Περ. Αττικής: Οδηγίες προς πολίτες για διασφάλιση της δημόσιας υγείας μετά την πυρκαγιά

Με αφορμή την κατάσταση που δημιουργήθηκε από την εκδήλωση δασικών πυρκαγιών σε διάφορες περιοχές της Περιφέρειας Αττικής στις 11/08/2024, η Διεύθυνση Υγειονομικού Ελέγχου & Περιβαλλοντικής Υγιεινής της Π.Ε. Ανατολικής Αττικής, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων της για την προστασία της Δημόσιας Υγείας, επισημαίνει τα εξής:

Μετά την εκδήλωση της πυρκαγιάς η λήψη μέτρων προστασίας των πολιτών είναι απαραίτητη και για τον λόγο αυτό παρακαλούμε για την λήψη των παρακάτω μέτρων προκειμένου να διασφαλιστεί η Δημόσια Υγεία:

1) Διασφάλιση ποιότητας τροφίμων

• Σε περίπτωση που απαιτηθεί, ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στη διασφάλιση της ποιότητας των τροφίμων με τα οποία σιτίζονται οι πληγέντες, καθώς ελλοχεύει αυξημένος κίνδυνος τροφιμογενών και άλλων λοιμώξεων.
• Σε περίπτωση εκτεταμένων διακοπών παροχής ηλεκτρικού ρεύματος, θεωρείται επιβεβλημένο να ενημερωθεί το κοινό για το σωστό και υγιεινό χειρισμό και συντήρηση των τροφίμων.
• Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στη διατροφή των πληγέντων καθώς και στα σώματα ασφαλείας στους οποίους διανέμονται τρόφιμα, τα οποία προσφέρουν διάφορες κοινωνικές οργανώσεις, φορείς ή επιχειρήσεις τροφίμων, σε ό,τι αφορά τις συνθήκες παρασκευής, μεταφοράς, συντήρησης, στον τρόπο διανομής τους και κυρίως την ποιότητα κατά τον χρόνο διανομής αυτών.
• Επισημαίνεται ότι η ασφάλεια των τροφίμων σε όλες τις φάσεις της αλυσίδας παραγωγής τους (πρώτες ύλες, παρασκευή, διατήρηση, διακίνηση, μεταφορά, αποθήκευση, διανομή κ.λ.π.), καθώς και η προσωπική υγιεινή των χειριστών των τροφίμων αποτελούν πρωταρχικής σημασίας παράγοντες ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενοι κίνδυνοι δημόσιας υγείας.
• Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στον έλεγχο των τροφίμων κυρίως στις περιπτώσεις που γίνεται μαζική προετοιμασία και ιδιαίτερα όταν πρόκειται για ευαλλοίωτα τρόφιμα.
• Προσοχή επίσης θα πρέπει να δοθεί στις περιπτώσεις όπου διανέμονται στους πληγέντες τυποποιημένα τρόφιμα. Θα πρέπει αυτά να διακινούνται με ασφάλεια και να αποθηκεύονται μέχρι την διανομή τους σε χώρους με απόλυτη τάξη, καθαριότητα και με συνθήκες συντήρησης τέτοιες ώστε να αποφεύγονται τυχόν αλλοιώσεις ή επιμολύνσεις τους.

2. Έλεγχος για πιθανές ζημιές στο δίκτυο ύδρευσης των οικιών

• Ελέγξτε για πιθανές ζημιές στο δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης.
• Εάν σωλήνες νερού έχουν υποστεί ζημιές, άμεσα θα πρέπει να υπάρξει επικοινωνία με τον υπεύθυνο ύδρευσης και αποφεύγεται η χρήση νερού από τη βρύση.
• Ελέγξτε για πιθανές ζημιές σε ιδιωτικές γεωτρήσεις και δεξαμενές νερού όπου δεν υπάρχει δίκτυο.

Σε περίπτωση διαπίστωσης βλαβών απαιτείται:

• Να διενεργηθεί άμεσα λεπτομερής υγειονομική αναγνώριση και διερεύνηση των αιτίων του προβλήματος καθώς και εργαστηριακός έλεγχος (μικροβιολογικές και φυσικοχημικές παράμετροι) μετά από κατάλληλη δειγματοληψία.
• Διακοπή της υδροδότησης μέχρι την αποκατάσταση των προβλημάτων.
• Μετά τον εντοπισμό του προβλήματος και την αντιμετώπισή του να εφαρμοσθεί το μέτρο της υπερχλωρίωσης σε όσες οικίες έχουν δεξαμενές για την υδροδότησή τους, με διάλυμα χλωρίου υψηλής συγκέντρωσης και αντίστοιχο χρόνο παραμονής, το οποίο στη συνέχεια θα απορριφθεί και μετά να ξεκινήσει η επαναλειτουργία της.

3. Διαχείριση αμιάντου και λοιπών επικίνδυνων υλικών κατά την αποκατάσταση των ζημιών των κατοικιών

Σε περίπτωση που απαιτηθεί αποκατάσταση ζημιών σε κατοικίες/κτίσματα όπου έχει χρησιμοποιηθεί ως δομικό υλικό ο αμίαντος ή άλλα επικίνδυνα υλικά, είναι επιβεβλημένη η λήψη μέτρων προστασίας των εκτελούντων τις εργασίες και όσων βρίσκονται πλησίον του αντίστοιχου χώρου.

Ο αμίαντος αποτελεί υλικό το οποίο δεν δημιουργεί προβλήματα στην υγεία όταν είναι σταθερά συνδεδεμένος σε τελικά προϊόντα όπως τοίχους, πλακάκια και σωλήνες, εφόσον δεν καταστρέφεται ή υφίσταται καταπονήσεις και φθορές.

Σύμφωνα όμως με αποτελέσματα επιστημονικών ερευνών μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα στην υγεία από την εισπνοή ινών αμιάντου κατά τις εργασίες κοπής, αντικατάστασης, απομάκρυνσης και κατεδάφισης υλικών που περιέχουν αμίαντο.

Για το λόγο αυτό, όπου, κατά τις εργασίες αποκατάστασης των ζημιών στις πληγείσες περιοχές, απαιτηθούν εργασίες (κοπής, αποξήλωσης κλπ) σε υλικά που περιέχουν αμίαντο, η εκτέλεση των εργασιών αφαίρεσης αμιάντου πρέπει να πραγματοποιείται από εξειδικευμένες για την εργασία αυτή εταιρείες που διαθέτουν ειδική άδεια από το Υπουργείο Εργασίας (άρθρο 14 του ΠΔ 212/2006 –ΦΕΚ 212/Α/9.10.2006).

Οι Δήμοι στους οποίους αποστέλλεται το παρών έγγραφο, παρακαλούνται – κατά χωρική αρμοδιότητα – όπως ενημερώσουν την Διεύθυνση Υγειονομικού Ελέγχου & Περιβαλλοντικής Υγιεινής της Π.Ε. Ανατολικής Αττικής:

• Εάν υπάρχουν προβλήματα στο δίκτυο μεταφοράς πόσιμου ύδατος.
• Εάν υπάρχουν προβλήματα στο δίκτυο αποχέτευσης.
• Εάν έχουν ορισθεί χώροι για την προσωρινή στέγαση πληγέντων, εάν υπάρχουν που βρίσκονται.
• Εάν έχουν ορισθεί χώροι για την παροχή συσσιτίων σε πληγέντες εάν υπάρχουν που βρίσκονται.

Επιπροσθέτως, επισυνάπτεται φυλλάδιο οδηγιών προκειμένου να διανεμηθεί στους κατοίκους των περιοχών που έχουν πληγεί:

Οδηγίες για την προστασία της υγείας κατά την επιστροφή στις πυρόπληκτες περιοχές και κατοικίες

ΒΗΜΑ 1: ΜΠΑΙΝΟΝΤΑΣ ΞΑΝΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ / ΚΤΙΡΙΟ

Εάν είχατε αναγκαστεί να εγκαταλείψετε το σπίτι σας εξαιτίας της καταστροφής, να είστε καλά προετοιμασμένοι και να κινηθείτε προσεκτικά θα σας βοηθήσει να παραμείνετε υγιείς και να αποφύγετε τραυματισμούς, όταν ξαναμπείτε στο σπίτι σας.

1) Μείνετε έξω από κτίρια που έχουν υποστεί ζημιές: επιστρέψτε όταν οι αρχές πουν ότι είναι ασφαλή. Μείνετε συντονισμένοι στον τοπικό σας ραδιοφωνικό ή τηλεοπτικό σταθμό.

2) Συγκεντρώστε αντικείμενα που μπορεί να χρειαστείτε, όπως:

• Φακό, που λειτουργεί με μπαταρίες (όχι εύφλεκτο),
• Κυτίο πρώτων βοηθειών (για περίπτωση τραυματισμού),
• Εργαλεία,
• Πόσιμο νερό,
• Σακούλες απορριμμάτων,
• Κράνος και γάντια
• Μπότες ή παπούτσια με σκληρή σόλα,
• Κάδους, σφουγγαρίστρες και σφουγγάρια
• Χλωρίνη

3) Πριν μπείτε μέσα, περπατήστε προσεκτικά γύρω από το εξωτερικό του σπιτιού /κτιρίου και ελέγξτε για ενδείξεις ζημιάς ή κινδύνου.

Ελέγξτε για πιθανές ζημιές στα ηλεκτρικά. Εάν δείτε σπίθες ή σπασμένα ή φθαρμένα καλώδια, ή εάν υπάρχει οσμή καμένου πλαστικού, κλείστε το γενικό διακόπτη, εφόσον διαπιστώσετε ότι είναι ασφαλές να το κάνετε. Εάν πρέπει να πατήσετε πάνω σε νερό για να φτάσετε το γενικό διακόπτη, μην το κάνετε, αλλά καλέστε έναν ηλεκτρολόγο ή τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας για συμβουλές.

4) Ελέγξτε για πιθανές ζημιές στο δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης. Εάν υποπτεύεστε ότι σωλήνες αποχέτευσης έχουν υποστεί ζημιές μέσα στην κατοικία σας, αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε τις τουαλέτες και καλέστε έναν υδραυλικό (εάν η ζημιά είναι έξω από το σπίτι, ίσως χρειαστεί να καλέσετε την εταιρία ύδρευσης).

Εάν σωλήνες νερού έχουν υποστεί ζημιές, επικοινωνήστε με τον υπεύθυνο ύδρευσης και αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε νερό από τη βρύση.

5) Ελέγξτε για ζώα. Μικρά ζώα, που έχουν εγκαταλείψει τη στέγη τους λόγω πλημμύρας ή πυρκαγιάς μπορεί να αναζητήσουν καταφύγιο στο δικό σας. Ανοίξτε με προσοχή ντουλάπες και συρτάρια.

6) Απολυμάνετε το στάσιμο νερό. Εάν το σπίτι σας έχει πλημμυρίσει, είναι σημαντικό να απολυμάνετε όλα τα στάσιμα νερά στο σπίτι, συμπεριλαμβανομένου του υπογείου, χρησιμοποιώντας χλωρίνη. Επαναλάβετε κάθε τέσσερις έως πέντε μέρες για όσο διάστημα το νερό παραμένει.

ΒΗΜΑ 2: ΤΡΟΦΙΜΑ, ΝΕΡΟ, ΦΑΡΜΑΚΑ

1) Κατανάλωση τροφίμων:

• Τα τρόφιμα, που έχουν παραμείνει στις κατοικίες, που επλήγησαν από την πυρκαγιά, είναι πιθανό να μην είναι κατάλληλα για κατανάλωση, λόγω μόλυνσής τους από τη ζέστη και τον καπνό. Εάν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία για την ποιότητα του τροφίμου είναι προτιμότερο να μην το καταναλώσετε και να το πετάξετε.
• Εάν το ψυγείο σας ήταν εκτός ρεύματος ή είστε αβέβαιοι για το εάν υπήρχε διακοπή ρεύματος απορρίψτε όλα τα τρόφιμα, που είναι εντός αυτού. Το ίδιο ισχύει και για τα κατεψυγμένα τρόφιμα. Απορρίψτε όλες τις τροφές, που έχουν αποψυχθεί, έχουν ιδιαίτερη οσμή ή αλλοιωμένο χρώμα.
• Για τα κονσερβοποιημένα τρόφιμα, αυτά θα πρέπει να απορριφθούν εάν η συσκευασία είναι διογκωμένη, χτυπημένη ή σκουριασμένη.
• Τα γυάλινα βάζα, που περιέχουν τρόφιμα, θα πρέπει επίσης να ελεγχθούν καθώς είναι πιθανό λόγω της αυξημένης θερμοκρασίας να έχουν σπάσει και κομμάτια γυαλιού να βρίσκονται εντός του τροφίμου.

2) Κατανάλωση νερού:

Η κατανάλωση νερού από το δίκτυο παροχής μπορεί να μην είναι ασφαλής. Μην καταναλώνετε νερό από το δίκτυο ύδρευσης μέχρι οι αρμόδιες αρχές να επιβεβαιώσουν την καταλληλόλητά του. Καταναλώνετε μόνο εμφιαλωμένο νερό.

3) Χρήση φαρμάκων:

Εάν τα φάρμακα σας έχουν εκτεθεί σε υψηλή θερμοκρασία, καπνό ή νερό είναι πιθανό να είναι ακατάλληλα για χρήση. Συστήνεται να έρθετε σε επικοινωνία με τον γιατρό ή τον φαρμακοποιό σας.

Εάν πρέπει να απορρίψετε φάρμακα παρακαλούμε να τα απορρίψετε στους ειδικούς κάδους, που διαθέτουν τα φαρμακεία.

ΒΗΜΑ 3: ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΥΡΚΑΓΙΑ

1) Ακολουθήστε προσεκτικά τις οδηγίες στα προϊόντα καθαρισμού, φορέστε είδη ατομικής προστασίας (γάντια, μάσκα, προστατευτικά γυαλιά) και κρατήστε παιδιά και κατοικίδια μακριά.

Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει επαρκής αερισμός/ εξαερισμός στον χώρο.

Μερικές πρόσθετες συμβουλές:

2) Καπνός, οσμές, αιθάλη/στάχτη:

Τα υπολείμματα καπνού μπορεί να παραμείνουν για καιρό και να χρειαστεί να καθαρίσετε το σπίτι σας πολλές φορές. Δοκιμάστε να τοποθετήσετε μικρά πιατάκια με ξύδι στο σπίτι για να απορροφήσουν τις οσμές.

3) Γενική καθαριότητα:

Σκουπίστε τις επιφάνειες με υγρό και στεγνό πανί. Αλλάξτε και καθαρίστε όλα τα φίλτρα των συστημάτων θέρμανσης και κλιματισμού.

Σφραγίστε τις εσωτερικές πόρτες του δωματίου που καθαρίζετε με φύλλα πλαστικού για να αποφύγετε την εξάπλωση αιθάλης και στάχτης σε ολόκληρο το σπίτι.

4) Τοίχοι:

Πλύνετέ τους με άφθονο νερό και σαπούνι.

5) Στρώματα και μαξιλάρια:

Συνήθως χρειάζονται αντικατάσταση. Εάν πρέπει να χρησιμοποιηθούν προσωρινά, αερίστε τα επαρκώς στον ήλιο και τυλίξτε τα με πλαστικό κάλυμμα πριν την χρήση.

6) Επικίνδυνα υλικά:

Πετάξτε επικίνδυνα υλικά όπως πχ διαλύτες, χημικά για οικιακή χρήση ή χρήση στον κήπο, που έχουν εμποτιστεί με νερό κατά τη διάρκεια της κατάσβεσης.

Προσοχή – να φοράτε προστατευτικό ρουχισμό, γάντια και προστατευτικά γυαλιά κατά την επαφή σας με επικίνδυνα υλικά