Παγκόσμια έρευνα KPMG: Η βιώσιμη ανάπτυξη στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος για το 2024

Στην παγκόσμια έρευνα της KPMG σχετικά με τη διακυβέρνηση και την οργάνωση του ESG συμμετείχαν Chief Sustainability Officers από μερικές από τις μεγαλύτερες εταιρείες του κόσμου, προκειμένου να κατανοήσουμε σε βάθος τον τρόπο με τον οποίο οι εταιρείες δομούν την οργάνωση και τις ομάδες τους για τη βιωσιμότητα και το πώς ανταποκρίνονται σε ένα κύμα νέων κανονισμών και στην αυξημένη πίεση για διαφάνεια στο ESG από τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους επενδυτές.

Σχεδόν όλοι οι ερωτηθέντες ανέφεραν υψηλές φιλοδοξίες για το ESG στους οργανισμούς τους, με τους μισούς πλέον να θεωρούν τη βιωσιμότητα ως στρατηγικό ζήτημα που ενσωματώνεται στις βασικές επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Με το ESG να καλύπτει ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών ζητημάτων και ζητημάτων διακυβέρνησης, πολλές επιχειρήσεις ενδέχεται να δυσκολευτούν να αποφασίσουν σε ποιον τομέα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα. Για πολλούς ερωτηθέντες, η απαλλαγή από τον άνθρακα και η κούρσα προς το μηδενικό ισοζύγιο είναι το θέμα που εντάσσεται συχνότερα στην εταιρική στρατηγική για το ESG, με τη διαφορετικότητα, την ισότητα, την ένταξη και τα ανθρώπινα δικαιώματα στην αλυσίδα αξίας να αναφέρονται στη συνέχεια.

Η Nadine-Lan Hönighaus, Global ESG Governance Lead της KPMG International, αναφέρει «Η στρατηγική σημασία της βιωσιμότητας για τις εταιρείες μεγαλώνει, με τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων για το περιβάλλον, την κοινωνία ,τη διακυβέρνηση (ESG), καθώς και τη βιωσιμότητα των οργανισμών να αυξάνονται. Αυτό δημιουργεί προκλήσεις για τις μονάδες βιωσιμότητας εντός των οργανισμών που είναι επιφορτισμένες με τις εργασίες ESG. Από τη μία, οι μονάδες αυτές πρέπει να παράγουν περισσότερο υλικό σε σύγκριση με πριν 10 χρόνια, ενώ παράλληλα αναπτύσσουν και υλοποιούν με στρατηγικό τρόπο εργασίες σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, από το κλίμα έως τα ανθρώπινα δικαιώματα. Από την άλλη, το πλαίσιο και οι συνθήκες για αυτές τις εργασίες έχουν γίνει πολύ πιο περίπλοκες και τα πρότυπα για την εφαρμογή, την υποβολή εκθέσεων, τον υποχρεωτικό έλεγχο και τις απαιτήσεις διακυβέρνησης απαιτούν ολοένα και περισσότερο μια ισχυρή προσέγγιση. Η έρευνα της KPMG υπογραμμίζει ότι οι εταιρείες θα πρέπει να αρχίσουν να αναλύουν ενδελεχώς τα χαρακτηριστικά, τα δυνατά σημεία και τις αδυναμίες της υφιστάμενης οργάνωσής τους που εστιάζει στη βιωσιμότητα και πόσο αποτελεσματικά αυτή υποστηρίζει τη στρατηγική, τις επιδόσεις και τις εκθέσεις ESG».

Η Αναστασία Βαρτή, ESG Manager, Consulting της KPMG στην Ελλάδα με αφορμή την έρευνα σχολίασε: «Καθώς πλησιάζει η έναρξη ισχύος του κανονισμού της ΕΕ σχετικά με τη βιωσιμότητα, η εταιρική διακυβέρνηση καθίσταται ολοένα και πιο σημαντική. Αυτό οφείλεται, εν μέρει, στο γεγονός ότι οι εταιρείες πρέπει να θέσουν ως στρατηγική προτεραιότητα βέλτιστες πρακτικές διακυβέρνησης. Ενώ επί του παρόντος η καθοδήγηση σχετικά με τις διαδικασίες εταιρικής διακυβέρνησης δεν είναι υποχρεωτική για τις μη ρυθμιζόμενες εταιρείες, είναι πιθανό ότι θα αυξηθεί η δέουσα επιμέλεια στις διαδικασίες που ισχύουν μετά τη θέσπιση του κανονισμού για τη δημοσιοποίηση πληροφοριών σχετικών με τη βιωσιμότητα.»

Ποιος αποφασίζει για το ESG;

Με το ESG να αναγνωρίζεται από τα διοικητικά συμβούλια ως κρίσιμο ζήτημα, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι εταιρείες είναι σε φάση διερεύνησης ως προς το ποιος λαμβάνει τις αποφάσεις για τη μελλοντική στρατηγική και τις δομές που απαιτούνται για τη μέτρηση, την εφαρμογή και την αποτελεσματική κατάρτιση εκθέσεων.

Περίπου το ένα τέταρτο των οργανισμών που καλύπτονται από την έρευνα της KPMG δήλωσαν ότι διαθέτουν επιτροπή βιωσιμότητας σε επίπεδο ΔΣ. Αντιστοίχως, στο ένα πέμπτο συζητούν για τη βιωσιμότητα σε επιτροπές που καλύπτουν άλλα θέματα, συνήθως στην επιτροπή ελέγχου. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι το θέμα του ESG αρχίζει να συμπεριλαμβάνεται σε επιτροπές που συνήθως επικεντρώνονται στη διαχείριση, την καινοτομία, τις αμοιβές, την ασφάλεια και την κουλτούρα.

Το ερώτημα που αντιμετωπίζουν πλέον πολλά ηγετικά στελέχη επιχειρήσεων είναι ποιος θα πρέπει να λάβει την τελική απόφαση για το ESG καθώς ενσωματώνεται όλο και περισσότερο στον ιστό και τον σκοπό μιας εταιρείας. Υπεύθυνος για τη βιωσιμότητα είναι ο CEO σε σχεδόν τους μισούς οργανισμούς που συμμετείχαν στην έρευνα, με έναν ειδικό διευθυντή βιωσιμότητας ως τη δεύτερη πιο δημοφιλή επιλογή. Οι υπόλοιποι ερωτηθέντες αποκάλυψαν μια μεγάλη ποικιλία ρόλων που αναλαμβάνουν την ευθύνη του ESG – από τον επικεφαλής της εφοδιαστικής αλυσίδας και μεταποίησης έως τον Chief Risk Officer.

Απάντηση στους αυξανόμενους κανονισμούς με καλύτερους πόρους και εστίαση στις αποδοχές

Η υποβολή εκθέσεων σχετικά με το ESG έως τώρα ήταν σε γενικές γραμμές εθελοντική, πλέον όμως ορισμένες δικαιοδοσίες βρίσκονται στη διαδικασία να την καταστήσουν υποχρεωτική, κυρίως η Ευρωπαϊκή Ένωση μέσω της Οδηγίας για την Υποβολή Εταιρικών Εκθέσεων για τη Βιωσιμότητα (CSRD). Σχεδόν οι μισοί από τους οργανισμούς σε αυτήν την έρευνα σχεδιάζουν να υποβάλουν έκθεση σύμφωνα με την Οδηγία CSRD για το οικονομικό έτος 2024, με σχεδόν ένα πέμπτο ακόμα να σχεδιάζουν να το πράξουν ένα χρόνο αργότερα.

Σχεδόν τα τρία τέταρτα των οργανισμών που συμμετείχαν σε αυτήν την έρευνα έχουν έξι ή λιγότερα άτομα πλήρους απασχόλησης που ασχολούνται με την κατάρτιση μη χρηματοοικονομικών εκθέσεων, ενώ περισσότεροι από τους μισούς έχουν τρία άτομα ή λιγότερα. Λίγο περισσότεροι από τους μισούς είπαν ότι αναμένουν να δουν αύξηση σε αυτόν τον αριθμό, με τους περισσότερους από τους υπόλοιπους να θεωρούν ότι οι αριθμοί θα παραμείνουν περίπου οι ίδιοι.

Οι μονάδες βιωσιμότητας των ομίλων αναλαμβάνουν την αποκλειστική ευθύνη για την υποβολή εκθέσεων ESG σε περισσότερους από τους μισούς οργανισμούς σε αυτήν την έρευνα. Σε ένα επιπλέον τέταρτο, η ευθύνη μοιράζεται μεταξύ πολλών τμημάτων, με απαντήσεις που φανερώνουν ότι συνήθως αφορά τα τμήματα βιωσιμότητας και οικονομικών, ενώ σε ορισμένους οργανισμούς ασχολείται και το τμήμα επικοινωνιών. Οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους καθιστούν αποκλειστικά υπεύθυνα τα τμήμα οικονομικών και λογιστικής, με εξαίρεση έναν οργανισμό όπου το τμήμα επικοινωνίας και υποθέσεων διακυβέρνησης υποβάλει εκθέσεις μαζί με μια μονάδα ESG στην οικονομική ομάδα που είναι υπεύθυνη για την ποιότητα των δεδομένων.

Λίγο λιγότεροι από τους μισούς οργανισμούς σε αυτήν την έρευνα έχουν εντάξει τα θέματα ESG στους σημαντικότερους εταιρικούς βασικούς δείκτες απόδοσης (KPIs), με πάνω από το ένα τέταρτο να τους συμπεριλαμβάνουν σε αξιολογήσεις επιδόσεων σε επίπεδο διοίκησης. Ορισμένοι ερωτηθέντες αναφέρουν ότι οι οργανισμοί τους σχεδιάζουν να αυξήσουν αυτές τις εργασίες, με έναν να αναφέρει ότι επί του παρόντος έχουν έναν ενιαίο δείκτη για την ένταση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, αλλά ότι σχεδιάζουν να προσθέσουν περισσότερους.

Σχεδόν οι μισοί από τους οργανισμούς που ερωτήθηκαν υπολογίζουν εσωτερικούς δείκτες σε τριμηνιαία βάση, με αρκετούς να χρησιμοποιούν μηνιαίες εκθέσεις για ορισμένες μετρήσεις. Η πιο κοινή συχνότητα για την εξωτερική κατάρτιση εκθέσεων, που χρησιμοποιείται από περισσότερους από τα τρία τέταρτα των οργανισμών, είναι η ετήσια, με τους υπόλοιπους ερωτηθέντες να υποβάλουν εκθέσεις ανά τρίμηνο.

Οι βασικοί δείκτες απόδοσης ESG χρησιμοποιούνται για τον υπολογισμό της αμοιβής των στελεχών στην πλειονότητα των οργανισμών σε αυτήν την έρευνα, με λίγο περισσότερο από τους μισούς να τους χρησιμοποιούν ως βραχυπρόθεσμο κίνητρο και τα δύο πέμπτα ως μακροπρόθεσμο κίνητρο. Λιγότεροι από τους μισούς έχουν συνδέσει ποσοστά μεταξύ 16 και 25% της μεταβλητής αμοιβής των στελεχών με δείκτες ESG.

Με το βλέμμα στο μέλλον του ESG

Οι επαγγελματίες της βιωσιμότητας βλέπουν στο μέλλον το έργο τους να γίνεται σταδιακά κομμάτι της δουλειάς όλων των τμημάτων μιας επιχείρησης. Ορισμένοι προβλέπουν ότι η κεντρική λειτουργία θα συρρικνώνεται καθώς οι ξεχωριστές επιχειρηματικές μονάδες θα αναλαμβάνουν μέρος των εργασιών, ενώ άλλοι πιστεύουν ότι ενδεχομένως θα αναλάβει τις εκθέσεις βιωσιμότητας το οικονομικό τμήμα, δεδομένης της αυξανόμενης σημασίας της. Το αποτέλεσμα αυτών των δύο τάσεων είναι ότι οι μονάδες βιωσιμότητας των ομίλων θα πρέπει να αποκτήσουν μια πιο στρατηγική προοπτική, ώστε να είναι σε θέση να παρέχουν επίβλεψη και καθοδήγηση σε όλο το εύρος της επιχείρησης, αλλά και στο διοικητικό συμβούλιο.

Ο John McCalla-Leacy, Global Head of ESG, προσθέτει «Οι επιχειρήσεις έχουν την ευκαιρία να υιοθετήσουν μια ισχυρή διακυβέρνηση του ESG διασφαλίζοντας την αποτελεσματική συνδεσιμότητα μεταξύ των λειτουργιών - από το οικονομικό τμήμα έως τις εσωτερικές λειτουργίες και τις εφοδιαστικές αλυσίδες – προκειμένου να μπορούν να βοηθήσουν στη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων και στον εντοπισμό ευκαιριών δημιουργίας βιώσιμης αξίας μέσω μιας μεγαλύτερης διαφάνειας των λειτουργιών και των συμπερασμάτων που βασίζονται σε δεδομένα. Όπως το έθεσε ένας ερωτώμενος σε αυτήν την έρευνα - «αν θέλουμε να συνεχίσουμε να υπάρχουμε ως εταιρεία στα επόμενα 10 ή 20 χρόνια, θα πρέπει να μετασχηματιστούμε».