Νέοι με γνώσεις και ταλέντο μας χτυπούν την πόρτα. Θα ανοίξουμε;

Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το ποσοστό 76% των ερωτηθέντων, το οποίο απάντησε ότι η κερδοφορία είναι ο υψηλότερος στόχος για την επιχείρησή τους. Θα μου πείτε ότι αυτό είναι απολύτως αναμενόμενο και φυσιολογικό. Προφανώς! Όμως, το πλέον εντυπωσιακό είναι ότι το 85% των ερωτηθέντων, υψηλότερο ποσοστό δηλαδή από αυτούς που προτίμησαν την κερδοφορία, απάντησε ότι η προσέλκυση και η διατήρηση των καλύτερων ταλέντων είναι ο υψηλότερος στόχος για τις οικογενειακές επιχειρήσεις στις ΗΠΑ.

Αυτά τα στατιστικά δεδομένα, είναι απαραίτητο να τα συνδυάσουμε με τα στατιστικά στοιχεία τα οποία αφορούν τη διαδοχή στις οικογενειακές επιχειρήσεις, τα οποία μας λένε ότι:

• Μόνο το 30% (3 στις 10 δηλαδή) των οικογενειακών επιχειρήσεων επιβιώνουν μετά τη μετάβαση στη δεύτερη γενιά,
• Μόνο το 10% (1 στις 10) περνάει στην τρίτη γενιά και,
• Μόνο το 3% (3 στις 100) επιβιώνουν μέχρι την τέταρτη γενιά.

Ο λόγος που έχουμε αυτά τα απογοητευτικά στατιστικά στοιχεία; Η δυσκολία εντοπισμού διαδόχου και η αποτυχημένη διεκπεραίωση της διαδικασίας διαδοχής.

Το στερεότυπο στις οικογενειακές επιχειρήσεις είναι ν’ αναζητούν τον διάδοχο ανάμεσα στα μέλη της επόμενης γενιάς, κάτι που είναι απόλυτα φυσιολογικό. Όμως, μαζί με τη διαδοχή, τα μέλη της οικογένειας θα πρέπει να σκεφθούν και την ορθή στελέχωση της οικογενειακής επιχείρησης για να μπορέσει ν’ ανταποκριθεί με επιτυχία στις πολλές και σημαντικές προκλήσεις του σύγχρονου ανταγωνιστικού περιβάλλοντος.

Στο πλαίσιο αυτό, ας αναρωτηθούμε αν είναι ποτέ πιθανό η κάθε οικογένεια να έχει τόσα μέλη των οποίων ο αριθμός και η ποιότητα να μπορούν να καλύψουν όλες τις κρίσιμες θέσεις εργασίας… Και κάτι ακόμη: είναι δυνατόν τα μέλη αυτά να είναι άξια και ικανά να υπηρετήσουν σε ανώτερες και ανώτατες θέσεις στην οικογενειακή επιχείρηση; Προφανώς η απάντηση είναι όχι! Άρα είναι μονόδρομος η ενίσχυση των οικογενειακών επιχειρήσεων από στελέχη της αγοράς, δηλαδή με άτομα τα οποία θα διαθέτουν τα κατάλληλα προσόντα και δεξιότητες και τα οποία δεν θα είναι μέλη της οικογένειας. Είναι εν τέλει η ανάγκη για την προσέλκυση ταλέντων που αναφέρεται στην αρχή του άρθρου μας. Αυτό τοποθετεί αμέσως την οικογενειακή επιχείρηση στη θέση ενός από τους σημαντικούς παράγοντες διαμόρφωσης συνθηκών εύρυθμης λειτουργίας της αγοράς εργασίας, αφού οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι δυνητικά μια πολύ σημαντική πηγή δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Και μάλιστα θέσεων εργασίας τις οποίες αντικειμενικά τις έχει ανάγκη η κάθε οικογενειακή επιχείρηση για να μπορέσει να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της.

Σήμερα…

• Μια ολόκληρη γενιά παιδιών, σπουδαγμένων σε πολύ καλά πανεπιστήμια της Ελλάδας και άλλων χωρών με βασικές την Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, εξωστρεφή, με όρεξη για δουλειά, που μιλούν με ευχέρεια μια με δύο ξένες γλώσσες, που έχουν διεθνή εμπειρία, που μπορούν να φέρουν στη χώρα νέες νοοτροπίες στο επιχειρείν, ή είναι άνεργοι και δεν βλέπουν «φως» στην άκρη του τούνελ ή έχουν μεταναστεύσει και εργάζονται στην Ευρώπη ή στις ΗΠΑ.
• Από την άλλη μεριά έχουμε τους ιδρυτές και διαχειριστές υγιών οικογενειακών επιχειρήσεων που ψάχνουν να βρουν τον κατάλληλο διάδοχο για να συνεχίσει την πορεία των κόπων μιας ζωής, αλλά δεν το καταφέρνουν. Οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν βρει ούτε τον χρόνο, αλλά, κυρίως, δεν έχουν ανακαλύψει τον τρόπο να προσελκύσουν τα δικά τους παιδιά ή στελέχη από την αγορά, τα οποία θα αναλάβουν την ηγεσία της οικογενειακής επιχείρησης, θα την αναπτύξουν και τελικά θα δημιουργήσουν μια νέα αρχή. Επίσης, πολλές φορές στις οικογενειακές επιχειρήσεις δεν υπάρχει επόμενη γενιά. Σ’ αυτή την περίπτωση η αναζήτηση της συνέχειας θα πρέπει να γίνει μέσω της διαδοχής με άτομο που δεν ανήκει στην οικογένεια.

Με αφορμή αυτές τις δυο διαπιστώσεις, θεωρούμε ότι μπορούν να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας για τα νέα, σπουδαγμένα και με όρεξη για δουλειά παιδιά. Η πρόταση είναι απλή και κυρίως, ανέξοδη για το κράτος και με σημαντικό όφελος για την κοινωνία. Προτείνουμε λοιπόν να ευαισθητοποιηθούν οι ιδρυτές υγιών οικογενειακών επιχειρήσεων και να έρθουν σε ειλικρινή επαφή με τα παιδιά τους για να εξασφαλίσουν τη συνέχεια και την ανάπτυξη της επιχείρησής τους. Επίσης, να εκκινήσουν όσο το δυνατόν πιο νωρίς τη διαδικασία της διαδοχής, για να μπορέσουν να αξιολογήσουν την εφαρμογή των σχεδίων τους και να μπορέσουν εν τέλει να εφαρμόσουν αυτά που θα τους εξασφαλίσουν τη συνέχεια και την ανάπτυξη της οικογενειακής επιχείρησης. Κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας το μόνο βέβαιο που θα προκύψει είναι οι ανάγκες σε στελέχη.

Οι ιδρυτές θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι η έναρξη μιας σωστής, έγκαιρης και, κυρίως, συστηματικής διαδικασίας για μια επιτυχημένη διαδοχή, μπορεί να εξασφαλίσει τη συνέχεια της επιχείρησής τους. Η συνέχεια αναγκαστικά δημιουργεί προϋποθέσεις για την ανάπτυξη της οικογενειακής επιχείρησης, πράγμα που αυτόματα συνεπάγεται δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Κι αν τα παιδιά της οικογένειας δεν μπορούν να είναι οι επόμενοι ηγέτες, μπορούν οι ηγέτες να βρεθούν είτε ανάμεσα σε πληθώρα άξιων στελεχών από την αγορά, είτε ανάμεσα σε σημαντικά στελέχη της οικογενειακής επιχείρησης.

Αυτό λοιπόν που χρειάζεται και που προτείνουμε να κάνουν οι οικογενειακές επιχειρήσεις, είναι:

α) οι ιδρυτές να τολμήσουν να προχωρήσουν σε προσωπική υπέρβαση για να καταφέρουν μια επιτυχημένη διαδοχή,

β) οι διάδοχοι να εργασθούν σκληρά για την ανάπτυξη της οικογενειακής επιχείρησης και,

γ) να βρεθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι που θα στελεχώσουν την οικογενειακή επιχείρηση, δημιουργώντας νέες προοπτικές ανάπτυξης: και για την οικογένεια, και για την επιχείρηση και για την εθνική οικονομία.