Κάρτες πληρωμών - ηλεκτρονικό εμπόριο: Η μεγάλη αύξηση στις απάτες

Και αν σήμερα τα περιστατικά απάτης κινούνται σε χαμηλό (ποσοστιαίο) επίπεδο, ο προβληματισμός για το άμεσο μέλλον είναι μεγάλος.

Μετά την πανδημία και την άνθιση της τεχνολογίας οι ηλεκτρονικές συναλλαγές εκτοξεύονται, η τάση για μη χρήση μετρητών διευρύνεται και όλες οι εμπορικές συναλλαγές διεκπεραιώνονται ηλεκτρονικά: τράπεζες, λιανεμπόριο, υπηρεσίες και κάθε λογής άλλη οικονομική δραστηριότητα της καθημερινότητας...

Άξιο αναφοράς είναι το γεγονός πως σε μια μόλις χρονιά καταγράφηκε μεγάλη αύξηση στα περιστατικά απάτης στις συναλλαγές με κάρτες πληρωμών.

Συγκεκριμένα, το 2023 υπήρξε αύξηση κατά 43% σε σχέση με το 2022. Πρακτικά - όπως αποκαλύπτουν τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ - για 5,4 χιλιάδες συναλλαγές εντοπίζεται ένα περιστατικό απάτης!

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, υπολογίζεται πως το ποσό των 13,5 εκατ. ευρώ περίπου έχασαν το 2023 οι κάτοχοι καρτών στη χώρα μας, οι οποίοι έπεσαν θύματα απάτης από επιτηδείους που είτε έκλεψαν την ίδια την κάρτα είτε τα στοιχεία της.

Πρόκειται για ένα τμήμα της συνολικής ζημίας που συνέβη μέσω απάτης με «πλαστικό χρήμα», το ύψος της οποίας αυξήθηκε από 16,2 εκατ. ευρώ σε 23,8 εκατ. ευρώ (αύξηση 46,9%), καθώς τα υπόλοιπα 10,3 εκατ. ευρώ επιβαρύνθηκαν οι τράπεζες και οι πάροχοι πληρωμών.

Πιο αναλυτικά

Ο αριθμός των περιστατικών απάτης ως ποσοστό του συνολικού αριθμού των συναλλαγών, παρά το γεγονός ότι εξακολουθεί να διατηρείται στο χαμηλό επίπεδο του 0,02%, αυξήθηκε κατά 25% συγκριτικά με το 2022, και αντιστοιχεί σε 1 συναλλαγή απάτης ανά 5,4 χιλ. συναλλαγές.

Κατ’ αντιστοιχία με τον αριθμό συναλλαγών απάτης, η αξία αυτών αυξήθηκε κατά 46% σε σχέση με το 2022 και ως ποσοστό της συνολικής αξίας των συναλλαγών παραμένει σε χαμηλό επίπεδο, 0,02%, αντιστοιχώντας σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 4,3 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών, αλλά το ποσοστό αυτό παρουσιάζεται αυξημένο κατά 34% σε σχέση με το 2022.

Απάτες ανά τύπο συναλλαγής, τι γίνεται με POS και ΑΤΜ

Αναλύοντας τις μεταβολές των περιστατικών απάτης ανά τύπο συναλλαγής, παρατηρείται η αύξηση του αριθμού των συναλλαγών απάτης που αφορά στις εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς φυσική παρουσία κάρτας (card not present – CNP) κατά 34% σε 337 χιλ. περιστατικά το 2023, από 251 χιλ. το 2022, καθώς και η αντίστοιχη αύξηση της αξίας τους κατά 35% σε 17,5 εκατ. ευρώ, από 13 εκατ. ευρώ το 2022.

Παράλληλα, αύξηση παρατηρείται τόσο στον αριθμό όσο και στην αξία των συναλλαγών απάτης σε τερματικά POS κατά 106% και 142% αντίστοιχα, με τον αριθμό αυτών να ανέρχεται σε 68 χιλ. περιστατικά αξίας 4,2 εκατ. ευρώ το 2023, από 33 χιλ. περιστατικά αξίας 1,7 εκατ. ευρώ το 2022.

Τέλος, σημαντικά αυξημένα περιστατικά απάτης παρατηρούνται και στις συναλλαγές σε ΑΤΜ, των οποίων ο αριθμός το 2023 αυξήθηκε κατά 58% σε 5 χιλ. περιστατικά, από 3 χιλ. το 2022, ενώ η αξία τους ανήλθε σε 2 εκατ. ευρώ από 1,5 εκατ. ευρώ το 2022, αυξημένη κατά 35%

Η αύξηση της αξίας των συναλλαγών απάτης σε ATM και POS το 2023 σε σχέση με το 2022 οφείλεται κυρίως στα περιστατικά απάτης που προκύπτουν από παράνομες συναλλαγές με τη χρήση χαμένης/κλεμμένης κάρτας. Συγκεκριμένα η αξία των συναλλαγών απάτης με τη χρήση χαμένης/κλεμμένης κάρτας σε ATM αυξήθηκε κατά 42% σε 1,9 εκατ. ευρώ, από 1,3 εκατ. ευρώ το 2022, ενώ η αξία των αντίστοιχων συναλλαγών σε POS αυξήθηκε κατά 117% σε 3,8 εκατ. ευρώ, από 1,7 εκατ. ευρώ το 2022.

Ο ρόλος του Διαδικτύου

Σε ό,τι αφορά τις εξ αποστάσεως συναλλαγές, διαπιστώνεται ότι οι περισσότερες συναλλαγές απάτης αφορούν συναλλαγές μέσω διαδικτύου. Τα περιστατικά αυτά αφορούν κυρίως διαδικτυακές συναλλαγές με επιχειρήσεις του εξωτερικού, όπως και τα προηγούμενα έτη.

Οι οικονομικές ζημιές

Σύμφωνα με την ΤτΕ, οι οικονομικές ζημίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές απάτης επιμερίζονται στα συμβαλλόμενα μέρη της συναλλαγής ανάλογα με την υπαιτιότητά τους.

Με βάση την κατανομή των ζημιών μεταξύ των τριών συμβαλλόμενων μερών στον κύκλο συναλλαγών με κάρτες πληρωμών, διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας επιβαρύνει τους κατόχους καρτών και τους παρόχους υπηρεσιών πληρωμών που αποδέχονται συναλλαγές με κάρτες.

Συγκεκριμένα, κατά το 2023, οι κάτοχοι και οι αποδέκτες υπηρεσιών πληρωμών επωμίστηκαν το 59% και 34% της συνολικής ζημίας αντίστοιχα. Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που εκδίδουν κάρτες επιβαρύνθηκαν σε ποσοστό 7%.