Η συγκεκριμένη ιστορία φαίνεται να ξεκινά από την αρχαία Ελλάδα, να περνά από ένα ναυάγιο σε διεθνή ύδατα πλησίον της Ιταλίας, να ξαναβγαίνει στο φως αφού πιαστεί στα δίχτυα μιας ψαρότρατας και να συνεχίζει στην μπανιέρα ενος ιερέα, στα μονοπάτια της αρχαιοκαπηλίας και της μαύρης αγοράς, ενώ τα τελευταία της ίχνη εντοπίζονται στο Μουσείο Getty της Καλιφόρνιας και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Μέρος της ιστορίας είναι πιθανότατα παραλλαγμένο ή φανταστικό, αλλά ο λόγος είναι για την πολυτάραχη διαδρομή του χάλκινου αγάλματος σε φυσικό μέγεθος, από τα λίγα αντίστοιχα σωζόμενα στις μέρες μας, «Νικηφόρος νέος» ή «Αθλητής του Φάνο» λόγω της ανεύρεσής του στη θάλασσα της Αδριατικής από ψαράδες της ιταλικής πόλης Φάνο.
Ένα ελληνικό άγαλμα, σύμφωνα με τους ειδικούς του Μουσείου Getty που φαίνεται να είχε φιλοτεχνηθεί από τον μεγάλο γλύπτη της αρχαιότητας Λύσιππο (370-300 π.Χ.) Σύμφωνα με την επίσημη ανάλυση του Μουσείου Getty, όπου σήμερα εκτίθεται το άγαλμα, αφορά σε έναν νεαρό ολυμπιακό δρομέα, λόγω των δυνατών του ποδιών καθώς και του κότινου που λέγεται ότι κρατούσε στο ένα του χέρι.
Σύμφωνα με τις περιγραφές για το άγαλμα που βρίσκουμε και στην online παρουσία του Μουσείου Getty, το έργο έχει χυτευθεί με την μέθοδο του «χαμένου κεριού» και σώζεται σχεδόν ολόκληρο, εκτός από το κάτω μέρος των ποδιών, τη βάση του.
Η Οδύσσεια του αγάλματος και η πολύχρονη βουτιά στον βυθό της θάλασσας φαίνεται πως είχε να κάνει με την λεηλασία των ελληνικών θησαυρών από τους Ρωμαίους προκειμένου να κοσμήσουν είτε τη Ρώμη, είτε τις ιδιωτικές επαύλεις πλουσίων αξιωματούχων. Από την άλλη φαίνεται να είναι και εκείνο το κρίσιμο σημείο της ιστορίας που διέσωσε τελικά το άγαλμα μέχρι τις μέρες μας.
Το άγαλμα παγιδεύτηκε στα δίχτυα μιας ιταλικής ψαρότρατας που το μετέφερε στην ακτή δίχως ωστόσο να γίνει ποτέ γνωστή η ακριβής τοποθεσία του αρχαίου ναυαγίου.
Σε άσχημη τότε κατάσταση από τις θαλάσσιες επικαθίσεις χάθηκε σε άγνωστα χέρια και τη μαύρη αγορά. Σύμφωνα με συγκεχυμένες πληροφορίες υπήρξε κρυμμένο σε ένα αγρόκτημα ενώ στη συνέχεια μεταφέρθηκε στην μπανιέρα του σπιτιού ενός ιερέα.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι τελικά αγοράστηκε από το αμερικανικό μουσείο το 1977 έναντι περίπου 4 εκατ. δολαρίων και από τότε αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά του εκθέματα. Ενώ η Ιταλία πάντα υποστήριζε οτι εξήχθη παράνομα από τη χώρα, ενώ το πρώτο αίτημα για την επιστροφή του έγινε το 1989.
Και πράγματι η δικαστική διαμάχη για την κατοχή του ανάμεσα στην Ιταλία και στο αμερικανικό Μουσείο Getty, διαρκεί εδώ και δεκαετίες. Προ ημερών ωστόσο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο Στρασβούργο αναγνώρισε ως νόμιμη την ενέργεια των ιταλικών Αρχών για την επιστροφή του αγάλματος και αποφάνθηκε ότι η Ιταλία μπορεί να συνεχίσει να διεκδικεί το άγαλμα
Η συγκεκριμένη απόφαση είναι το τελευταίο κεφάλαιο της ιστορίας και στηρίχθηκε κατά βάση στο γεγονός ότι το Μουσείο Getty είχε αποκτήσει το άγαλμα «κακόπιστα» και «με πλήρη επίγνωση της παράνομης προέλευσής του».
Σχόλια