Κοπεγχάγη: Οι Ιδρυτές Βίκινγκ, ο Επιδραστικός Jan Gehl & η Βιώσιμη Αστική Ανάπτυξη

Η Κοπεγχάγη έχει τρεις κύριους στόχους ως μέρος της στρατηγικής της για έξυπνες πόλεις: επίτευξη ουδετερότητας εκπομπών άνθρακα έως το 2025, δημιουργία μιας πιο πράσινης, πιο βιώσιμης πρωτεύουσας και υποστήριξη της οικονομικής ανάπτυξης.

Πριν από λίγα χρόνια συνεργάστηκε με το ΜΙΤ για τη δημιουργία του Copenhagen wheel ενός έργου που μετατρέπει ένα συμβατικό ποδήλατο σε ηλεκτρικό. Μια από τις έξυπνες εφαρμογές που διαθέτει η Κοπεγχάγη είναι το EasyPark, η οποία με τη χρήση αισθητήρων ενημερώνει τους πολίτες για την εύρεση διαθέσιμων θέσεων στάθμευσης στην πόλη δίνοντας τους επίσης και τη δυνατότητα να κατοχυρώσουν και να προπληρώσουν την θέση από το smartphone με απόρροια να ελαχιστοποιείται το κυκλοφοριακό πρόβλημα και η περιβαλλοντική μόλυνση της πόλης, αλλά συγχρόνως απαλλάσσει από ένα καθημερινό άγχος βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής.

Μέσω του συστήματος Smart Water Defense η πόλη θωρακίζεται από τις βροχοπτώσεις και τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Για παράδειγμα, με την τοποθέτηση ειδικών αισθητήρων σε αντλιοστάσια, θα είναι δυνατή η ειδοποίηση των πολιτών με ειδική σήμανση σε όλη την πόλη έτσι ώστε να αποφεύγονται κίνδυνοι αποκλεισμών όταν θα υπάρχουν πλημμύρες.

Με την τοποθέτηση αισθητήρων στους κάδους απορριμμάτων και μέσω του συστήματος Smart Waste αποστέλλονται ειδοποιήσεις προς τα απορριμματοφόρα και στους εκάστοτε οδηγούς ώστε να βελτιστοποιούν τις διαδρομές τους και να μην χάνουν πολύτιμο χρόνο, καύσιμα και ενέργεια για τους κενούς κάδους. Μελλοντικά θα αποστέλλονται ειδοποιήσεις ακόμα και για την πληρότητα των κάδων ώστε να γίνεται και η τιμολόγηση προς τους κατοίκους, αλλά και ενημέρωση σε περίπτωση που κάποιος κάδος περιέχει επικίνδυνο υλικό.

Μέσω του προγράμματος Smart Connecting προωθείται η δημιουργία ανοικτών δεδομένων τα οποία θα μπορούν να χρησιμοποιούν οι πολίτες και γενικά όλοι οι φορείς της πόλης προκειμένου να αντιμετωπίζονται προβλήματα της καθημερινής ζωής και προκειμένου οι Δανοί να έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής στα κοινά.

Επιπρόσθετα, η αναβάθμιση της πόλης άρχισε νωρίτερα με τον καθαρισμό του διάσημου λιμανιού της το οποίο σήμερα είναι προσιτό ακόμη και για κολύμπι ενώ κατά μήκος του τοποθετήθηκαν ανεμογεννήτριες που βοηθούν την πόλη να λειτουργεί κυρίως με αιολική ενέργεια. Η Κοπεγχάγη είναι η πρώτη πόλη παγκοσμίως σε παραγωγή αιολικής ενέργειας και σήμερα με αυτό τον τρόπο καλύπτει το 50% των αναγκών της σε ενέργεια.

Στην Κοπεγχάγη το ποδήλατο είναι το κύριο μέσο μεταφοράς και λόγω αυτής της «πράσινης» συνήθειας προωθήθηκε το Bycykel, απαραίτητο σε όλους όσους θέλουν να διανύσουν και μεγάλες αποστάσεις γρήγορα και άμεσα. Η πόλη διαθέτει σήμερα 350 χιλιόμετρα ποδηλατοδρόμων και 43 χιλιόμετρα «πράσινων» ποδηλατικών διαδρομών εντός της πόλης και στα περίχωρα. Το Smart Traffic Systems ρυθμίζεται η κυκλοφορία και η σηματοδότηση σε πραγματικό χρόνο αποτρέποντας τη δημιουργία κυκλοφοριακής συμφόρησης.

Η Κοπεγχάγη εργάζεται επίσης για τη μείωση των εκπομπών από το σύστημα τηλεθέρμανσης της, παράγοντας θερμότητα από τα αστικά απόβλητα. Το διάσημο εργοστάσιο θερμότητας και ηλεκτρισμού, το CopenHill in Amager, είναι ένα αρχιτεκτονικό ορόσημο με πίστα σκι, μονοπάτι πεζοπορίας και τοίχο αναρρίχησης. Αντικαθιστά μια μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα 600 MW στο Amager. Εκτός από τη θέρμανση, η Κοπεγχάγη σκέφτεται και την ψύξη των κτιρίων της, για παράδειγμα μέσω απομακρυσμένης ψύξης με θαλασσινό νερό.

Ο έξυπνος φωτισμός στις διασταυρώσεις, που οργανώνεται μέσω της πλατφόρμας Intelligent Traffic Solutions της Κοπεγχάγης, αποτελεί μέρος αυτής της προσέγγισης. Ένα δίκτυο συσκευών με δυνατότητα Wi-Fi στους δρόμους παρέχει δεδομένα στους υπαλλήλους για την παρακολούθηση και την τόνωση της μεταφοράς. Τα έξυπνα φώτα μπορεί να διαφέρουν ως προς τη φωτεινότητα, για παράδειγμα αυξάνοντας την ένταση του φωτός κατά την ανίχνευση ενός κοντινού ποδηλάτη, γεγονός που βελτιώνει την ασφάλεια της κυκλοφορίας και έχει οδηγήσει σε εξοικονόμηση πάνω από 70% για τον δημόσιο φωτισμό.

Ένα άλλο παράδειγμα για το πώς η Κοπεγχάγη γίνεται πιο πράσινη και βιώσιμη είναι το Smart City Street Lab το οποίο ενθαρρύνει τη συμμετοχή των πολιτών και την επιχειρηματική ανάπτυξη. Δείχνει τις τελευταίες τεχνολογίες και υποστηρίζει συνεργασίες μεταξύ του ιδιωτικού τομέα και του ακαδημαϊκού κόσμου. Με το πρόγραμμα Green Growth, η πόλη τονώνει τη βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη. Μέρος αυτού είναι η ικανότητα να προσφέρει υψηλή απόδοση επένδυσης στους επενδυτές.

Η Κοπεγχάγη στοχεύει να γίνει ουδέτερη ως προς τον άνθρακα μέχρι το 2025. Στις νέες οικοδομές αυξάνεται ολοένα και περισσότερο η χρήση ΑΠΕ, όπως τα ηλιακά πάνελ. Τα νέα κτήρια επιβάλλεται πλέον να είναι χαμηλής ενεργειακής κλάσης και από το 2020 να είναι σχεδόν μηδενικού ενεργειακού ισοζυγίου. Μέχρι το 2025 το 75% των μετακινήσεων θα πρέπει να γίνονται με τα πόδια, με ποδήλατο ή με τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Επιπλέον υπάρχει σχεδιασμός ώστε το 20-30% των αυτοκινήτων μέχρι το 2025 να λειτουργούν με ηλεκτρισμό ή βιοκαύσιμο. Οι επενδύσεις προς αυτή την κατεύθυνση εκτιμώνται στα 472.000.000 δολάρια από τον δημόσιο και στα 4,78 δισεκατομμύριο δολάρια από τον ιδιωτικό τομέα.

Ο Jan Gehl είναι Δανός Αρχιτέκτονας και σύμβουλος αστικού σχεδιασμού με έδρα την Κοπεγχάγη του οποίου η καριέρα έχει επικεντρωθεί στη βελτίωση της ποιότητας της αστικής ζωής με τον επαναπροσανατολισμό του σχεδιασμού της πόλης προς τον πεζό και έχει ως μότο το «Πρώτα η ζωή, μετά οι χώροι, μετά τα κτίρια».

Αυτή η ανθρωποκεντρική προσέγγιση του πολεοδομικού σχεδιασμού είναι ίσως το μεγαλύτερο μάθημα όλων και ένας λόγος για την επιτυχία της Κοπεγχάγης.