Η εργασία που μετασχηματίζεται, το ΑΙ και... τι πρέπει να ξέρουν οι εργοδότες

Αυτό εξηγεί ο επικεφαλής του Ομίλου Adecco, Denis Machuel, αναλύοντας τα ευρήματα τελευταίας ειδικής έρευνας για τον κόσμο της εργασίας και τον εν εξελίξει μετασχηματισμό που λαμβάνει χώρα. Στο επίκεντρο ξανά (και) η Τεχνητή Νοημοσύνη.

Τι δείχνουν τα στοιχεία; Φαίνεται πως ο χρόνος που εξοικονομείται χρησιμοποιείται για να προστεθεί μεγαλύτερη αξία. Για κάποιους τουλάχιστον... Συγκεκριμένα:

• Σχεδόν 3 στους 10 εργαζόμενους χρησιμοποιούν τον επιπλέον χρόνο για πιο δημιουργική εργασία,
• το 26% λέει ότι η τεχνητή νοημοσύνη τους επέτρεψε να αφιερώσουν περισσότερο χρόνο στη στρατηγική σκέψη, ενώ το 27% λέει ότι η τεχνητή νοημοσύνη τους βοήθησε να επιτύχουν μια καλύτερη ισορροπία εργασίας/ζωής.
• Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι ο χρόνος που εξοικονομείται χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη δεν χρησιμοποιείται πάντα σε παραγωγική χρήση, με το 23% των χρηστών να δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν τον ίδιο φόρτο εργασίας και το 21% να λένε ότι αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε προσωπικές δραστηριότητες.

Τα ευρήματα της εν λόγω έρευνας όμως φωτίζουν και άλλες πτυχές των αλλαγών που λαμβάνουν χώρα, εξελίξεις που πρέπει οι εργοδότες να έχουν κατά νου.

Τόσο για την ικανοποίηση - διατήρηση ταλέντου, όσο και για την ανάπτυξη της επιχείρησης τους. Και όλα αυτά συναρτήσει των νέων τεχνολογιών - και των μεγάλων αλλαγών που φέρνει η Τεχνητή Νοημοσύνη...

Μην χαθεί η ανθρωποκεντρική προσέγγιση

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, οι εργαζόμενοι ανησυχούν όλο και περισσότερο για ένα αβέβαιο μέλλον, κυρίως λόγων των οικονομικών συνθηκών και την ασφάλεια της εργασίας. Ενώ περισσότεροι εργαζόμενοι επιλέγουν να παραμείνουν με τους σημερινούς εργοδότες τους, ο αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης στη σταθερότητα της εργασίας έχει υποτιμηθεί σε μεγάλο βαθμό τον περασμένο χρόνο: το 13% των εργαζόμενων δήλωσαν ότι έχασαν τη δουλειά τους λόγω της τεχνητής νοημοσύνης.

Ένα σημαντικό ποσοστό εργαζόμενων, το 40%, εκφράζει ανησυχίες για τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια της εργασίας με το 83% να λέει ότι σκοπεύει να μείνει στον σημερινό εργοδότη του -- το υψηλότερο ποσοστό διακράτησης τα τελευταία 3 χρόνια. Ωστόσο, καταγράφονται και αισιόδοξες προοπτικές σχετικά με την επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης. Για παράδειγμα, το 51% των εργαζόμενων συμφωνεί ότι η απόκτηση δεξιοτήτων τεχνητής νοημοσύνης διευρύνει τις ευκαιρίες εργασίας και το 46% συμφωνεί ότι η τεχνητή νοημοσύνη τους έχει δώσει τη δυνατότητα να αποκτήσουν νέες δεξιότητες και να προοδεύσουν στο αντικείμενο εργασίας τους.

Η προσαρμοστικότητα και οι ίσες ευκαιρίες κλειδί για την εξέλιξη των εργαζομένων

Μια ομάδα εργαζόμενων με υψηλές επιδόσεις ξεπερνά τους συναδέρφους τους, κυρίως λόγω της ισχυρής υποστήριξης από τους εργοδότες τους. Για να ενισχύσουν την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και να δώσουν τη δυνατότητα σε μεγαλύτερη μερίδα εργαζόμενων να αναλάβει ηγετικούς ρόλους στο μέλλον, οι εταιρείες πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στη συνεχή βελτίωση των δεξιοτήτων τους. Σήμερα, μόνο το 11% των εργαζόμενων είναι έτοιμοι για το μέλλον. Τα βασικά χαρακτηριστικά τους είναι ότι παραμένουν ευέλικτοι στην αναζήτηση ευκαιριών σχετικά με την επαγγελματική τους σταδιοδρομία και επενδύουν συνεχώς στην απόκτηση νέων δεξιοτήτων. Σε αυτήν την ομάδα εργαζόμενων που είναι έτοιμοι για το μέλλον, η έρευνα διαπίστωσε ότι το 93% λαμβάνει ένα εξατομικευμένο πλάνο ανάπτυξης από τον εργοδότη τους, σε αντίθεση με το 51% του ευρύτερου ανθρώπινου δυναμικού. Επιπλέον, το 95% αυτών των εργαζόμενων που είναι έτοιμοι για το μέλλον παρακολουθούν ειδικά προγράμματα ανάπτυξης ηγετικών δεξιοτήτων, που παρέχονται από τις εταιρείες τους, σε σύγκριση με το 57% του ευρύτερου ανθρώπινου δυναμικού.

Χρειάζεται και... εσωτερική κινητικότητα

Οι εργαζόμενοι φαίνεται να εμπιστεύονται λιγότερο τους εργοδότες τους. Ειδικά καθώς η επιθυμία για μεγαλύτερη εσωτερική κινητικότητα αυξάνεται με λιγότερους εργαζόμενους να επιλέγουν να παραμείνουν στον ίδιο εργοδότη με την προοπτική ότι μπορεί να αναβαθμιστούν επαγγελματικά στο μέλλον. Το 76% των εργαζόμενων πιστεύει ότι οι εταιρείες πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στην εκπαίδευσή τους για διαφορετικούς ρόλους, εντός του οργανισμού πριν αναζητήσουν ανθρώπινο δυναμικό από την αγορά εργασίας. Η προτεραιότητα των εργαζόμενων στις ευκαιρίες εσωτερικής κινητικότητας σημείωσε αύξηση 12 ποσοστιαίων μονάδων από το 2023. Ωστόσο, μόνο το 9% σχεδιάζει να παραμείνει στον σημερινό του εργοδότη με την πεποίθηση ότι έτσι θα αποκτήσει νέες δεξιότητες. Τάση που εμφανίζεται ακόμη πιο μειωμένη σε σχέση με πέρσι.

Ευημερία και ψυχική υγεία στην κορυφή...

Η φροντίδα της ψυχικής υγείας των εργαζόμενων θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα για του εργοδότες. Οι οργανισμοί θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ευνοήσει ορισμένες ομάδες εργαζομένων, επιδεικνύοντας τη δέσμευσή τους για ένταξη και βιώσιμες εργασιακές πρακτικές.

Τους τελευταίους 12 μήνες, το 40% των εργαζομένων αισθάνθηκε εξάντληση από την υπερβολική εργασία, αριθμός που εκτινάσσεται στο 62% μεταξύ εκείνων που ανησυχούν για τον αντίκτυπο της τεχνητής νοημοσύνης και έχουν επηρεαστεί αρνητικά από αυτήν, σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας.

…και κάτι για την Τεχνητή Νοημοσύνη

Τέλος αξίζει να σημειωθεί πως υπήρχε μεγαλύτερη αποδοτικότητα όσον αφορά την χρησιμοποίηση AI συναρτήσει κλάδου και πεδίου ενδιαφέροντος.

Για παράδειγμα, οι εργαζόμενοι στους τομείς της ενέργειας, των υπηρεσιών κοινής ωφελείας και της καθαρής τεχνολογίας (clean technology) ανέφεραν τη μεγαλύτερη εξοικονόμηση χρόνου 75 λεπτών την ημέρα, ενώ στον κλάδο αεροδιαστημικής και την άμυνα - ανέφεραν εξοικονόμηση 52 λεπτών την ημέρα.

Οι επαγγελματίες στον κλάδο της τεχνολογίας εξοικονομούσαν κατά μέσο όρο 66 λεπτά την ημέρα, στις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, 57 λεπτά και, στη βιομηχανία, 62 λεπτά την ημέρα.

Μια αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν

Τώρα τα παραπάνω μπορεί να ακούγονται ιδιαίτερα εξειδικευμένα. Ίσως πολλοί νομίζουν ότι είναι αλλαγές με μακρινό ορίζοντα. Οι μεγάλες αλλαγές δεν συντελούνται από την μια μέρα στην άλλη, ποιος όμως δεν θυμάται τις σημαντικές εξελίξεις σε όλα τα πεδία στον κόσμο της εργασίας τα τελευταία 4-5 χρόνια;

Πανδημία, νέες καταναλωτικές τάσεις, αλλαγή κουλτούρας και αναγκών και άνθιση νέων τεχνολογιών υπήρξαν καταλύτης αλλαγών. Σύμφωνα με την Adecco τα τελευταία χρόνια, οι οργανισμοί και οι ηγεσίες τους έχουν αναγκαστεί να αναπτύξουν την ευελιξία και την προσαρμοστικότητά τους για να πορευτούν σε ένα αβέβαιο μέλλον.

2020 – Το μέλλον είναι ευέλικτο

Όπως ήταν αναμενόμενο, το 2020 καθορίστηκε από την πανδημία COVID-19, η οποία επέβαλε διαρκή οργανωτικό μετασχηματισμό. Η ευέλικτη εργασία ήταν η βασική τάση, με το 75% των εργαζομένων να πιστεύει ότι θα ωφελήσει τους ίδιους και το 73% να πιστεύει ότι θα ωφελήσει τις επιχειρήσεις. Η συντριπτική πλειοψηφία του C-Suite και των εκτελεστικών διευθυντών συμφώνησε. Ωστόσο, νέα πρότυπα εξ αποστάσεως και υβριδικής εργασίας δημιούργησαν επίσης προκλήσεις. Οι μισοί από τους εργαζομένους φοβήθηκαν ότι η εξ αποστάσεως εργασία πλήρους απασχόλησης θα παρεμπόδιζε την ομαδική συνεργασία και το 63% είπε ότι ήταν σημαντικό να έχουν την ευκαιρία να συναντήσουν συναδέλφους πρόσωπο με πρόσωπο.

Ίσως δεν προκαλεί έκπληξη τότε το γεγονός ότι τα τρία τέταρτα των εργαζομένων παγκοσμίως πίστευαν ότι ένας συνδυασμός εργασίας στο γραφείο και εξ αποστάσεως εργασίας ήταν το καλύτερο μοντέλο. Τα στελέχη και τα διευθυντικά στελέχη έπρεπε να βρουν τρόπους να παραμείνουν ευέλικτοι, ενώ ταυτόχρονα διερευνούσαν νέους τρόπους αξιολόγησης της παραγωγικότητας πέρα από τις συνολικές ώρες εργασίας.

2021 – Η Μεγάλη Επαναξιολόγηση

Είναι ενδιαφέρον ότι το δεύτερο έτος της πανδημίας προκάλεσε ακόμη μεγαλύτερες προκλήσεις στο χώρο εργασίας από το πρώτο. Οι παρατεταμένες σωματικές και ψυχικές πιέσεις επηρέασαν τους εργαζόμενους, με την εξουθένωση να αποτελεί σημαντική ανησυχία για σχεδόν 4 στους 10 εργαζομένους. Και παραδόξως, σε μια εποχή που οι εργαζόμενοι ήταν σχεδόν πάντα συνδεδεμένοι, πολλοί ένιωθαν μια αποδιοργάνωση της απομόνωσης.

Η υβριδική εργασία έγινε ο κανόνας, με 8 στους 10 να πιστεύουν ότι ωφελεί τόσο τους εργαζόμενους όσο και τους εργοδότες. Πολλοί άνθρωποι ήθελαν επίσης μια μικρότερη εργάσιμη εβδομάδα και το 73% είπε ότι οι συμβάσεις πρέπει να δίνουν προτεραιότητα στο αν ο εργαζόμενος καλύπτει τις ανάγκες του ρόλου σε σχέση παρά στις ώρες εργασίας.

Οι εργαζόμενοι, εν τω μεταξύ, ανταποκρίθηκαν στις δικές τους μεταβαλλόμενες προτεραιότητες αναβαθμίζοντας τις δεξιότητές τους, επαναξιολογώντας την καριέρα τους. Πράγματι, περισσότεροι από τους μισούς εργαζομένους (52%) δήλωσαν δυσαρεστημένοι με την εξέλιξη της σταδιοδρομίας τους στην τρέχουσα εταιρεία τους.

2022 – Η Μεγάλη Παραίτηση

Το 2022 ήταν μια χρονιά παραιτήσεων και νέων ξεκινημάτων. Σχεδόν το ένα τρίτο (27%) των εργαζομένων δήλωσαν ότι σχεδίαζαν να εγκαταλείψουν την τρέχουσα εργασία τους εντός 12 μηνών. Ως αποτέλεσμα, και παρά τη γεωπολιτική και οικονομική αβεβαιότητα που προκλήθηκε από την κρίση Ρωσίας-Ουκρανίας, η αγορά εργασίας ξεκίνησε να ορίζεται και να καθοδηγείται όλο και περισσότερο από τους υποψηφίους.

Ο μισθός ήταν το βασικότερο κίνητρο για την αλλαγή εργασίας. Ωστόσο, οι εταιρείες που προσφέρουν ευέλικτες πρακτικές εργασίας και ευκαιρίες αναβάθμισης των δεξιοτήτων προηγήθηκαν στη διακράτηση ταλέντων. Ενδεικτικά, μόνο οι μισοί εργαζόμενοι πίστευαν ότι η εταιρεία τους επένδυσε στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων τους και σχεδόν το ένα τέταρτο ¼ δεν είχε μιλήσει ποτέ για την εξέλιξη της σταδιοδρομίας του μέσα στον οργανισμό που εργάζεται.

2023 – Η άνοδος της Τεχνητής Νοημοσύνης

Η αυτοματοποίηση της εργασίας και ο αντίκτυπος της τεχνητής νοημοσύνης στους εργαζόμενους ήταν κυρίαρχες τάσεις. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι (63%) πίστευαν ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα είχε θετικό αντίκτυπο στην εργασία του και μόλις το 7% θεώρησε ότι η τεχνητή νοημοσύνη συνιστά απειλή.

Η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης ενθάρρυνε τους διευθυντές και τις ομάδες τους να εξετάσουν τις δεξιότητες στο χώρο εργασίας που θα μπορούσαν πιο εύκολα να αντικατασταθούν από την τεχνολογία (όπως η διαχείριση χρόνου και ο στρατηγικός σχεδιασμός), καθώς και τις πιο χαρακτηριστικές ανθρώπινες δεξιότητες - όπως ηγεσία, ενσυναίσθηση και συναισθηματική νοημοσύνη – που θα παραμείνουν περιζήτητες στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης.