Η ηθική διάσταση και η επιχειρηματική ηθική

Προσδιορίστηκε κυρίως, στη παλιά ινδική φιλοσοφία, στη κινέζικη και στη αρχαιοελληνική. Τα κλασικά ελληνικά αρχαία χρόνια άφησαν πίσω μεγάλη ιστορία στο ανθρώπινο είδος. Οι πρώτοι φιλόσοφοι που ασχολήθηκαν με την έννοια της ηθικής ήταν ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας, όπου άρχισε να ανθίζει τότε στην εποχή του Σωκράτη όταν ο Αριστοτέλης στράφηκε στο έργο του Σωκράτη.

Η ηθική στηρίζεται πάνω στο κοινωνικό σύνολο και στα ηθικά χαρακτηριστικά του κάθε ατόμου. Πιο συγκεκριμένα, το ήθος διαμορφώνεται από κάποια στοιχεία που κατέχει ο άνθρωπος όπως: το δίκαιο, το μέτρο, το σεβασμό, την υποστήριξη και την ανθρωπιά του. Η αντίληψη πάνω σε ζητήματα δικαίου υπερβαίνει ένα σύνολο ενεργειών. Οι άνθρωποι που δεν περιβάλλονται απ’ αυτά τα στοιχεία συχνά παρατηρείται το φαινόμενο της αδικίας και κυρίως διαθέτουν ένα εγωκεντρικό χαρακτήρα.

Τα κριτήρια αξιολόγησης του ήθους συνδέονται με τα εσωτερικά χαρακτηριστικά του ανθρώπου σύμφωνα με τη ποιότητα του. Πρωτίστως, η ηθική καθορίζετε από ένα σύνολο κανόνων μιας κοινωνίας με έναν κώδικα αξιών που αποτελεί τι είναι αποδεκτό και τι όχι. Οι ηθικές αξίες τροποποιούνται με την πάροδο του χρόνου όλο και πιο πολύ. Συνήθως την ηθική την αποκαλούν «άγραφο νόμο».

Τι σημαίνει ο άγραφος νόμος στην ηθική και γιατί αποκαλέστηκε έτσι; Ο άγραφος νόμος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με το Δίκαιο ή το φυσικό νόμο. Ο άγραφος νόμος περιλαμβάνει πολλά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου είδους σε αντίθεση με τη πλήρη ταύτιση από τα έθιμα και τις παραδόσεις που εκφράζονται μέσω των πολιτισμικών χωρών.

Η ύπαρξη της ηθικής στις επιχειρήσεις θεωρείται ένα μείζoν ζήτημα σε καθημερινή βάση. Η ηθική στις επιχειρήσεις ή αλλιώς επιχειρηματική ηθική είναι ένα σύνολο αρχών που αποτελούν τα άτομα σύμφωνα με τις αρχές τους μέσα στην επιχείρηση. Κάθε επιχείρηση που χρησιμοποιεί την ηθική μέσα προσιδιάζει το τι θεωρείται σωστό και τι όχι, ούτως ώστε να δημιουργείται στην επιχείρηση κερδοφορία, κοινωνική ευημερία, εξέλιξη και παραγωγικότητα. Η ηθική στις επιχειρήσεις συνδέεται με την συμπεριφορά του κάθε εργαζομένου που εργάζεται, δημιουργώντας μια κουλτούρα στην οποία διαμορφώνεται και κατά συνέπεια μια διαρκής δραστηριοποίηση. Συνεπώς, στηρίζεται πάνω σε νόμους αποτρέποντας τα άτομα που εργάζονται να μην λειτουργούν ενάντια κανονισμών, όπως για παράδειγμα διαχωρισμούς ή το πιο σύνηθες φαινόμενο τη δωροδοκία που παρατηρείται στις περισσότερες επιχειρήσεις. Αν τα μέλη της επιχείρησης στηρίζονται πάνω στις αξίες, τότε διαμορφώνεται μια καλή γνώμη σχετικά με τους εκπρόσωπους της (εργαζόμενοι, μάνατζερ).

Πολλές φορές παρατηρείτε σε μια δουλειά οι υπεύθυνοι της επιχείρησης προς τους υπαλλήλους να ασκούν λεκτική βία ή να μη διατηρούν τους κανόνες, γι` αυτό είναι υποχρεωμένοι να εξετάζουν το κάθε ζήτημα που δημιουργείται και να μην ξεφεύγουν από τα ηθικά πλαίσια εργασίας τους. Η επιχείρηση για να καθοριστεί ηθική θα είναι ιδανικό να αναπτύξει αρκετά το εσωτερικό της όπως τη διοίκηση τον έλεγχο, την εμπιστοσύνη, την διάθεση για αλλαγή και τις προσλήψεις από νέα άτομα.

Από την άλλη η επιχειρηματική ηθική εφάρμοσε τα 3c την συμμόρφωση, την προσφορά και τις επιπτώσεις:

• Η συμμόρφωση συνδέεται κυρίως με τα ηθικά χαρακτηριστικά του ατόμου δηλαδή αξίες, κανόνες και τα ήθη - έθιμα της κοινωνίας που αποκτά στη μετέπειτα ζωή του.
• Η προσφορά αφορά τον τρόπο που προωθεί την υπηρεσία ή το προϊόν με τα ποιοτικά του στοιχεία στην αγορά ή στην κοινωνία.
• Οι επιπτώσεις σχετίζονται με την εργασία του, όπου δημιουργούνται προβλήματα ή είναι σημαντικό να μειωθούν.

Ένα άλλο που αξίζει να σημειωθεί είναι ο κώδικας δεοντολογίας: Για να αποφευχθούν τυχόν ζητήματα που δημιουργούνται μέσα στην επιχείρηση ο κώδικα δεοντολογίας εξετάζει την καθημερινή επαγγελματική συμπεριφορά του κάθε εργαζόμενου. Αυτός ο κώδικας εξετάζει ζητήματα που προκύπτουν στο εσωτερικό της επιχείρησης κι αν τηρούνται οι κανόνες πάνω στα ζητήματα διοίκησης, ώστε να υπάρχει μια ασφάλεια στο χώρο εργασίας. Έτσι, η επιχείρηση θα διατηρεί σε υψηλά επίπεδα μια καλή φήμη προς την κοινωνία αλλά και στην αγορά.

Επίσης, ο κώδικας αφορά τις πολιτικές που είναι υποχρεωμένη να εφαρμόζει η κάθε επιχείρηση και τη προστασία του περιβάλλοντος που ο κάθε εργαζόμενος είναι υποχρεωμένος να τηρεί συγκεκριμένες οδηγίες. Αυτός ο κώδικας παραμένει εμπιστευτικά μόνο στην επιχείρηση και ότι ζητήματα προκύπτουν δε μπορούν να διαρρεύσουν προς τα έξω. Πολλές φορές, δεν είναι εφικτό να αντιμετωπιστούν όλα τα προβλήματα επακριβώς, οφείλεται όμως μέσω της κρίσης του καθενός να αποφεύγεται όσο γίνεται μια συμπεριφορά που δεν αρμόζει στην επιχείρηση.

Ένα μοντέλο που προήλθε από τη κρίση του Αριστοτέλη λέγοντας ότι «η αριστεία είναι μια συνήθεια» είναι το RME και αυτό το μοντέλο είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την επιχειρηματική ηθική. Βασιζόμενη σε αυτή την ερμηνεία του Αριστοτέλη, το RME προερχόμενη από’ το EBEN, θεωρούνται εταιρικοί κώδικες της επιχείρησης αποτελώντας δύο προϋποθέσεις την εταιρική διακυβέρνηση και την εταιρική κοινωνική ευθύνη.

Το European Business Ethics Network (EBEN) είναι ένα δίκτυο που καθιστάτε ενεργό σε 18 χώρες μέλη, συγκεκριμένα στη Δανία, στη Μεγάλη Βρετανία, στη Γερμανία και στην Ισπανία. Αυτό το ίδρυμα δημιουργήθηκε το 2000 ως ήδη αναγνωρισμένο δίκτυο παγκοσμίως. Μακροχρόνια βέβαια, αυτό που θέλει να επιτύχει μέσω των αξιών και ηθικών στοιχείων των επιχειρηματιών είναι να μαθαίνουν οι επόμενες γενιές απ’ αυτούς και να εξελίσσονται συνεχώς. Επίσης, αφορά άμεσα επιχειρήσεις που επιθυμούν να διαμορφώσουν κάτι πρωτότυπο.

Το 2005 στην Ελλάδα ιδρύθηκε το ελληνικό ινστιτούτο επιχειρηματικής ηθικής αντιπροσωπεύοντας την EBEN. Ο κύριος σκοπός αυτού του ινστιτούτου επιχειρηματικής ηθικής φέρνει σε εφαρμογή τρόπους διοίκησης μέσω των αξιών της επιχειρηματικής ηθικής.

Μολαταύτα, η επιχειρηματική ηθική είναι δύσκολο να προσδιοριστεί ως έννοια. Συνήθως, σχετίζεται με κερδοσκοπικό χαρακτήρα μέσω των οικονομικών μεγεθύνσεων. Με άλλα λόγια, λαμβάνοντας υπ’ όψιν πως σε κάθε περίπτωση η έννοια της επιχειρηματικής ηθικής είναι άλλοτε ορθή και άλλοτε λανθασμένη εν γένει.

Σε ένα μεταβαλλόμενο κόσμο, η επιχειρηματική ηθική χρήσει τη σημασία της στο εσωτερικό περιβάλλον και στο εξωτερικό στην εναρμόνιση της με το άτομο. Η κοινωνία βέβαια, αν λάβει υπ’ όψιν, ότι στις επιχειρήσεις περιλαμβάνεται η εταιρική κοινωνική ευθύνη, τότε θα επιβραβεύσει τις δράσεις αυτές.

Εν κατακλείδι

Η ηθική παίζει καθοριστικό ρόλο σε μια ρευστοποιημένη επιχείρηση και αναπτυσσόμενη. Το γεγονός πως στράφηκαν πολλοί φιλόσοφοι στην έννοια της ηθικής καταδεικνύει αρκετά την σημαντικότητα της και κατά πόσο αναγκαία είναι να υπάρχει σε κάθε άτομο ή μέσα στην επιχείρηση. Βέβαια, αυτό δε σημαίνει ότι δε χρειάζονται αλλαγές μέσα στην επιχείρηση, ειδικά όταν γίνονται παραβιάσεις κανονισμών συνεχώς σε πολλές επιχειρήσεις.

Στη σημερινή εποχή παρατηρείται μια κακή μεταχείριση στις επιχειρήσεις του διευθυντή προς τους εργαζομένους παραβλέποντας τους κανονισμούς, πράγμα που την καθιστά να μην παραμένει ο εργαζόμενος στο χώρο εργασίας του πόσο μάλλον σε θέματα συμπεριφοράς ή χρηματικών απολαβών ισάξια με το πόσο εργάστηκε. Έτσι, η επιχείρηση και όλοι οι εργαζόμενοι που συμβάλλουν εκεί είναι απαραίτητο να παραμένουν ευχαριστημένοι, ασφαλείς και να νιώθουν άνετα. Θεωρώ αν δεν τηρηθούν αυτές οι προϋποθέσεις, θα δημιουργούνται συνεχώς ζητήματα που δε θα μπορέσουν να λυθούν και θα μειωθεί σημαντικά το προσωπικό, η αποδοτικότητα, τα θέματα αξιών ή ο ανταγωνισμός. Κλείνοντας, καλό είναι να εφαρμόζεται ο κώδικας δεοντολογίας σε κάθε επιχείρηση για την ασφάλεια όλων των εργαζομένων και την προστασία προσωπικών δεδομένων που θα δημιουργούνται, ώστε να υπάρχει εμπιστοσύνη και ασφάλεια.