​Η παραπλανητική ενεργητική ακρόαση και γιατί δεν δουλεύει: Μια ιστορία επιχειρηματικής τρέλας

«Δανεισμένη» από την ψυχολογία αποκτά νέα έννοια με την ευκολία των στείρων τεχνικών: «προσποιήσου ότι ακούς, σώπα, μη μιλάς, μη διακόπτεις, κούνα το κεφάλι σου, καθρέφτισε τις κινήσεις του συνομιλητή σου, ξεκίνα με τα τελευταία λόγια του» δημιουργώντας την εντύπωση ότι αυτό είναι αρκετό για να ακούς «ενεργητικά». Κι εκεί αρχίζει ο χαμός. Γιατί στην ψυχολογία αυτό συνοδεύεται από μια ολόκληρη προσέγγιση επεξεργασίας και εμβάθυνσης του μηνύματος αλλά στις ¨ρηχές¨ συμβουλές, όχι. Το να μη μιλάς όσο ο άλλος λέει την ιστορία του, δεν σημαίνει ότι τον ακούς και μάλιστα ενεργητικά. Γιατί μέσα σου μπορεί – κάτι που συνήθως γίνεται – απλά να επαναλαμβάνεις τη δική σου ιστορία και να ακούς τη δική σου φωνή που συνήθως «έχει δίκιο».

Σε ένα 2 ήμερο βιωματικό εκπαιδευτικό σε μια πολυεθνική «εθισμένη» σε εκπαιδεύσεις, αντιμετωπίσαμε με τον συνεργάτη μου μία κατάσταση που μας κατέδειξε τα παραπάνω με τον καλύτερο τρόπο. Η συγκεκριμένη πολυεθνική ήθελε κάτι διαφορετικό και καινοτόμο σε εκπαίδευση. Εγώ είχα ήδη ολοκληρώσει ένα κύκλο προσωπικής μου κατάρτισης στο θέμα εφαρμογής της ψυχολογίας στη βιωματική εκπαίδευση και κυρίως ήμουν και είμαι σίγουρη ότι αυτό είναι το μέλλον της επαγγελματικής, επιχειρηματικής εκπαίδευσης.

Πίσω λοιπόν στον πελάτη, επρόκειτο για τη διοικητική ομάδα μιας πολυεθνικής που είχε πρόσφατα αναλάβει ένας νέος διευθυντής. Το θέμα ήταν να «δεθεί» η ομάδα αλλά και να βιώσει μια μεγάλη αλλαγή η οποία ήταν η ενσωμάτωση νέων μελών – ο νέος διευθυντής έφερνε μαζί του και 3 παλιούς συνεργάτες του – με τα παλιά μέλη της ομάδας πωλήσεων. Εδώ υπεισέρχεται η άλλη παρανόηση ότι ομαδικές δραστηριότητες είναι κυρίως «περιπέτεια» και μια σύντομη επεξεργασία για το ΠΩΣ θα εφαρμοστεί η εμπειρία στην πράξη. ΟΜΩΣ Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΕΙΝΑΙ ΟΤΙ Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΕΡΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ ΠΟΥ Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ – ΕΜΠΕΙΡΙΑ – ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΑΠΟΛΥΤΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ Μ ΑΥΤΗΝ ΑΛΛΑ ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΕΙ ΔΥΝΑΤΟΝ ΣΕ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ, ΠΧ ΕΝΑ ΝΕΟ PROJECT, όπως στην προκειμένη περίπτωση.

Έτσι ακριβώς με ισορροπία ανάμεσα σε βιωματικές ασκήσεις και μεταφορά σε πράξη, ήταν σχεδιασμένο το εν λόγω πρόγραμμα. Μία μέρα ήταν αφιερωμένη σε δραστηριότητες, παιχνίδια με σύντομη ανασκόπηση και μία ομάδα θα έκανε πρόβα – εφαρμόζοντας όσα είχε μάθει τη πρώτη μέρα – σε λανσάρισμα, νέου, risky προιόντος.

Η πρώτη μέρα πέρασε συνταρακτικά. Οι εκπαιδευόμενοί μας έγιναν «παιδιά» και σαν παιδιά έπαιζαν με απόλυτη σοβαρότητα όσα «παιχνίδια» προτείναμε. Αυτά κάλυπταν μεγάλη γκάμα, αποτελούσαν όπως είπαν κι οι ίδιοι «εμπειρίες ζωής». Συμπύκνωσαν σε λίγες ώρες, εμπειρίες που η εκμάθησή τους διαφορετικά θα έπαιρνε μήνες. Άκουγαν και εφάρμοζαν με απόλυτη προσοχή – τόσο τις οδηγίες μας όσο κι ο ένας τον άλλον. Το εκπαιδευτικό φαινόταν να έχει τις προδιαγραφές για απόλυτη επιτυχία.

Και ήρθε η δεύτερη μέρα. Είχαν στηθεί τραπέζια, υπολογιστές, προτζέκτορες τα πάντα για την παρουσίαση του νέου, καινοτόμου προϊόντος στην ελληνική αγορά. Ήταν η μέρα που θα τους ζητούσαμε να μεταφέρουν όσα έμαθαν την πρώτη μέρα, για τον εαυτό και την ομάδα τους στο χώρο δουλειάς. Το πρωί άρχισαν να μπαίνουν στην αίθουσα σκυθρωποί. Τους ζητήθηκε να αποφασίσουν την σειρά με την οποία παρουσίαζαν αλλά δεν μας άκουγαν και «σφύριζαν» κλέφτικα. Έφερναν θέματα, προβλήματα, προσκόμματα. Ο γενικός διευθυντής έπρεπε να είναι αμέτοχος και ήταν. Η όποια αντίσταση στην αλλαγή, δικαιολογημένα έβρισκε χώρο. Οι εκπαιδευτές είμασταν σε δεινή θέση. ΜΑΣ ΑΚΟΥΓΑΝ; MAΣ ΑΚΟΥΓΑΝ. ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΑ ; ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΑ. Τότε, τι στο καλό είχε μεσολαβήσει από τη χθεσινή δημιουργική μέρα; Ο συνεργάτης μου με κοιτούσε και γω εκείνον.

Και τότε ξαφνικά μου ρχεται μια ιδέα. Και τη λέω φωναχτά.

Δε ξέρω τι συμβαίνει αλλά ξέρω τι ΔΕΝ συμβαίνει κι αυτό είναι η ροή της εκπαίδευσης όπως είχε σχεδιαστεί και υλοποιούνταν μέχρι χθές. Αυτό δεν είναι απαραίτητα αρνητικό αν μας μαθαίνει κάτι. Αλλά πρέπει να βρούμε ΤΙ ΜΑΣ ΜΑΘΑΙΝΕΙ και άμεσα. Δεν είμαστε εδώ για να λέμε ότι κάτι κάνουμε, είμαστε εδώ γιατί όλοι, από τη μεριά του ο καθένας, θέλουμε ένα αποτέλεσμα. Όμως χρειάζεται σεβασμός. Μπορεί να μην είστε και να μην είμαστε έτοιμοι να προχωρήσουμε στο λανσάρισμα του προϊόντος και να χάσουμε μια ευκαιρία. Αλλά οφείλουμε όλοι να είμαστε ξεκάθαροι, ως προς αυτό. Παίρνω λοιπόν την πρωτοβουλία να διακόψω το εκπαιδευτικό μέχρι να το ξεκαθαρίσουμε.

Επιτέλους με άκουγαν.

Την πρώτη ώρα αξιοποιείστε την όπως θέλετε. Κάντε βόλτα, μαζέψτε τα πράγματα σας, πιείτε ένα καφέ. Μετά από μια ώρα θα συγκεντρωθούμε εδώ. Και θέλω ο καθένας να τοποθετηθεί αν θέλει να συνεχίσουμε ή να φύγουμε. Με επιχειρήματα. Σας δίνω το λόγο μου πως η πλειοψηφούσα επιλογή θα γίνει δεκτή.

Τόσο ο συνεργάτης μου όσο και ο γενικός διευθυντής είχαν μείνει άναυδοι αλλά καταλάβαιναν ότι ήταν κάτι μέσα στο τίποτα οπότε το δέχτηκαν και συνηγόρησαν σ αυτό. Ήξερα βέβαια ότι διακινδύνευα πολλά αλλά αλλιώς διακινδύνευα τη συνείδησή μου.

Και επέστρεψαν. Κι αποφάσισαν να μείνουν. Και δούλεψαν. Με έμπνευση και μεράκι. Γιατί; Γιατί διαισθητικά είχα καταλάβει κάτι που αργότερα το διδάχτηκα και το νοιωσα στο πετσί μου. Σε κρίσιμες αποφάσεις δώσε λίγο χρόνο και πολύ σεβασμό. Δεν τους άκουσα απλώς όπως είπαν. Τους κατανόησα. Κατανόησα αυτό που συνέβη. Είχαν γίνει «παιδιά» και μετά σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα έπρεπε να ενηλικιωθούν και πάλι και να φερθούν ως στελέχη. Υπήρχε φυσική άρνηση κι ήταν φυσικό.

Γι αυτό η καταναγκαστική ενεργητική ακρόαση δεν δουλεύει. Μόνη της. Γιατί χρειάζεται και κατανόηση και σεβασμό. Κι αυτά δεν είναι θέμα συμβουλών αλλά αξιών, διαίσθησης, νοοτροπίας, εκπαίδευσης. Κι όλα αυτά τα τελευταία θέλουν δέσμευση κι όχι σύντομες παρεμβάσεις.