Τα θερμοκήπια έχουν μακρά ιστορία που αρχίζει από την αρχαιότητα. Διάφοροι πολιτισμοί χρησιμοποιούσαν απλές κατασκευές από ξύλο, πηλό ή πέτρα καλυμμένα με υλικά όπως δέρματα ζώων κ.ά. για να δημιουργήσουν συνθήκες θερμότητας για την προστασία και ανάπτυξη των φυτών από τις δύσκολες καιρικές συνθήκες.
Ωστόσο, η σύγχρονη ιστορία των θερμοκηπίων ξεκινά περίπου τον 17ο αιώνα, όταν οι επιστήμονες στην Ευρώπη άρχισαν να αναπτύσσουν πρωτότυπα συστήματα θέρμανσης για την καλλιέργεια φυτών. Το πρώτο θερμοκήπιο που χρησιμοποιούσε γυάλινα παράθυρα κατασκευάστηκε το 1599 στο Λονδίνο.
Κατά τη διάρκεια του 19ου και του 20ού αιώνα, η τεχνολογία των θερμοκηπίων εξελίχθηκε σημαντικά, με τη χρήση υλικών που βελτίωναν τη διατήρηση της θερμότητας και της υγρασίας. Τα θερμοκήπια έγιναν βασικό εργαλείο για την παραγωγή τροφίμων και την καλλιέργεια φυτών, ειδικά σε περιοχές με δύσκολες κλιματικές συνθήκες.
Τα θερμοκήπια σήμερα
Στις μέρες μας, τα θερμοκήπια έχουν εξελιχθεί σε πολύπλοκες εγκαταστάσεις με προηγμένες τεχνολογίες όπως η αυτοματοποίηση, η ελεγχόμενη θέρμανση και η χρήση τεχνητού φωτισμού, που επιτρέπουν την παραγωγή φρέσκων προϊόντων όλο το χρόνο. Επίσης, η σύγχρονη προσέγγιση στα θερμοκήπια έχει εστιαστεί στην αειφορία και τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.
Στην Ελλάδα, η συνολική γεωργική έκταση είναι 28.244.494,80 στρέμματα με τα θερμοκήπια να καταλαμβάνουν 48.720 εξ αυτών, με «πρωταθλήτριες» τη Δυτική Μακεδονία και την Κρήτη, που διαθέτουν το μεγαλύτερο αριθμό θερμοκηπιακών εκτάσεων*.
Μπορεί να είναι ένα θερμοκήπιο «πράσινο»;
Τα βιοκλιματικά θερμοκήπια αποτελούν μια βιώσιμη προσέγγιση στη γεωργία που στοχεύει στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και στην αποτελεσματική χρήση των φυσικών πόρων. Τα «πράσινα» θερμοκήπια επιδιώκουν να μειώσουν την ενεργειακή κατανάλωση, αξιοποιώντας ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, βελτιστοποιώντας τη διαχείριση του νερού μέσω ανακύκλωσής τους, εφαρμόζοντας τη μέθοδο της υδροπονίας για την ανάπτυξη των φυτών και περιορίζοντας τη χρήση χημικών ουσιών. Συνεπώς, η ενσωμάτωση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης και της προστασίας του περιβάλλοντος καθιστά τα βιοκλιματικά θερμοκήπια αντιπροσωπευτικά παραδείγματα πράσινης τεχνολογίας στον τομέα της γεωργίας.
Τι ευδοκιμεί στη θερμοκηπιακή γεωργία;
Τα θερμοκήπια μπορούν να φιλοξενήσουν μια ευρεία γκάμα φυτών, ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες και τις ανάγκες του εκάστοτε φυτού. Κάποια από τα φυτά που συνήθως φυτεύονται στα θερμοκήπια περιλαμβάνουν:
Λαχανικά: Όπως ντομάτες, αγγούρια, πιπεριές, μελιτζάνες, καθώς και σπανάκι, ρόκα, και μαρούλι.
Βότανα: Διάφορα είδη βοτάνων όπως βασιλικός, δενδρολίβανο, φασκόμηλο, μαϊντανός, και άλλα φαρμακευτικά φυτά.
Φρούτα: Ορισμένα φρούτα μπορούν να καλλιεργηθούν σε θερμοκήπια, όπως φράουλες κ.ά.
Αρωματικά φυτά: Φυτά που χρησιμοποιούνται για τα αρώματά τους, όπως λεβάντα, μέντα, και κύμινο και άλλες καλλιέργειες.
Εργαλεία για τη θερμοκηπιακή γεωργία
Η ανάπτυξη θερμοκηπίων δίνει όμως λύση και σε ένα άλλο κρίσιμο ζήτημα της εποχής μας κι αυτό δεν είναι άλλο από την κλιματική κρίση.
Η κλιματική κρίση είναι εδώ, μας λέει ο κ. Αθανάσιος Δεδούσης, Διευθυντής Εργασιών Αγροτικού Τομέα της Τράπεζας Πειραιώς, και αυτό απαιτεί τον επανασχεδιασμό της στρατηγικής που θα οδηγήσει σε μια αειφόρο παραγωγή. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Δεδούσης, η αγροτική παραγωγή οφείλει να ενδυναμωθεί. Ο αγροδιατροφικός τομέας καλείται να προσαρμοστεί. Το ζητούμενο είναι η ποιότητα των προϊόντων που παρέχονται στον καταναλωτή σε συνδυασμό με τη βιωσιμότητα των φυσικών πόρων.
«Στην Τράπεζα Πειραιώς πιστεύουμε ότι μία από τις πιο ενδεδειγμένες λύσεις για την αντιμετώπιση των αρνητικών συνεπειών της κλιματικής κρίσης είναι η ανάπτυξη αυτόνομων παραγωγικών μονάδων υπό κάλυψη. Η Ελλάδα διαθέτει όλες τις προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί η θερμοκηπιακή γεωργία, καθώς την ευνοεί η γεωγραφική της θέση και το εύκρατο μεσογειακό κλίμα της. Και αυτό σε συνδυασμό με την ανάπτυξη των καινοτόμων αγροβολταϊκών συστημάτων, καθώς η αγροτική παραγωγή και η παραγωγή ενέργειας ταυτόχρονα στην ίδια επιφάνεια μόνο θετικά αποτελέσματα μπορεί να έχουν για την επιβίωση τόσο του περιβάλλοντος όσο και του αγροτικού κόσμου».
Ο κ. Αθανάσιος Δεδούσης, Διευθυντής Εργασιών Αγροτικού Τομέα της Τράπεζας Πειραιώς
Η δημιουργία νέων σύγχρονων θερμοκηπίων αποτελεί μία από τις στρατηγικές προτεραιότητες της Τράπεζάς Πειραιώς στον αγροδιατροφικό τομέα, καθώς θα συμβάλει στην ανθεκτικότητα της αγροτικής παραγωγής και στην αύξηση της παραγωγικότητας με τη λιγότερη δυνατή επιβάρυνση στους φυσικούς πόρους (νερό, έδαφος, ενέργεια). Όπως αναφέρει ο κ. Δεδούσης, τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα ανάπτυξης της θερμοκηπιακής γεωργίας τα εντοπίζουμε σε «5» σημεία:
- Η παραγωγικότητα ανά μονάδα επιφάνειας είναι σημαντικά μεγαλύτερη όταν συγκρίνεται με αυτή σε ανοιχτό αγρό.
- Μεγάλη δυνατότητα χρήσης συστημάτων ευφυούς γεωργίας για ελεγχόμενο περιβάλλον καλλιέργειας.
- Χαμηλότερο κόστος παραγωγής λόγω μειωμένων εισροών όσον αφορά στη θρέψη και τη φυτοπροστασία.
- Ανθεκτικότητα στην πίεση ακραίων καιρικών φαινομένων, καθώς η καλλιέργεια γίνεται υπό κάλυψη (βροχοπτώσεις, χαλάζι, ξηρασία, χιόνι, παγετός).
- Μικρές απαιτήσεις σε νερό και κυρίως χωρίς την απαίτηση γόνιμου εδάφους όπου εφαρμόζεται η καλλιέργεια της υδροπονίας.
Η Τράπεζα Πειραιώς θα μας πει ο κ. Δεδούσης, σταθερή στην στρατηγική επιλογή της, στηρίζει ολοκληρωμένα και αποτελεσματικά τον αγροδιατροφικό τομέα, καθώς πιστεύει ότι διαθέτει τεράστιες δυνατότητες και μπορεί να αποτελέσει πυλώνα ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Άλλωστε είναι η μοναδική τράπεζα της χώρας, η οποία διαθέτει Διεύθυνση Αγροτικής Τραπεζικής παρέχοντας εξειδικευμένα και εξατομικευμένα εργαλεία επίλυσης των προβλημάτων του αγροτικού κόσμου και κυρίως συμβουλευτικές υπηρεσίες, που ανοίγουν το δρόμο στο αύριο του αγροτικού τομέα ο οποίος είναι καθοριστικής σημασίας για όλη την αλυσίδα αξίας της αγροδιατροφής.
* «Επί Γης» της Τράπεζας Πειραιώς.
Σχόλια