Βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα, μια αναγκαιότητα

Στο βάθος της συμφωνίας αυτής, την οποία χαιρετίζει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διατυπώνεται και ο στόχος των μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) στις διεθνείς αεροπορικές μεταφορές έως το 2050.

Βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα, τί είναι;

Τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα ή SAF (Sustainable Aviation Fuel), είναι καύσιμα τα οποία παράγονται από βιώσιμες πρώτες ύλες, όπως βιομάζα, χρησιμοποιημένα έλαια, αστικά απόβλητα/απορρίμματα, με τεχνολογίες δέσμευσης CΟ2 και ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, τα οποία, εν συνεχεία, αναμιγνύονται με συμβατικά ορυκτά αεροπορικά καύσιμα (Jet A/A-1 Fuel), μας λέει ο κ. Γιώργος Γοβατζιδάκης, Sustanability Manager AEGEAN. Παράγονται με διαφορετικές χημικές κατεργασίες, ανάλογα με τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούν ως βάση, με την πλέον διαδεδομένη επεξεργασία λιπαρών οξέων (HEFA) από 100% βιώσιμα υλικά, όπως χρησιμοποιημένα έλαια και ζωικά λίπη.

Τα χημικά και φυσικά χαρακτηριστικά των SAF είναι σχεδόν πανομοιότυπα με εκείνα των ορυκτών καυσίμων γι’ αυτό και μπορούν να χρησιμοποιηθούν χωρίς περαιτέρω κατεργασία για τον ανεφοδιασμό των αεροσκαφών. Παρόλο που η χρήση των SAF παράγει ίδιες ποσότητες CO2 με τη συμβατική ορυκτή κηροζίνη, τελικά κατά την καύση τους καταλήγουν να μειώνουν τις εκπομπές CO2 κατά περίπου 80%, στο συνολικό κύκλο ζωής, καθώς εκπέμπεται μόνο τόσο CO2, όσο είχε εκχυθεί κατά την αρχική παραγωγή τους. Δηλαδή, αυτό που συνιστά το μεγαλύτερο όφελος για το περιβάλλον είναι ότι τα SAF παράγονται ανακυκλώνοντας πρώτες ύλες που έχουν ήδη παραγάγει άνθρακα (π.χ. απορρίμματα) ή δεσμεύοντας άνθρακα για την παραγωγή τους (συνθετικό SAF), αναφέρει ο κ. Γοβατζιδάκης. «Η τιμή των SAF διαμορφώνεται από την τεχνολογία επεξεργασίας των πρώτων υλών (feedstock) και παραγωγή τους, καθώς και από την σχετικά μικρή απόδοση της παραγωγής προς το παρόν, γι’ αυτό και σήμερα το κόστος τους παραμένει σταθερά υψηλότερα από το κόστος των συμβατικών καυσίμων, επηρεάζοντας κατ’ επέκταση και τη ζήτηση. Σήμερα, η τιμή αγοράς για τα SAF που παράγονται από βιογενή κατάλοιπα και πωλούνται στην αγορά είναι από 3 έως και 6 φορές μεγαλύτερη από την τιμή των ορυκτών αεροπορικών καυσίμων, ενώ η λιγοστή ποσότητα SAF επόμενης γενιάς είναι έως και 10 φορές πιο ακριβή από τα ορυκτά αεροπορικά καύσιμα».

Προκλήσεις από τη χρήση SAF στις αερομεταφορές

Αυτονόητα, η μεγαλύτερη πρόκληση για όλους εμάς που επενδύουμε ήδη στη χρήση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων στις πτήσεις μας είναι η διαθεσιμότητα του καυσίμου σημειώνει ο κ. Γοβατζιδάκης. Η συνολική ποσότητα που προβλέπεται για το 2024 είναι περίπου 0,5% της συνολικής ζήτησης καυσίμου και οι εκτιμήσεις για σημαντική αύξηση της παραγόμενης ποσότητας, ιδίως στην Ευρώπη, δεν είναι ευοίωνες. Ο δε αριθμός των αεροδρομίων από τα οποία μπορεί κάποια αεροπορική εταιρεία να προμηθευτεί τέτοιου είδους καύσιμα είναι, προς το παρόν, σχετικά μικρός.

Ο κ. Γιώργος Γοβατζιδάκης, Sustanability Manager AEGEAN

Αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη και παγκοσμίως, τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα συναντώνται σε ανεπαρκείς ποσότητες σε σχέση με τις θεσμοθετημένες ανάγκες των αεροπορικών εταιρειών, ενώ στην Ελλάδα η διαθέσιμη ποσότητα SAF είναι αμελητέα, θα πει ο κ. Παντελής Σπαγής, Head of Sustainability της SKY express. Βασική προτεραιότητα της SKY express είναι η διασφάλιση της προσφοράς του βιώσιμου καυσίμου τόσο στα αεροδρόμια που εξυπηρετεί διεθνώς, όσο και στην Ελλάδα, και προς αυτήν την κατεύθυνση εργάζεται αδιάκοπα σε συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς φορείς, τις εθνικές αρχές και τους αντίστοιχους προμηθευτές. Η επίτευξη του στόχου του Οργανισμού και η προστασία του περιβάλλοντος επιτάσσει την τοπική διαθεσιμότητα SAF σε επαρκείς ποσότητες προς αποφυγή -μεταξύ άλλων- και φαινομένων greenwashing».

Τι γίνεται με τα αεροπλάνα και τη χρήση SAF;

Τα SAF αποτελούν την καταλληλότερη τεχνολογική λύση, αυτή τη στιγμή, για τη σταδιακή απανθρακοποίηση των μεταφορών, γιατί μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τους υφιστάμενους κινητήρες των αεροσκαφών, χωρίς να απαιτούνται αλλαγές ή προσαρμογές, σημειώνει ο κ. Γοβατζιδάκης. Μέχρι σήμερα έχει πιστοποιηθεί η χρήση μείγματος SAF και συμβατικού καυσίμου σε αεροσκάφη μέχρι 50%. Έτσι, παρόλο που η τροφοδοσία ενός αεροσκάφους μόνο με SAF, τεχνικά, είναι εφικτή, αυτή τη στιγμή, δεν επιτρέπεται, από τη νομοθεσία, μια επιβατική πτήση που να τροφοδοτείται 100% με SAF.

Μέλλον με ηλεκτροκίνητα αεροσκάφη;

Το ζητούμενο για την αεροπορική βιομηχανία είναι ο περιορισμός του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος κι εν προκειμένω του αποτυπώματος σε διοξείδιο του άνθρακα ως αποτέλεσμα του πτητικού έργου, θα μας πει ο κ. Σπαγής. «Μείωση στους εκπεμπόμενους ρύπους μπορεί να επιτευχθεί από τον προηγμένο σχεδιασμό των αεροσκαφών και των ήδη διαθέσιμων κινητήρων εσωτερικής καύσης, ένας τομέας στον οποίο η SKYexpress έχει διακριθεί για τις επιλογές του στόλου της».

»Κι αν τα παραπάνω βοηθούν στη σταδιακή μερική μείωση των ρύπων, ο τύπος καυσίμου παίζει καθοριστικό ρόλο. Έτσι, γίνεται λόγος για μελλοντικές πτήσεις με ηλεκτροκίνητα αεροσκάφη που έχουν σχεδόν μηδενικό αποτύπωμα ή κινητήρες υδρογόνου. Όσο ιδανικές κι αν φαντάζουν τέτοιου είδους λύσεις, απέχουν πολύ χρονικά από την ευρεία και οικονομικά βιώσιμη υλοποίησή τους, είτε λόγω έλλειψης της απαραίτητης τεχνολογίας είτε λόγω έλλειψης πόρων για την οικονομικά βιώσιμη υλοποίησή τους. Υπολογίζεται ότι, σε βάθος 25ετίας το 70% της επιδιωκόμενης μείωσης των εκπομπών CO2 που αφορούν στις πτήσεις πανευρωπαϊκά θα επιτυγχάνεται μέσω της χρήσης SAF. Επομένως, μέχρι να είναι ευρέως υλοποιήσιμη η ηλεκτροκίνηση ή η κίνηση με υδρογόνο, η ευρεία χρήση SAF είναι μονόδρομος».

Ελλείψεις σε υποδομές

Όπως αναφέρει ο κ. Γοβατζιδάκης, η AEGEAN είναι η πρώτη αεροπορική εταιρεία που πραγματοποίησε πτήση με μείγμα SAF στην Ελλάδα, τον Ιούλιο του 2021, ενώ από τον Ιούλιο του 2022 ξεκίνησε, ήδη, να πραγματοποιεί το πρώτο και μοναδικό πρόγραμμα στην Ελλάδα και ένα από τα λίγα στην Ευρώπη συστηματικής χρήσης SAF, για όλες τις πτήσεις της που αναχωρούν από το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης. Επεκτείνει, ήδη, το πρόγραμμα ανεφοδιασμού των αεροσκαφών της με SAF και από άλλα ευρωπαϊκά αεροδρόμια, ενώ συνεχίζει και το πρόγραμμα ανανέωσης του στόλου της. «Έτσι, παρόλο που η αδυναμία παραγωγής SAF σε επαρκείς ποσότητες, η έλλειψη υποδομών για την αποθήκευση και διανομή τους και το αυξημένο κόστος τους, σε σχέση με τα συμβατικά καύσιμα, παρεμποδίζουν τη γενικευμένη εφαρμογή τους, η AEGEAN τοποθετείται εγκαίρως και αποφασιστικά απέναντι στις προκλήσεις της νέας εποχής των αερομεταφορών αναζητώντας λύσεις και δημιουργώντας τις προϋποθέσεις, για να ακολουθήσει και ο υπόλοιπος κλάδος στην Ελλάδα».

Διαθεσιμότητα καυσίμου, η μεγαλύτερη πρόκληση

H SKY express αναλαμβάνει συγκεκριμένες δράσεις έχοντας συνυπογράψει την πρωτοβουλία «Destination 2050», που αφορά στη μεγάλη περιβαλλοντική κινητοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας αερομεταφορών με σκοπό μηδενικούς ρύπους τα επόμενα 30 χρόνια, θα μας πει ο κ. Σπαγής. Η δέσμευση της SKY express για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος του πτητικού της έργου είναι δεδομένη. Επιβεβαιώνεται δε καθημερινά με τις πολύ προσεκτικές διαχρονικά επιλογές αεροσκαφών και κινητήρων, τις καλές και καινοτόμες πρακτικές που εφαρμόζει και τις ποιοτικές υπηρεσίες που προσφέρει στους επιβάτες της.

Ο κ. Παντελής Σπαγής, Head of Sustainability της SKY express

«Στο πλαίσιο αυτό φροντίζουμε πάντα ώστε τα αεροσκάφη του στόλου μας να είναι καινούργια, τελευταίας τεχνολογίας, πιστοποιημένα να δεχτούν SAF και να χρησιμοποιούν κινητήρες νέας γενιάς. Επιτυγχάνουμε ήδη τη χαμηλότερη δυνατή κατανάλωση καυσίμου, εφαρμόζοντας τα πρότυπα του κατασκευαστή κατά την απογείωση, την προσγείωση και την κίνηση στον αεροδιάδρομο. Ταυτόχρονα παρακολουθούμε ενεργά το πτητικό μας έργο και τις επιχειρησιακές μας διαδικασίες εκπαιδεύοντας διαρκώς τους κυβερνήτες μας, προκειμένου να επιτυγχάνουμε τη μείωση των εκπεμπόμενων ρύπων».

»Διαθέτουμε το νεότερο στόλο στην Ελλάδα με το χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα της περιοχής, τόσο ως προς την κατανάλωση καυσίμου όσο και ως προς τις εκπομπές CO2 και NOx*. Έχουμε ήδη επιτύχει σημαντική μείωση στους εκπεμπόμενους ρύπους, χάρη στον προηγμένο σχεδιασμό των αεροσκαφών μας και των κινητήρων εσωτερικής καύσης που διαθέτουν. Ο στόλος μας των AIRBUS A320neo καταγράφει 20% μειωμένες εκπομπές CO2 σε σχέση με τον ίδιο τύπο αεροσκάφους παλαιότερης γενιάς και αντίστοιχα ο στόλος μας των AIRBUS A321neo καταγράφει 50% μικρότερο ηχητικό αποτύπωμα. Επιπλέον, για εμάς, η βιώσιμη μετακίνηση αποτελεί σωστό συνδυασμό κατάλληλου τύπου αεροσκάφους ανάλογα με τις περιοχές στις οποίες κάθε φορά επιχειρούμε. Έτσι επιτυγχάνεται ο πλέον βιώσιμος επιχειρησιακός σχεδιασμός χωρίς επιπλέον επιβάρυνση του κόστους των μετακινήσεων».

* νιτρικό οξείδιο ή μονοξείδιο του αζώτου