Πόσο Zero Waste είσαι;

Η περίπτωση της NoWaste21

Η NoWaste21, έχοντας ως όραμα ένα μέλλον χωρίς απόβλητα στον 21^ο αιώνα, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες και δράσεις, υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα, παρέχει υπηρεσίες τεχνικής υποστήριξης σε επιχειρήσεις, δήμους και άλλους φορείς, για να συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της Κυκλικής Οικονομίας και την προώθηση της Πρόληψης, Επαναχρησιμοποίησης και την Ανακύκλωσης, μας λέει η κα Έφη Τριτοπούλου, Χημικός Μηχανικός, PhD, ΕΜΠ και Πρόεδρος της NoWaste21.

«Οι επιχειρήσεις καλούνται να αναλάβουν έναν σημαντικό ρόλο στην επίτευξη της κυκλικής οικονομίας. Οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν αρχίσει και υλοποιούν προγράμματα κυκλικής οικονομίας και συνεισφοράς στην εξοικονόμηση εκπομπών του θερμοκηπίου, ενώ για τις μικρότερες επιχειρήσεις παρατηρείται μια δυσκολία είτε οικονομική, είτε τεχνική στην πρόσβαση σε πληροφορίες που σχετίζονται με τις νομικές τους υποχρεώσεις, τρέχοντα χρηματοδοτικά ή άλλα προγράμματα και δράσεις που προωθούν την κυκλική οικονομία», αναφέρει η κα Τριτοπούλου.

Nothing to waste

«Η Νowaste21 υλοποιεί και συντονίζει ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα κυκλικής οικονομίας το “Nothing toWaste”. Το πρόγραμμα ξεκίνησε πριν 3 χρόνια με πρωτοβουλία του ΤΙΤΑΝ Ευκαρπίας, σε συνεργασία με 24 επιχειρήσεις της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Το πρόγραμμα συνδυάζει την διαλογή στην πηγή (ΔσΠ) 6 ρευμάτων ανακύκλωσης, με την τοποθέτηση γωνιών ανακύκλωσης (χαρτί, PET, PMD, ΑΗΗΕ, Μπαταρίες και Τηγανέλαια) στις επιχειρήσεις, καθοριζόμενες από τις ανάγκες κάθε επιχείρησης, με την συνεχή εκπαίδευση των εργαζομένων, και την καταγραφή, παρακολούθηση και αξιολόγηση αποτελεσμάτων. Οι ποσότητες υλικών που οδηγήθηκαν για ανακύκλωση και έχουν αποφευχθεί από την ταφή ξεπερνούν τους 180 τόνους στα 3 χρόνια. Οι 600 περίπου εργαζόμενοι που συμμετέχουν έχουν αναπτύξει ένα κοινό όραμα και μια αίσθηση υπευθυνότητας για θετική συνεισφορά απέναντι στο περιβάλλον και την τοπική κοινωνία», αναφέρει η κα Τριτοπούλου.

Η κα Έφη Τριτοπούλου, Πρόεδρος της NoWaste21

Οι δήμοι

Οι δήμοι καλούνται να διαχειριστούν τα αστικά στερεά απόβλητα και να υιοθετήσουν δράσεις μέσα από τα τοπικά σχέδια διαχείρισης που προάγουν την πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση. Απαιτείται καλή συνεργασία μεταξύ Δήμων, Φορέων διαχείρισης στερεών αποβλήτων- ΦΟΔΣΑ, Περιφερειών και Κεντρικής Διοίκησης για να υλοποιούνται οι δράσεις διαλογής στην πηγή, και ορθολογικής διαχείρισης αποβλήτων από την συλλογή μέχρι και το τελικό στάδιο διαχείρισης με γνώμονα όσο το δυνατόν υψηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης και καθαρότερα υλικά.

«Η NoWaste21 υλοποιεί από το 2021 εγκεκριμένο από το Υπουργείο Παιδείας περιβαλλοντικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Κυκλική Οικονομία και Μέλλον χωρίς Απόβλητα» και για το σκοπό αυτό συνεργάζεται με Δήμους, δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς, καθώς και με Συστήματα Εναλλακτικής Διαχείρισης, μας λέει η κα Τριτοπούλου. Πρόκειται για την υλοποίηση εκπαιδευτικών δράσεων (οι οποίες τελούν υπό την αιγίδα του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης), σε σχολεία Δήμων της Αττικής και της Περιφέρειας. Το πρόγραμμα αυτό έχει αποκτήσει και συνεχίζει να αποκτά μεγάλη απήχηση. Ξεκίνησε το 2021 με 3 Δήμους, επεκτάθηκε το 2022 σε 10 Δήμους, και το τελευταίο σχολικό έτος 2023-2024, υλοποιήθηκε σε 18 Δήμους. Συνολικά έχουν εκπαιδευτεί πάνω από 89 χιλιάδες μαθητές. Το πρόγραμμα συνδυάζεται με ΔσΠ και έχουν συλλεχθεί πάνω από 47.000 κιλά υλικών που οδηγήθηκαν στην ανακύκλωση. Επίσης έχουμε υλοποιήσει προγράμματα τεχνικής υποστήριξης σε Δήμους για την δημιουργία και την παρακολούθηση τοπικών σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων, την εφαρμογή του «πληρώνω όσο πετάω» και άλλες δράσεις κυκλικής οικονομίας».

Επιχειρήσεις Vs Δήμοι

«Από την εμπειρία μας, και οι επιχειρήσεις, αλλά και οι Δήμοι έχουν δυνατότητα να προσαρμοστούν γρήγορα σε νέες πρακτικές και τεχνολογίες. Οι προσπάθειες των Δήμων διαφοροποιούνται από αυτές των επιχειρήσεων, όμως είναι πολύ σημαντικές γιατί αφορούν το σύνολο των αστικών στερεών αποβλήτων, αναφέρει η κα Τριτοπούλου. Ο ρόλος των δήμων και των επιχειρήσεων είναι διαφορετικός. Όμως και οι δυο κατηγορίες θα πρέπει να κινητοποιηθούν μέσω οργανωμένων περιβαλλοντικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων και ολοκληρωμένων δράσεων, για να επιτευχθούν αξιόλογα αποτελέσματα προς την κατεύθυνση της κυκλικής οικονομίας.

»Δεν υπάρχουν συγκεκριμένα προγράμματα που οδηγούν σε πιστοποίηση ορθολογικής διαχείρισης των αποβλήτων, υπάρχει πιστοποίηση σε συστήματα περιβαλλοντικής διαχείρισης. Παρόλα αυτά υπάρχουν προγράμματα που εφαρμόζουν δήμοι ή/και εταιρείες προσέγγισης μηδενικών αποβλήτων όπου καταγράφονται τα απόβλητα, τίθενται στόχοι και γίνεται η παρακολούθηση της επίτευξης τους εντός του χρονικού ορίζοντα που έχει τεθεί. Η Nowaste21 σχεδιάζει και υλοποιεί τέτοια προγράμματα».

H περίπτωση της Eurocert

«Η πλειονότητα των επιχειρήσεων τόσο στην Ελλάδα, όσο και στο εξωτερικό, δίνει πλέον προτεραιότητα στην προώθηση της αειφορίας και της εφαρμογής καινοτόμων δράσεων προς αυτή την κατεύθυνση, για τις οποίες φυσικά η πιστοποίηση από αναγνωρισμένο φορέα αποτελεί το πιο αξιόπιστο τεκμήριο, αναφέρει ο κ. Κωνσταντίνος Καρβουνάκης, Διευθυντής Πιστοποίησης EUROCERT ΑΕ. Έτσι λοιπόν, τα πρότυπα που αφορούν στην πιστοποίηση της αειφορίας, της κυκλικής οικονομίας και των κριτηρίων ESG βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Εκτός από την πιστοποίηση των συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ISO 14001:2015 και τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό EMAS, η EUROCERT έχει σχεδιάσει και παρέχει δυνατότητες πιστοποίησης που στοχεύουν στην προώθηση της κυκλικής οικονομίας και τη βιομηχανική συμβίωση, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το “Zero Waste to Landfill” (ZWTL-EU1)».

«Αντιστρόφως ανάλογα» με στόχο το 0

«To πρότυπο αυτό πιστοποιεί την τεκμηριωμένη και περιβαλλοντικά φιλική διαχείριση όλων των ειδών αποβλήτων μιας εταιρείας. Το Πρότυπο ZWTL-EU1 εστιάζει στον υπολογισμό του ποσοστού εκτροπής (Dr) των αποβλήτων που παράγει μία επιχείρηση σε μία δεδομένη χρονική περίοδο. Ο στόχος είναι το ποσοστό εκτροπής (Dr) να τείνει στο 100% που σημαίνει ότι η μάζα των αποβλήτων που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής, τείνει στο μηδέν. Προωθεί την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων, την επαναχρησιμοποίηση, την ανακύκλωση ή την ανάκτηση υλικών και ενέργειας, αλλά και το σχεδιασμό προϊόντων που σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής τους θα συμβάλλουν στην εξοικονόμηση φυσικών πόρων, τη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου και την αποδοτική διαχείριση των αποβλήτων», αναφέρει ο κ. Καρβουνάκης.

Πλαστικό και αλουμίνιο

Η ΕUROCERT έχει αναπτύξει δύο «Σχήματα Επαλήθευσης» ανακυκλωμένου περιεχομένου, για τα πλαστικά προϊόντα και τα προϊόντα αλουμινίου, μας λέει ο κ. Καρβουνάκης. Τα Σχήματα αυτά βασίζονται στην εφαρμογή ενός ειδικού Συστήματος Διαχείρισης της ευθύνης για το ανακυκλωμένο περιεχόμενο. Το Σύστημα Διαχείρισης καθορίζει τις απαιτήσεις για την ιχνηλασιμότητα των χρησιμοποιούμενων υλικών και προϊόντων, τη χρήση σε καθορισμένο ποσοστό ανακυκλωμένου υλικού ως δευτερογενούς υλικού που υποκαθιστά παρθένο υλικό ως πρώτη ύλη στην παραγωγή των προϊόντων και τον τρόπο υπολογισμού και επαλήθευσης του ανακυκλωμένου περιεχομένου σε αυτά.

Οι zero waste τομείς

Σύμφωνα με τον κ. Καρβουνάκη, πρότυπα πιστοποίησης όπως το Zero Waste to Landfill μπορούν να εφαρμοστούν από οποιοδήποτε οργανισμό, ανεξαρτήτως μεγέθους ή δραστηριότητας. Αναμφισβήτητα, σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζει γενικότερα ο κλάδος της μεταποίησης, με έμφαση στην παραγωγή και επεξεργασία τροφίμων, ο κλάδος των δομικών προϊόντων, αλλά και φυσικά ο ξενοδοχειακός τομέας. Είναι σημαντικό επίσης, ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν αρκούνται στην ίδια την πιστοποίησή τους, αλλά ενθαρρύνουν και συχνά απαιτούν την τήρηση και εφαρμογή απαιτήσεων και προτύπων από το σύνολο της εφοδιαστικής τους αλυσίδας.

Ο κ. Κωνσταντίνος Καρβουνάκης, Διευθυντής Πιστοποίησης EUROCERT ΑΕ.

Οι εξορύξεις

«Η διεργασία της εξόρυξης και γενικότερα η εφοδιαστική αλυσίδα ορυκτών και μετάλλων αφήνει ένα σημαντικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα και διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην επίτευξη των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, καθώς παρέχουν βασικά υλικά για πολλές παραγωγικές διαδικασίες και βιομηχανίες, δημιουργούν έσοδα, εμπόριο και απασχόληση παγκοσμίως», αναφέρει ο κ. Καρβουνάκης.

«Καθώς η ζήτηση για ορυκτά και μέταλλα παραμένει σε υψηλά επίπεδα, οι αλυσίδες εφοδιασμού τους αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις και ρυθμιστικές απαιτήσεις σχετικά με τη βιωσιμότητα σε περιβαλλοντικά, κοινωνικά και θέματα διακυβέρνησης (ESG).

»Η EUROCERT παρέχει καινοτόμες υπηρεσίες πιστοποίησης και επαλήθευσης στον εν λόγω τομέα, αποτελώντας έναν από τους ελάχιστους φορείς πιστοποίησης παγκοσμίως με τις σχετικές εγκρίσεις και διαπιστεύσεις:

• Επαλήθευση Περιβαλλοντικής Δήλωσης Προϊόντος (Environmental Product Declaration): Πρόκειται για δηλώσεις που παρέχουν ένα αξιόπιστο, σχετικό, διαφανές, συγκρίσιμο και επαληθεύσιμο περιβαλλοντικό προφίλ και επισημαίνουν φιλικά προς το περιβάλλον προϊόντα με βάση τις εκτιμήσεις του κύκλου ζωής (LCA).
• Πρωτοβουλία Υπεύθυνης Εξόρυξης (Responsible Minerals Initiative): Πρόκειται για ολιστική πιστοποίηση, η οποία καλύπτει το σύνολο της εφοδιαστικής αλυσίδας και ειδικότερα την εξόρυξη, μεταφορά και εμπορία, εστιάζοντας σε θέματα βιωσιμότητας και προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά επίσης σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων και καταπολέμησης της διαφθοράς και δωροδοκίας
• Πρωτοβουλία Διαχείρισης Αλουμινίου (Aluminium Stewardship Initiative): Αυτή η πιστοποίηση στοχεύει στην υπεύθυνη παραγωγή, προμήθεια και διαχείριση αλουμινίου και εφαρμόζεται σε όλα τα στάδια της παραγωγής και του μετασχηματισμού του».