Κατοχύρωση εφευρέσεων με Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας: Μια απόφαση… επιχειρηματική

Για να μπορέσει πραγματικά η καινοτομία να καταστεί πυλώνας της οικονομίας θα πρέπει να υπάρχει προστασία των εφευρέσεων και των πρωτοπόρων ερευνητικών αποτελεσμάτων που μπορούν να εφαρμοστούν παραγωγικά. Μόνο όταν η καινοτομία μετατραπεί σε εργαλείο της πραγματικής αγοράς θα υπάρξει ουσιαστικό όφελος προς όλους καθώς έτσι θα έχει επιτευχθεί η μετεξέλιξη των προϊόντων της Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας σε παραγωγική αξία.

Ζώντας λοιπόν στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης και της γενικότερης αυτοματοποίησης των εργασιών, η έννοια της εφεύρεσης τείνει να γίνει πλέον πιο οικεία και πιο γνώριμη προς την κοινωνία. Ως εφεύρεση νοείται κάθε επινόημα του ανθρώπινου πνεύματος με σκοπό την επίλυση κάποιου τεχνικού προβλήματος. Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να διασφαλίζεται ο τεχνικός της χαρακτήρας καθώς θα πρέπει να αφορά ένα τεχνικό πρόβλημα, να σχετίζεται με ένα τεχνικό πεδίο και να περιέχει ένα πλήθος τεχνικών χαρακτηριστικών που να χρησιμοποιούνται για την επίλυση του οριζόμενου τεχνικού προβλήματος. Η εφεύρεση μπορεί να αναφέρεται σε προϊόν, συσκευή, μέθοδο ή διαδικασία και βιομηχανική εφαρμογή.

Οτιδήποτε στερείται τεχνικού χαρακτήρα, όπως ανακαλύψεις, επιστημονικές θεωρίες, μαθηματικές μέθοδοι, αισθητικές δημιουργίες, κανόνες και μέθοδοι για την άσκηση πνευματικών και οικονομικών δραστηριοτήτων, προγράμματα Η/Υ και παρουσίαση πληροφοριών, δεν λογίζονται ως εφευρέσεις. Εξαίρεση υπάρχει στην περίπτωση του μικτού τύπου εφευρέσεων, όπου περιέχεται συνδυασμός τεχνικών και μη τεχνικών χαρακτηριστικών (αλγόριθμοι Τεχνητής Νοημοσύνης/Μηχανικής Μάθησης, μαθηματικές μέθοδοι, προγράμματα Η/Υ) και που αποδεδειγμένα συνεισφέρουν στο τεχνικό χαρακτήρα της εφεύρεσης, παράγουν ένα τεχνικό πλεονέκτημα και υπηρετούν ένα τεχνικό σκοπό.

Επίσης δεν θεωρούνται εφευρέσεις επιδεκτικής βιομηχανικής εφαρμογής οι μέθοδοι χειρουργικής και θεραπευτικής αγωγής του ανθρώπινου σώματος ή του σώματος των ζώων, καθώς και οι διαγνωστικές μέθοδοι που εφαρμόζονται στο ανθρώπινο σώμα ή στο σώμα των ζώων. Εντούτοις προηγμένα υπολογιστικά συστήματα που επεξεργάζονται μετρήσεις βιοδεικτών από αισθητήρια μέσω μοντέλων Τεχνητής Νοημοσύνης /Μηχανικής Μάθησης για την διάγνωση ιατρικών παθήσεων δύναται να κατοχυρωθούν με Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας. Ακόμη δεν χορηγούνται Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας για εφευρέσεις των οποίων η δημοσίευση ή η εφαρμογή αντίκεινται στη δημόσια τάξη ή στα χρηστά ήθη και για τις ποικιλίες φυτών ή είδη ζώων ή βιολογικές μεθόδους παραγωγής φυτών ή ζώων εκτός από μικροβιολογικές μεθόδους και προϊόντα που παράγονται με αυτές τις μεθόδους.

Η φωτογραφία είναι αποτέλεσμα της imagen 3 του νέου AI εργαλείου μετατροπής κειμένου σε εικόνα της Google

Συνήθης έκφανση όταν προκύπτει καινοτομία μέσα από μία ερευνητική δραστηριότητα είναι η προστασία της με τον πλέον κύριο τίτλο Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας το Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας (ΔΕ), κι αυτό λόγω της πτυχής της αποκλειστικότητας. Πράγματι το ΔΕ είναι ένας νομικός τίτλος που εκχωρεί αποκλειστικά δικαιώματα στον δικαιούχο της εφεύρεσης, για ορισμένο χρονικό διάστημα (20 έτη) και για ορισμένη γεωγραφική περιοχή απαγορεύοντας σε τρίτους την εκμετάλλευση της εφεύρεσης για επαγγελματικούς λόγους χωρίς προγενέστερη άδεια. Το αντάλλαγμα είναι η πλήρης αποκάλυψη της εφεύρεσης από τον εφευρέτη και η δημοσιοποίησή της στο κοινό ώστε να επωφεληθεί η κοινωνία από την διάχυση της τεχνογνωσίας. Η προστασία ενός ΔΕ ενεργοποιείται κατόπιν υποβολής μιας αίτησης που να περιγράφει την εφεύρεση με τεχνικούς όρους και σε μορφή που να πληροί ορισμένες προϋποθέσεις στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας. Εν συνεχεία πρέπει να ακολουθήσει την εθνική διαδικασία που περιλαμβάνει τον τυπικό έλεγχο σχετικά με ορισμένες τυπικές πτυχές της αίτησης, την διεξαγωγή έκθεσης έρευνας ή έκθεσης έρευνας με αιτιολογημένη γνώμη αξιολογώντας το νέον και την εφευρετική δραστηριότητα της αίτησης για ΔΕ, την φάση περιορισμού του περιεχομένου και της έκτασης της αιτούμενης προστασίας κατόπιν υποβολής παρατηρήσεων ή/και επαναδιατυπωμένων αξιώσεων από τον δικαιούχο της εφεύρεσης, την αξιολόγηση τους και της σύνταξης της τελικής έκθεσης έρευνας ή τελικής έκθεσης έρευνας με αιτιολογημένη γνώμη και στο τέλος την έκδοση του ΔΕ.

Επομένως το ΔΕ χορηγείται για κάθε επινόημα που ανάγεται στο χώρο της τεχνικής με την προϋπόθεση ότι είναι νέα και υπερβαίνει την γνωστή στάθμη της τεχνικής, εμπεριέχει εφευρετικό βήμα που δεν είναι προφανής στον ειδικό της στάθμης της τεχνικής και είναι επιδεκτική βιομηχανικής εφαρμογής εφόσον μπορεί να παραχθεί και να χρησιμοποιηθεί σε οποιοδήποτε τομέα παραγωγικής δραστηριότητας. Επιπλέον σύμφωνα με την σύμβαση των Παρισίων για την Βιομηχανική Ιδιοκτησία προβλέπεται το δικαίωμα της προτεραιότητας όπου η κατάθεση αίτησης για ΔΕ σε ένα κράτος μέλος της σύμβασης δημιουργεί δικαίωμα προτεραιότητας επί ένα έτος για την κατάθεση της ίδιας αίτησης, από τον ίδιο δικαιούχο της εφεύρεσης σε άλλα κράτη μέλη.

Η απόφαση για την κατοχύρωση μιας νέας τεχνολογίας με ΔΕ είναι επί της ουσίας μια επιχειρηματική απόφαση. Και για αυτό άλλωστε το κρίσιμο ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι επιχειρήσεις είναι κατά πόσο αξίζει τελικά να κατοχυρωθεί μια υπηρεσιακή ή εξαρτημένη τις περισσότερες φορές εφεύρεση με ΔΕ κι αν υπάρχει διαθέσιμη αγορά για την εφεύρεση τους. Αναμφισβήτητα η κατοχύρωση των εφευρέσεων παρέχει κίνητρα στους ερευνητές και στις εταιρείες να ασχολούνται με την έρευνα, να προωθούν την τεχνολογική τους καινοτομία που σε συνδυασμό με το μονοπωλιακό δικαίωμα εκμετάλλευσης τους δίνεται η δυνατότητα να αποσβέσουν το κόστος ανάπτυξης καθώς και χρόνος να αντλήσουν την απόδοση της επένδυσης τους. Είναι αποδεδειγμένο ότι οι επιχειρήσεις με κατοχυρωμένα δικαιώματα Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας παρουσιάζουν καλύτερες οικονομικές επιδόσεις, είναι πιο ισχυρές και πιο ελκυστικές για επενδύσεις. Μια εταιρεία με χαμηλό χαρτοφυλάκιο ΔΕ ενδέχεται να υποδηλώνει ότι έχει ασθενή τεχνολογική θέση.

Δικαίωμα για την απόκτηση ΔΕ έχουν ο εφευρέτης ή ο δικαιούχος, με τον εφευρέτη να ορίζεται ότι πρέπει να είναι μόνο φυσικό πρόσωπο. Η υπάρχουσα ανθρωποκεντρική νομοθεσία εστιάζει κυρίως στα ηθικά και φυσικά δικαιώματα του εφευρέτη αλλά και στην ανταμοιβή του με κύριο αντάλλαγμα όπως προαναφέρθηκε την αποκάλυψη της εφεύρεσης στο κοινό.

Το σύστημα κατοχύρωσης ΔΕ αποσκοπεί στην ενθάρρυνση της τεχνολογικής καινοτομίας, στην ανταλλαγή της τεχνογνωσίας καθώς και στην προστασία των αποκλειστικών δικαιωμάτων των εφευρετών από τρίτους που θέλουν να αντιγράψουν την εφεύρεση προς εμπορική εκμετάλλευση. Με γνώμονα την κατεύθυνση αυτή θα πρέπει να είναι δυνατή η ενσωμάτωση όλων των εφευρέσεων και ιδιαίτερα αυτών που υλοποιούνται από υπολογιστικά συστήματα και περιέχουν αλγορίθμους Τεχνητής Νοημοσύνης στο παρόν σύστημα κατοχύρωσης ΔΕ, συμβαδίζοντας έτσι με τις τεχνολογικές εξελίξεις και προάγοντας την καινοτομία.