"Εταιρεία του ενός": Πώς να δημιουργήσετε από το μηδέν τη δική σας επιχείρηση με μικρό, ευέλικτο σχήμα

Στο εν λόγω βιβλίο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπασωτηρίου (σειρά "Μίτος"), ο συγγραφέας εστιάζει στην επιχείρηση με μικρό και συμμαζεμένο σχήμα, εν αντιθέσει της μεγάλης, συχνά χαώδους επιχείρησης, που πολλές φορές υποχρεώνει άτυπα τα στελέχη της να εκτελούν αρκετά κοπιώδες έργο, σχεδόν χωρίς να παίρνουν ανάσα. Ουσιαστικά, ο Jarvis επιδιώκει να πάει κόντρα στις συμβάσεις της καταναλωτικής κουλτούρας, που αποθεώνει την όλο και περισσότερη επέκταση μιας εταιρείας, καθώς σύμφωνα με εκείνον άνετα κάποιος μπορεί να διευθύνει μια επιχείρηση με λιγότερα, καθιστώντας την αυτόνομη και ανθεκτική στον χρόνο.

Σύμφωνα με τον συγγραφέα, η επιτυχία μπορεί να έχει διαφορετικό ορισμό για τον καθένα. Δεν είναι υποχρεωτικό να επικεντρωνόμαστε σε μια ολοένα και αυξανόμενη κερδοφορία, όπως είναι το σύνηθες να πιστεύει κανείς. Η βιωσιμότητα και η κερδοφορία είναι σίγουρα σημαντικές για μια επιχείρηση, ωστόσο δεν αποτελούν τους μοναδικούς παράγοντες της επιτυχίας της. Ο ίδιος αναλύει τις κινήσεις στις οποίες μπορεί να προβεί ένας επιχειρηματίας για να διατηρήσει ευχαριστημένο το πελατολόγιό του. Χρησιμοποιεί, μάλιστα, στο πρώτο μέρος του βιβλίου το παράδειγμα ενός επιχειρηματία που στέλνει σοκολατάκια στους πελάτες του, συνοδευόμενο από χειρόγραφο σημείωμα.

Η βιασύνη για επέκταση δεν οδηγεί σε ωφέλιμα μονοπάτια

Εκτός αυτού, παρατίθεται μελέτη της Startup Genome Project, η οποία ανέλυσε περισσότερες από 3.200 νεοφυείς επιχειρήσεις πληροφορικής υψηλού αναπτυξιακού δυναμικού. Όπως προκύπτει από τη μελέτη, οι 74% αυτών των επιχειρήσεων απέτυχαν όχι λόγω ανταγωνισμού ή κακών σχεδίων, αλλά επειδή βιάστηκαν να επεκταθούν. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής αποδεικνύουν ότι η πάση θυσία μεγέθυνση μιας εταιρείας αποτελεί κατεύθυνση που είναι μεν της μόδας, αλλά στηρίζεται πολλάκις σε σαθρά θεμέλια. Ούτως ή άλλως, οι γρήγοροι τρόποι χρηματοδότησης μιας εταιρείας, όπως είναι για παράδειγμα τα κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών, δεν είναι απαραίτητα και ασφαλείς. Τα συμφέροντας μιας εταιρείας δεν ευθυγραμμίζονται πάντοτε με τα συμφέροντα των χρηματοδοτών της, ή ακόμα χειρότερα, τα συμφέροντα των επενδυτών μπορεί να μην ευθυγραμμίζονται πάντα με εκείνα των πελατών μιας επιχείρησης. Κάτι άλλο που υπογραμμίζει ο Jarvis είναι το πόσος πολύτιμος χρόνος και πόροι –τόσο οικονομικοί όσο και ανθρώπινοι- χρειάζονται προκειμένου μια εταιρεία να μεγεθυνθεί. Αν η μεγέθυνση μιας επιχείρησης αποτελεί αυτοσκοπό του ιδρυτή της, σύντομα θα «χαθεί η μπάλα», καθώς θα απαιτούνται περίπλοκα συστήματα για τον χειρισμό του εκθετικού όγκου.

Η απληστία μόνο σε αδιέξοδο μπορεί να οδηγήσει κάποιον, γιατί αποφασίζει κατ’ αυτόν τον τρόπο να θυσιάσει την ποιότητα του έργου του για την ποσότητα. Το μικρό, συμμαζεμένο σχήμα μπορεί εξάλλου να είναι μακροπρόθεσμο πλάνο και όχι σκαλοπάτι για κάτι μεγαλύτερο, καθώς η δίψα για κάτι μεγαλύτερο συχνά «τυφλώνει» και αποπροσανατολίζει. Το ζήτημα είναι να επικεντρωθεί κανείς στη διαρκή βελτίωση της δουλειάς του και τη σωστή εξυπηρέτηση των πελατών του, γιατί έτσι η εταιρεία του θα επωφεληθεί περισσότερο.

Ο φθόνος δεν είναι ένας καλός σύμβουλος

Παράλληλα, ο συγγραφέας συμβουλεύει τον αναγνώστη να αποφύγει να καταδυθεί στο συναίσθημα του φθόνου. Ένα τέτοιο συναίσθημα είναι μεν ανθρώπινο και μπορεί στιγμιαία να το νιώσει ο καθένας μας, όμως μόνο προβλήματα μπορεί να προκαλέσει αν το αφήσουμε να μας κατακλύσει. «Θεοποιούμε ανθρώπους σαν τον Στιβ Τζομπς, τον Ίλον Μασκ και την Όπρα και θεωρούμε ότι ο δικός τους δρόμος προς την επιτυχία –η δημιουργία αχανών αυτοκρατοριών- είναι και το δικό μας κλειδί για την προσωπική και επαγγελματική ολοκλήρωση» σημειώνει σωστά ο Jarvis. Δεν χρειάζεται να έχουμε μια επιχείρηση μεγαθήριο για να αισθανόμαστε περήφανοι. Μπορούμε απλώς να διατηρήσουμε κερδοφόρα την επιχείρησή μας χωρίς να αυξήσουμε κατ’ ανάγκη το μέγεθός της, όσο και αν πιεζόμαστε κοινωνικά να το κάνουμε. Έτσι κι αλλιώς, η επιθυμία για μεγέθυνση έχει τις ρίζες της κατά κύριο λόγο στον φθόνο, στο λεγόμενο peer pressure, στην κοινωνική πίεση να είμαστε τόσο επιτυχημένοι όσο άλλοι (λίγοι, ομολογουμένως) είναι. Γεμίζοντας μέσα μας με φθόνο, θεωρούμε ότι μπορούμε να επεκταθούμε σε σύντομο χρονικό διάστημα και να αποκτήσουμε μεγάλη επιτυχία, κάτι που συνήθως αποτελεί ουτοπία. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορεί να αποβεί χρήσιμο το συναίσθημα αυτό του φθόνου, είναι να το χρησιμοποιήσουμε προς όφελός μας: ως εργαλείο που μας βοηθά να διακρίνουμε τι είναι πολύτιμο για μας.

Αυτά που μας κάνουν ηγέτες

Στη συνέχεια, ο συγγραφέας αφιερώνει κάποιες σελίδες από το πόνημά του για να απαριθμήσει τα απαραίτητα ηγετικά προσόντα. Κάποιος που κάνει κάτι δικό του, πρέπει να μπορεί να κατευθύνει την ομάδα των ελεύθερων επαγγελματιών που τον περιβάλλει. Επίσης, πρέπει να θέτει αρκετά υψηλούς στόχους, να έχει όνειρα που μπορεί στην αρχή να μοιάζουν μέχρι και ανέφικτα. Οι φιλοδοξίες είναι που πάνε κάποιον μπροστά, ακριβώς αυτή η ικανότητα να ονειρεύεται και να παλεύει για να μετατρέψει τα όποια όνειρα κάνει σε πραγματικότητα. Επίσης, σημαντικό είναι κάποιος να μάθει να επικοινωνεί με σαφήνεια και αποτελεσματικότητα, μέσω τηλεφώνου ή/και μέιλ.

"Όχι" στην εργασιομανία - "Ναι" στην καλλιέργεια σχέσεων

Σε ένα άλλο σημείο λίγο παρακάτω, ο Jarvis επισημαίνει πόσο αδύναμο είναι το επιχείρημα της εργασιομανίας. Στην πραγματικότητα, δεν μπορεί ένας επιχειρηματίας να διευθύνει επιτυχώς μια εταιρεία όταν οι ώρες εργασίας είναι τόσες ώστε να θυσιάζει τον ύπνο του και τον ελεύθερό του χρόνο. Κάτι τέτοιο σύντομα θα μειώσει την ποιότητα της ζωής του και θα τον εξουθενώσει, στερώντας του σε μεγάλο βαθμό την ικανότητα της κριτικής σκέψης. Ένας μονίμως κουρασμένος άνθρωπος σίγουρα δεν μπορεί να πάρει τις σωστές αποφάσεις –και ακόμα και αν φαίνεται ότι τις παίρνει, κάποια στιγμή αναπόφευκτα θα οδηγηθεί σε κάποιο μεγάλο λάθος.

Παράλληλα, η ηγεσία ίσως μοιάζει μοναχικό… άθλημα, αλλά πρέπει να είναι ομαδικό. Ο διευθυντής μιας εταιρείας χρειάζεται να μοιράζεται αυτά που τον απασχολούν με άτομα εμπιστοσύνης ώστε να αφαιρεί το μεγάλο βάρος από τους ώμους του και ταυτόχρονα να λαμβάνει feedback για την πορεία των εργασιών του.

Είναι όλα ζήτημα νοοτροπίας

Σημαντικό για τον συγγραφέα, εκτός από όσα ήδη αναφέρθηκαν, είναι η κατάλληλη νοοτροπία του επιχειρηματία. Όλοι όσοι διευθύνουν μια εταιρεία πρέπει να έχουν ένα «γιατί» στο μυαλό τους, μια επιδίωξη, μια κεντρική στόχευση. Αυτό είναι η ραχοκοκαλιά του όλου εγχειρήματος. Με ποιους θα συνεργαστεί κάποιος, τι προσφέρει, πού θα αφιερώσει τον χρόνο και την ενέργειά του και πώς θα προσδιορίσει το ακροατήριο στο οποίο θα απευθύνεται –όλα αυτά συνθέτουν τη νοοτροπία της επιχείρησής του. Φυσικά, για να καταλήξει ο επιχειρηματίας στο ποια είναι η δική του προσωπική στόχευση, χρειάζεται χρόνος και περισυλλογή. Τίποτα δεν μπορεί να γίνει με βιασύνη. Για άλλη μία φορά, ο Jarvis, εδώ, τονίζει ότι το μοντέλο «μεγέθυνση και κλιμάκωση πάση θυσία» είναι ένα μοντέλο αποτυχημένο, ξεπερασμένο και ατεκμηρίωτο, που αγνοεί τα ερευνητικά ευρήματα και τους κινδύνους. Δεν μπορεί αυτό να είναι η μοναδική στόχευση κάποιου, γιατί κυνηγώντας τα πολλά κινδυνεύει να χάσει και τα λίγα που διαθέτει.

Μετράει πολύ ο χαρακτήρας

Για τον Jarvis, καίριο είναι και το ζήτημα του χαρακτήρα που πρέπει να διαμορφώνει ένας διευθυντής εταιρείας. Συχνά, αν όχι πάντοτε, οι πελάτες θέλουν να αγοράσουν από εμάς ως πρόσωπα, και όχι από την εταιρεία μας. Όσο περισσότερο μας μαθαίνουν και εκτιμούν αυτό που είμαστε, τόσο περισσότερο θέλουν κιόλας να μας τιμήσουν προτιμώντας τα προϊόντα ή τις υπηρεσίες μας. Ο συγγραφέας χρησιμοποιεί, για να ενισχύσει την επιχειρηματολογία του, το επιχείρημα ενός ιδρυτή μιας βρετανικής μηχανουργικής εταιρείας που εξακολουθεί, στα 74 του χρόνια, να μιλάει προσωπικά στο τηλέφωνο με τους πελάτες του. Η εταιρεία του άντεξε στο αμείλικτο του χρόνου λόγω της προσωπικής επαφής και της εξαιρετικής εξυπηρέτησης. Στην ουσία, ο ιδρυτής της αποφάσισε να φτιάξει μια εταιρεία με χαρακτήρα, όχι κάτι απρόσωπο και απρόσιτο. Μπορούμε άφοβα σταδιακά να επιτρέψουμε στην επιχείρησή μας να εμπεριέχει κάποια πτυχή της ιδιορρυθμίας μας, καθώς αυτό εν τέλει γοητεύει τους ανθρώπους και τους καθιστά πιο εύκολα μελλοντικούς –και σταθερούς– πελάτες μας.

Επίσης, καλεί τους επιχειρηματίες να αναλογιστούν τι θα μπορούσαν να αρχίσουν να διδάσκουν ή να μοιράζονται με τους πελάτες ή το κοινό τους, και την ίδια στιγμή πώς θα μπορούσαν να εστιάσουν περισσότερο στην υλοποίηση ιδεών και όχι στην προστασία τους.

Η δημιουργία εμπιστοσύνης είναι μια γερή βάση

Ο Jarvis δεν παραλείπει να υπογραμμίσει την αξία που έχει η εμπιστοσύνη. Σύμφωνα με έναν επί χρόνια μελετητή του θέματος της εμπιστοσύνης στο διαδίκτυο, οι κριτικές από επιβεβαιωμένους καταναλωτές των οποίων την ανάρτηση επιτρέπει το Amazon και το eBay βοηθούν στην οικοδόμηση εμπιστοσύνης, όταν οι υποψήφιοι αγοραστές θέλουν να μάθουν περισσότερα για τα προϊόντα που τους ενδιαφέρουν. Η εμπιστοσύνη, άλλωστε, είναι μια στρατηγική που έχει τις απαρχές της πριν ακόμη δημιουργηθεί ένα προϊόν. Αν μια εταιρεία είναι προσανατολισμένη στην εμπιστοσύνη, ξεκινά δημιουργώντας κάτι το οποίο πράγματι προσφέρει λύση για ένα πρόβλημα, ενώ κατόπιν το προϊόν υποβάλλεται σε εξονυχιστικό έλεγχο πριν με ειλικρίνεια ανακοινωθούν στους πελάτες τα οφέλη και η αποτελεσματικότητά του. Δεν είναι δυνατό να μην επικρατεί η διαφάνεια όταν κάνουμε λόγο για παροχή υπηρεσιών.

Λανσάρετε, λανσάρετε, λανσάρετε -αλλά κάντε το σωστά

Άλλα σημαντικά στα οποία αναφέρεται ο συγγραφέας είναι, πρώτον, το λανσάρισμα, που έχει στόχο την επίτευξη κερδοφορίας το συντομότερο δυνατό όταν πρόκειται για εταιρεία του ενός. Τέτοιου είδους εταιρείες δεν βασίζονται σε ατελείωτες εισροές επενδυτικών κεφαλαίων, και άρα αποτελεί οικονομικά έξυπνη κίνηση το να λανσάρει κάποιος το προϊόν ή την υπηρεσία του. Δεύτερον, μεγάλη αξία έχει η δημιουργία σχέσεων. Είναι πολύ πιο εύκολο να πουλήσουμε κάτι σε άτομα με τα οποία έχουμε ήδη σχέσεις, επειδή έτσι γνωρίζουν ότι νοιαζόμαστε σε προσωπικό επίπεδο για εκείνους και την ευημερία τους. Αντιθέτως, εάν μια επιχείρηση προσπαθεί διακαώς να προωθήσει και να πουλήσει τα προϊόντα της, το μόνο που καταφέρνει τελικά είναι να κάνει τους άλλους να προσπαθούν ενστικτωδώς να την αποφύγουν. Κανείς δεν θέλει να τον συνδέσουν με την εικόνα του πανούργου πωλητή. Έτσι κι αλλιώς, το καταναλωτικό κοινό δεν είναι κτήμα μας, και την προσοχή του την κερδίζουμε μέσα από το χτίσιμο και τη διατήρηση ουσιαστικών επιχειρηματικών σχέσεων.

Η πορεία του συγγραφέα

Κλείνοντας, ο Jarvis αφηγείται τη δική του ιστορία. Ο ίδιος σπούδαζε πληροφορική και τεχνητή νοημοσύνη, κάτι που απεχθανόταν. Αυτό που πραγματικά τον ενδιέφερε ήταν το διαδίκτυο και η δημιουργία ιστοσελίδων με σχεδιασμό και κώδικα. Παράτησε, λοιπόν, τις σπουδές του και έπιασε δουλειά σε ένα τέτοιο γραφείο, που όμως γρήγορα αποδείχτηκε ότι έδινε σημασία στην ποσότητα και όχι στο ποιοτικό έργο. Έτσι ο Jarvis παραιτήθηκε, παρόλα αυτά οι πελάτες του γραφείου έδειξαν ενδιαφέρον σε εκείνον, έχοντας παρατηρήσει την επιθυμία του να δίνει ό,τι καλύτερο μπορούσε στα πρότζεκτ. Του γεννήθηκε, επομένως, η ιδέα να αυτονομηθεί, δημιουργώντας κάτι δικό του. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία. Φυσικά ο δρόμος δεν ήταν στρωμένος με ροδοπέταλα, διότι οτιδήποτε επιτυχημένο είναι αρχικά δύσκολο και θέλει προσπάθεια, ενώ είναι αυτονόητο ότι θα χρειαστεί πρώτα να γίνουν αρκετά λάθη προκειμένου κάποιος να μάθει και να αρχίσει να σημειώνει αργά αλλά σταθερά πρόοδο.

Πριν την τελευταία τελεία, ο συγγραφέας, ολοκληρώνοντας αυτό το πολύτιμο εργαλείο που κρατάμε στα χέρια μας, την «Εταιρεία του ενός», δίνει μερικές χρήσιμες συμβουλές ώστε να αποφύγουμε τις κακοτοπιές όσοι θέλουμε να ξεκινήσουμε μια δική μας επιχείρηση. Κανείς ποτέ δεν είπε ότι θα είναι εύκολο. Αυτό που λένε όσοι έχουν τη συγκεκριμένη εμπειρία, μαζί τους και ο Jarvis, είναι ότι αξίζει. Πρόκειται, συμπερασματικά, για ένα άρτια γραμμένο βιβλίο. Με τρόπο μεθοδικό και εύκολα κατανοητό, μας οδηγεί να βάλουμε τις συγκεχυμένες επιθυμίες μας για μια δική μας επιχείρηση σε μια σειρά και να επεξεργαστούμε τα δεδομένα με τρόπον τέτοιον ώστε να δημιουργήσουμε κάτι ει δυνατόν αναλλοίωτο μέσα στον χρόνο.