρειαστεί ένας κάδος ανακύκλωσης κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων ανά 1.200 κατοίκους. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ισπανία, κάθε κάτοικος απορρίπτει περίπου 20 κιλά ρούχων ετησίως.

Πώς θα γίνει η εφαρμογή του Re-viste;

Πρώτο βήμα είναι ο διαχωρισμός των αποβλήτων ρούχων και υποδημάτων από τα υπόλοιπα απορρίμματα. Επί του παρόντος μόνο το 12% των προς απόρριψη ρούχων διαχωρίζεται από τα υπόλοιπα οικιακά απόβλητα σε όλη την ισπανική επικράτεια.

Μετά τη συλλογή, τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα θα μεταφέρονται σε μονάδες διαλογής, όπου θα αξιολογούνται. Είδη που είναι σε καλή κατάσταση θα προορίζονται για πώληση σε καταστήματα “second hand”, ενώ όσα δεν μπορούν να διατεθούν προς επαναχρησιμοποίηση, θα ταξινομούνται βάσει σύνθεσης, όπως για παράδειγμα βαμβάκι ή πολυεστέρας, για να διευκολυνθεί η μετέπειτα ανακύκλωσή τους, με στόχο τη μετατροπή τους σε νέα υφάσματα.

Το πιλοτικό έργο θα διαρκέσει τουλάχιστον ένα έτος. Ενώ το κόστος θα επωμιστούν οι εταιρείες που συμμετέχουν σε αυτό.

Οι εταιρείες ένδυσης αλλάζουν

Πολλές εταιρείες ένδυσης παγκόσμιου βεληνεκούς πραγματοποιούν ολιστικές δράσεις βιωσιμότητας. Μία από αυτές είναι και η Levi’s & Co, η οποία πριν από λίγες μέρες ανακοίνωσε ένα φιλόδοξο σχέδιο για μηδενικές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050.

Βασικοί κλιματικοί στόχοι για τη Levi’s & Co είναι:

• 90% μείωση εκπομπών που σχετίζονται με τη λειτουργία των εγκαταστάσεών της μέχρι το 2025, με χρονιά βάσης το 2016.
• 42% μείωση των εκπομπών που σχετίζονται με την αγορά αγαθών και υπηρεσιών για την παραγωγή των ενδυμάτων της έως το 2030 με έτος βάσης το 2022.
• 100% επίτευξη παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές σε όλες τις εγκαταστάσεις της εταιρείας έως το 2025.
• Μείωση κατά 50% στη χρήση νερού στα εργοστάσιά της σε περιοχές με υψηλό υδατικό στρες έως το 2025, με έτος βάσης το 2018.

Όπως αναφέρει ο Chief Sustainability Officer της Levi’s & Co κ. Jeffrey Hogue, «Το πιο κρίσιμο και επίκαιρο ζήτημα της εποχής μας είναι η κλιματική αλλαγή. Για αυτό η κλιματική μας μετάβαση αποτελεί το επόμενο μεγάλο στοίχημα που θέλουμε να κερδίσουμε με όραμα μία βιώσιμη λειτουργία σε όλες μας τις εγκαταστάσεις, όπου κι αν βρίσκονται. Με βάση το νέο φιλόδοξο, αλλά πλήρως υλοποιήσιμο πλάνο μας, αναμένουμε να επιτύχουμε το στόχο του μηδενικού περιβαλλοντικού αποτυπώματος στις εγκαταστάσεις μας μέχρι το 2050, ενισχύοντας την ανθεκτικότητα μας στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής».

Αλλά και η Inditex, ιδιοκτήτρια εταιρεία των brands Zara, Pull&Bear, Massimo Dutti, Bershka, Stradivarius, OYSHO και Zara Home, ανακοίνωσε πρόσφατα την απόκτηση μεριδίου αγοράς της αμερικανικής start up “Galy”, η οποία θεωρείται πρωτοπόρος εταιρεία στην καλλιέργεια και παραγωγή εργαστηριακού βάμβακος. Όπως ανάφερε ο κ. Oscar Garcia Maceiras, Chief Executive Officer της Inditex, «Συμμετέχουμε μετοχικά στην Galy, μια startup που ιδρύθηκε το 2019 στις ΗΠΑ, λόγω της καινοτόμου διαδικασίας με την οποία παράγει εργαστηριακό βαμβάκι από φυτικά κύτταρα, το οποίο αποτελεί βασική πρώτη ύλη για τα προϊόντα μας. Αυτή η πρωτοποριακή μέθοδος φέρνει επανάσταση στην παραγωγή βάμβακος, μειώνοντας ενδεχομένως τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις αροτραίες καλλιέργειες».

16 κιλά, είναι πολλά;

Η ανάγκη ορθολογικής διαχείρισης των ρούχων δεν είναι κάτι νέο, ούτε απασχολεί για πρώτη φορά επιχειρήσεις και οργανισμούς. Ωστόσο, ειδικά στην ήπειρό μας, παρά τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χρειάζεται ακόμα αρκετός δρόμος ώστε τα κλωστοϋφαντουργικά απορρίμματα να μπορέσουν να ενταχθούν ισότιμα στην κυκλική οικονομία, όπως γίνεται με άλλα προϊόντα. Η πολλές φορές σύμμεικτη σύνθεσή τους, που μπορεί να περιλαμβάνει διαφορετικά υλικά, καθιστά τη διαλογή και περαιτέρω αξιοποίησή τους δύσκολη και δαπανηρή.

Σύμφωνα με τον «Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος», περίπου 16 κιλά κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων παράγονται ετησίως κατά μέσο όρο ανά άτομο στην Ευρωπαϊκή Ένωση με το ένα τέταρτο εξ αυτών, δηλαδή περίπου τα 4,4 κιλά, να συλλέγονται χωριστά για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση. Όλα τα υπόλοιπα καταλήγουν στα μικτά οικιακά απορρίμματα.

Από που προέρχονται όλα αυτά τα απορριπτόμενα ρούχα; Το 82% από καταναλωτές και το υπόλοιπο από τη μεταποιητική βιομηχανία ή από υφάσματα που δεν πωλήθηκαν ποτέ.

Όπως αναφέρεται σε έκθεση «The impact of textile production and waste on the environment» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για την παραγωγή υφασμάτων απαιτούνται μεγάλες ποσότητες νερού, καλλιεργειών βάμβακος και άλλων ινών. Μόνο για ένα βαμβακερό μπλουζάκι χρησιμοποιούνται 2.700 λίτρα νερού, ποσότητα ικανή να καλύψει τις ανάγκες ύδρευσης ενός ατόμου για 2,5 χρόνια.

Η παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων εκτιμάται ότι ευθύνεται για το 20% της παγκόσμιας ρύπανσης των υδάτων από προϊόντα βαφής και φινιρίσματος, ενώ μία μόνο πλύση πλυντηρίου με πολυεστερικά ρούχα μπορεί να απελευθερώσει 700.000 μικροπλαστικές ίνες που ενδέχεται να καταλήξουν στην τροφική αλυσίδα.

Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με την ίδια έκθεση το πλύσιμο συνθετικών προϊόντων οδηγεί στη συσσώρευση περισσότερων από μισό εκατομμύριο τόνων μικροπλαστικών στον πυθμένα των ωκεανών κάθε χρόνο.

Όσον αφορά τη χώρα μας, η ανακύκλωση κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Υπάρχουν αυτή τη στιγμή δύο εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο χώρο της συλλογής, ωστόσο ακόμα δεν έχει υπάρξει σύσταση κάποιου συστήματος εναλλακτικής διαχείρισης, όπως συμβαίνει με άλλα απόβλητα.