Επετειακή Έκθεση «FUTURE COMETH - Κολλέγιο Ανατόλια. 100 χρόνια στη Θεσσαλονίκη»

Η έκθεση εγκαινιάζεται στις 4 Οκτωβρίου 2024 και θα διαρκέσει έως την 1η Δεκεμβρίου 2024 με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Ενόψει των εγκαινίων της έκθεσης στις 4 Οκτωβρίου 2024, πραγματοποιήθηκε την Τρίτη 24 Σεπτεμβρίου 2024 συνέντευξη Τύπου στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού στην οποία μίλησαν η Δρ Αγαθονίκη Τσιλιπάκου, Γενική Διευθύντρια του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, ο Δρ Πάνος Βλάχος, Πρόεδρος του Κολλεγίου Ανατόλια και οι επιμελητές της έκθεσης ο αρχιτέκτονας Στέργιος Γαλίκας από το δημιουργικό γραφείο Post-Spectacular Office και η Αλκμήνη Πάκα, Καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής του Α.Π.Θ.

«Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού είναι ένα ανοιχτό μουσείο, κέντρο διαλόγου, δημοκρατίας και αποδοχής του άλλου επιτελώντας τον κοινωνικό του ρόλο. Σε αυτό το πλαίσιο έχουμε τη μεγάλη χαρά να φιλοξενούμε το Κολλέγιο Ανατόλια και την επετειακή του έκθεση για τα 100 χρόνια παρουσίας του στη Θεσσαλονίκη, τη μεγάλη προσφορά και την ιστορία του - άρρηκτα δεμένη με τη γενικότερη ιστορία της πόλης μας, της Ελλάδας αλλά και της νοτιοανατολικής Μεσογείου - και τη συμβολή του στο εκπαιδευτικό και πολιτιστικό γίγνεσθαι» επεσήμανε η Δρ Αγαθονίκη Τσιλιπάκου, Γενική Διευθύντρια του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού.

Μέσα από σπάνιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό, ιστορικά ντοκουμέντα, σύγχρονα τεκμήρια, καθώς και ιστορίες άγνωστες για το ευρύ κοινό, αποκαλύπτεται η συναρπαστική ιστορία του Κολλεγίου Ανατόλια, και τεκμηριώνεται η αδιάρρηκτη σχέση του με τη Θεσσαλονίκη, την πόλη στην οποία ο εκπαιδευτικός οργανισμός μετεγκαταστάθηκε αναγκαστικά το 1924 από τη Μερζιφούντα του Πόντου ακολουθώντας το κύμα των προσφυγικών πληθυσμών μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Το μήνυμα της έκθεσης

Στη Θεσσαλονίκη το Κολλέγιο Ανατόλια εξελίσσεται σε έναν οργανισμό με πανελλήνια και διεθνή αναγνώριση. Κινητήριος δύναμή του το πνεύμα αισιοδοξίας που διαπνέει τους ιδρυτές και τους ανθρώπους του και αποτυπώνεται από το 1886 τόσο στο σύνθημα “Dare to Do right” («Τόλμησε να κάνεις το σωστό») και στον ύμνο του Ανατόλια, “Morning Cometh” («Ξημερώνει») που γράφτηκε το 1916 ως μήνυμα ότι ακόμη και στους πιο

δύσκολους καιρούς μπορεί κανείς να ελπίζει σε μία νέα ανατολή, σε μία νέα αρχή. Από εκεί είναι εμπνευσμένος και ο τίτλος της επετειακής έκθεσης με την έκφραση “Future Cometh” («Το μέλλον έρχεται») να λειτουργεί ως υπενθύμιση του παρελθόντος και , ταυτόχρονα, εφαλτήριο για το μέλλον με βάση τις τέσσερις ιδρυτικές, θεμελιώδεις αρχές του Κολλεγίου Ανατόλια: Καινοτομία, Αριστεία, Κοινωνική Υπευθυνότητα και Συμπερίληψη.

Η έκθεση αποτελεί την κορύφωση των επετειακών δράσεων που διοργανώνει το Κολλέγιο Ανατόλια καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024 όπως επεσήμανε ο Πρόεδρος του Κολλεγίου Ανατόλια Δρ Πάνος Βλάχος. «Θεωρούμε πολύ σημαντική αυτήν την έκθεση επειδή οι ιστορίες της πόλης και του Κολλεγίου Ανατόλια διαπλέκονται, επειδή η πόλη και το Κολλέγιο Ανατόλια συμπορεύονται σε όλα τα σημαντικά, ιστορικά γεγονότα, επειδή η εκπαίδευση είναι ίσως ο πιο ουσιαστικός τρόπος για να βαδίσει μπροστά και να εξελιχθεί η κοινωνία, και να βοηθήσει τα παιδιά και τους νέους να γίνουν ολοκληρωμένες προσωπικότητες, να προσφέρουν στην κοινωνία και να ‘τολμούν πάντα να κάνουν το Καλό’. Θα βασιστούμε σε ιστορίες ανθρώπων, οι οποίοι μας επέτρεψαν να μείνουμε πιστοί στις τέσσερις θεμελιακές μας αρχές και στην αποστολή μας. Αν έχουμε πίστη, αισιοδοξία και αφοσίωση, θα μπορούμε ως κοινότητα και κοινωνία να προχωρήσουμε και να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που να προσφέρει στους ανθρώπους. Και αυτό είναι, που κατά κάποια έννοια έφερε το Ανατόλια στην πόλη, αλλά και πήρε από τη Θεσσαλονίκη» επεσήμανε ο Πρόεδρος του Κολλεγίου Ανατόλια συμπληρώνοντας ότι «η έκθεση εξηγεί πώς η έμπρακτη αφοσίωση στις αρχές μας, αλλά και το σύστημα της διακυβέρνησής μας είναι παράγοντες που εξηγούν την ανθεκτικότητα του Κολλεγίου στον χρόνο παρά τις αδιάκοπες αναταράξεις της Ιστορίας· πώς αυτές οι αρχές εφαρμόστηκαν στο εκπαιδευτικό παράδειγμα που δημιούργησε το Κολλέγιο, στη σχολική εμπειρία χιλιάδων μαθητών και μαθητριών».

Η μορφοποίηση του αφηγήματος

Η έκθεση παρακολουθεί το περιπετειώδες ταξίδι του Κολλεγίου Ανατόλια σε τρεις ηπείρους – Αμερική, Μικρά Ασία και Ευρώπη- και σε τρεις διαφορετικούς αιώνες, από τον 19^ο έως τον 21^ο. Το κυρίως αφήγημα εστιάζει στο κεφάλαιο της Θεσσαλονίκης, όπου το 1924 το Κολλέγιο ξεκινά την πρώτη τάξη του επί ελληνικού εδάφους - στις πρόχειρες εγκαταστάσεις ενός εγκαταλελειμμένου καζίνο στη Χαριλάου - με δεκατρείς πρόσφυγες μαθητές. Με τη μεταφορά του, το 1934, σε νέες ιδιόκτητες εγκαταστάσεις στην Πυλαία, σχεδιάζεται ένα campus, που εκτός από ευρύχωρες τάξεις και εργαστήρια, δίνει έμφαση στο φυσικό περιβάλλον, ενώ περιλαμβάνει και υπαίθριους χώρους άθλησης, θέατρο, αίθουσες καλλιτεχνικών, ακολουθώντας τη λογική των αμερικανικών κολεγίων ελευθέριων τεχνών (Liberal Arts Colleges). Το αποτέλεσμα είναι ένα πρότυπο campus, με εντυπωσιακή αρχιτεκτονική και με ένα πρόγραμμα σπουδών που εμπνέει τους μαθητές και φοιτητές του να σκέφτονται και να ενεργούν ως πολίτες του κόσμου.

«Ξεκινάμε εισαγωγικά με την ενότητα που περιγράφει τα πρώτα χρόνια από το 1886 μέχρι το 1924 όταν το Κολλέγιο Ανατόλια αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη Μερζιφούντα της Μικράς Ασίας και έρχεται στη Θεσσαλονίκη. Η δεύτερη ενότητα περιγράφει την ταυτότητα του σχολείου, τη δομή του ως εκπαιδευτικός οργανισμός και τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα μέσα σε αυτά τα 100 χρόνια. Η τρίτη ενότητα παρουσιάζει το Κολλέγιο μέσα από τις εμπειρίες των παιδιών, μέσα από τον ελεύθερο τους χρόνο και από τις δράσεις που το Κολλέγιο Ανατόλια αναπτύσσει παράλληλα με το βασικό του εκπαιδευτικό πρόγραμμα», ανέφερε ο ένας εκ των επιμελητών της έκθεσης Στέργιος Γαλίκας, από το δημιουργικό γραφείο Post-Spectacular Office. Ο επισκέπτης της έκθεσης θα παρακολουθήσει πώς το Κολλέγιο «ρίζωσε» στην πόλη και συμπορεύτηκε μαζί της σε όλα τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα: τη Μικρασιατική Καταστροφή, τη Γερμανική Κατοχή, τον Εμφύλιο, τη Δικτατορία, την εισβολή στην Κύπρο. Ταυτόχρονα θα διαπιστώσει «και τις αξίες που αναπτύχθηκαν διαχρονικά στο κολλέγιο είναι αυτές που διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα και την ταυτότητά του. Και αυτές οι αξίες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ανθεκτικότητα και την επιβίωσή του» συμπλήρωσε ο κ. Γαλίκας.

Η έκθεση ερμηνεύει το φαινόμενο του Κολλεγίου Ανατόλια υπό το πρίσμα της ιστορικής του διαδρομής και εξέλιξης, της ταυτότητάς του ως μη κερδοσκοπικού οργανισμού, του εκπαιδευτικού του έργου, αλλά και των εμπειριών από τη σχολική ζωή. «Η έκθεση συστήνει το Κολλέγιο στο κοινό της πόλης παρουσιάζοντας τη συναρπαστική ιστορία του αλλά και τα ιδιαίτερα μοναδικά χαρακτηριστικά της ταυτότητάς του», όπως επεσήμανε η επιμελήτρια της έκθεσης Αλκμήνη Πάκα, καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ. «Οι φωτισμένοι ιεραπόστολοι ιδρυτές του, οι οποίοι σεβάστηκαν τον τοπικό πολιτισμό, τη γλώσσα και τη θρησκεία του πληθυσμού, επέλεξαν μία κοσμική παιδεία έχοντας τη βαθιά πεποίθηση και πίστη ότι η γνώση μπορεί να μεταμορφώσει τη ζωή ενός ανθρώπου. Η μετάδοση της επιστημονικής γνώσης, ήδη από τα χρόνια της Μερζιφούντας, η εκπαιδευτική καινοτομία, η βιωματική μάθηση και η αριστεία συνέθεσαν ένα εκπαιδευτικό παράδειγμα που διαπερνά πλέον όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης στις οποίες έχει σήμερα παρουσία το Κολλέγιο Ανατόλια – ένα ακόμη μοναδικό χαρακτηριστικό του Κολλεγίου. Η έρευνα που απαιτήθηκε ήταν πολύμηνη, εκτεταμένη και ενδελεχής ώστε «να τεκμηριώσουμε με παραδείγματα τις αρχές του Κολλεγίου, ώστε να δείξουμε ότι δεν είναι προσχηματικές αλλά πραγματώνονται με συγκεκριμένο τρόπο» υπογράμμισε η κ. Πάκα.

Η εισαγωγή εκπαιδευτικών καινοτομιών και νέων τεχνολογιών, η βιωματική μάθηση, η εκμάθηση της αγγλικής γλώσσας και η γνωριμία με τον αμερικανικό πολιτισμό, η έμφαση στις Φυσικές Επιστήμες από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του, οι περίφημες βιβλιοθήκες, η συνεισφορά του στην εκπαίδευση και τη χειραφέτηση των γυναικών, η αθλητική δραστηριότητα και οι πλούσιες εξωσχολικές δράσεις του αποτελούν ορισμένες μόνο από τις ενδιαφέρουσες πτυχές που ξεδιπλώνει η έκθεση.

Ταυτόχρονα, ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στο έντονο κοινωνικό αποτύπωμα του Κολλεγίου Ανατόλια με το μεγάλο Πρόγραμμα Υποτροφιών, τη λειτουργία του Οικοτροφείου, τα δωρεάν προγράμματα για το σύνολο της μαθητικής και εκπαιδευτικής κοινότητας, δράσεις υπέρ ευπαθών ομάδων, εθελοντικές πρωτοβουλίες με έμφαση στο περιβάλλον.

Πρωταγωνιστές της εκατονταετηρίδας είναι και τα εμπνευσμένα μέλη της διοίκησης και εκπαιδευτικοί που πορεύθηκαν με γενναιότητα, απόφοιτοι και απόφοιτες με διακεκριμένη δράση που άφησαν το στίγμα τους στις επιστήμες, την πολιτιστική, την πολιτική και κοινωνική ζωή. Έλληνες εκπαιδευτικοί, διακεκριμένοι στους τομείς της εξειδίκευσής τους, άφησαν μεγάλη παρακαταθήκη στο σχολείο με τις παραδόσεις τους και μέσα από τα συγγράμματά τους - ενώ αρκετοί διέγραψαν λαμπρή πανεπιστημιακή καριέρα - μαζί με μία πλειάδα αμερικανών καθηγητρών και καθηγητριών που εμπλούτισαν την εκπαιδευτική διδασκαλία με νέες παιδαγωγικές προσεγγίσεις από το εξωτερικό.

Σημαντικά εργαλεία για αυτήν την έρευνα ήταν και ένα πλήθος πηγών όπως τα ημερολόγια, τα απομνημονεύματα και ιστορικά συγγράμματα Προέδρων του Κολλεγίου Ανατόλια (Charles Tracy, George White, Ernest Riggs, Carl Compton) και των συζύγων τους, ενώ εξέχουσα πηγή αποτελεί το βιβλίο του πρώην Προέδρου Δρ William McGrew «Γεφυρώνοντας Πολιτισμούς με την εκπαίδευση. Το Κολλέγιο Ανατόλια στην Τουρκία και την Ελλάδα» μια συστηματική καταγραφή της ιστορίας του Ανατόλια από την ίδρυσή του έως το ξεκίνημα του 21^ου αιώνα.

Η έκθεση «FUTURE COMETH – Κολλέγιο Ανατόλια. 100 Χρόνια στη Θεσσαλονίκη» αποτελεί μία νέα πηγή πληροφοριών για εκπαιδευτικούς, ιστορικούς και την ευρύτερη κοινότητα. Στο πλαίσιο της έκθεσης, θα πραγματοποιηθούν, επίσης, δωρεάν μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα για μαθητές/τριες δημοτικού από όλα τα σχολεία της πόλης από 4 έως 29 Νοεμβρίου 2024.

• Το φωτογραφικό και αρχειακό υλικό προέρχεται από το Τμήμα Αρχείων και Βιβλιοθηκών του Κολλεγίου Ανατόλια που συνέδραμε στην οργάνωση και καταγραφή των εκθεμάτων και από τους φορείς: The Dildilian Family Photography Collection, United Nations Archives Geneva, Αρμενική Κοινότητα Θεσσαλονίκης, Αρχείο Γενικής Διοίκησης Μακεδονίας, ΓΑΚ-ΙΑΜ, Αρχείο Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών “Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος”- Χανιά, Αρχείο ΕΡΤ Α.Ε., Γερμανικό Ομοσπονδιακό Αρχείο, ΕΛΙΑ-ΜΙΕΤ Θεσσαλονίκης, Σύλλογο Αποφοίτων Κολλεγίου Ανατόλια – Σ.Α.Α.Κ. Σημαντικές ήταν οι συνεισφορές αποφοίτων και μελών της κοινότητας του Κολλεγίου Ανατόλια.
• Τη μορφοποίηση του αφηγήματος και τον σχεδιασμό της έκθεσης ανέλαβε το δημιουργικό γραφείο Post-Spectacular Office σε συνεργασία με την Αλκμήνη Πάκα, Καθηγήτρια Αρχιτεκτονικής του Α.Π.Θ, η οποία μαζί με τον Στέργιο Γαλίκα της Post- Spectacular Office είναι οι επιμελητές της έκθεσης. Το Γραφείο Post- Spectacular Office επιμελήθηκε, επίσης, την οπτική επικοινωνία των 100 χρόνων, τη διαμόρφωση της ολοκληρωμένης οπτικής ταυτότητας της έκθεσης και της συνοδευτικής επετειακής έκδοσης.
• Μεγάλοι δωρητές της επετειακής έκθεσης είναι η Εθνική Τράπεζα και το Ίδρυμα Παπαγεωργίου. Δωρητές είναι ο Σύλλογος Αποφοίτων του Κολλεγίου Ανατόλια (ΣΑΑΚ Ανατόλια) και ο Σύλλογος Φίλων του Κολλεγίου Ανατόλια (ΣΦΚΑ). Επίσημος χορηγός αερομεταφορών είναι η Aegean.

Ταυτότητα έκθεσης

FUTURE COMETH – Κολλέγιο Ανατόλια. 100 Χρόνια στη Θεσσαλονίκη»

Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Αίθουσα Περιοδικών Εκθέσεων «Κυριάκος Κρόκος»), Λεωφόρος Στρατού 2, Θεσσαλονίκη

Εγκαίνια: Παρασκευή 4 Οκτωβρίου 2024, 7 μ.μ. (ώρα προσέλευσης 6:30 μ.μ.)

Διάρκεια έκθεσης: 4 Οκτωβρίου – 1 Δεκεμβρίου 2024

Είσοδος ελεύθερη για το κοινό

Διάρκεια δωρεάν μουσειοπαιδαγωγικών προγραμμάτων για δημοτικά σχολεία: 4- 29 Νοεμβρίου 2024 (Δευτέρα 4 Νοεμβρίου 2024, Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2024, Δευτέρα 11 Νοεμβρίου 2024, Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2024, Παρασκευή 22 Νοεμβρίου 2024, Δευτέρα 25 Νοεμβρίου 2024, Παρασκευή 29 Νοεμβρίου 2024), πληροφορίες 2310 398349.