Ηλεκτρονικές συναλλαγές: Αυξανόμενα τα περιστατικά απάτης, κίνδυνοι ενόψει Black Friday - Cyber Monday

Απάτες βέβαια γίνονται με όλους τους τρόπους: σε τερματικά ATM, μηχανήματα POS ή εξ αποστάσεως συναλλαγές χωρίς τη φυσική παρουσία της κάρτας (card not present - CNP).

Τα τελευταία στοιχεία της ΤτΕ δείχνουν μια σημαντική αύξηση γύρω από τις απάτες - σε αριθμό και αξία συναλλαγών.

Πρακτικά, σε 5,2 χιλιάδες συναλλαγές σημειώνεται 1 απάτη (ποσοστό 0,02%). Μπορεί να φαίνεται μικρό ποσοστό, ωστόσο η αύξηση στις απάτες το πρώτο 6μηνο του 2023 σε σχέση με την αντίστοιχη περυσινή περίοδο ανήλθε στο 31%

Χαρακτηριστικό είναι πως για το εν λόγω διάστημα υπολογίζεται σύμφωνα με την ΤτΕ, ότι αποσπάστηκαν (λόγω ηλεκτρονικών αγορών) από τους καταναλωτές πάνω από 12.5 εκατ. ευρώ!

Συνολικά, σε όρους αξίας των περιστατικών απάτης, ο δείκτης αυξήθηκε κατά 29% και ανήλθε σε 0,03%, αντιστοιχώντας σε 1 ευρώ αξία απάτης ανά 4 χιλ. ευρώ αξία συναλλαγών.

Οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι... σε εξ αποστάσεως συναλλαγές (Διαδίκτυο)

Από την ανάλυση των περιστατικών απάτης ανά δίαυλο συναλλαγής με κάρτες πληρωμών (ATM, POS, CNP), προκύπτει ότι το υψηλότερο ποσοστό απάτης αφορά τις εξ αποστάσεως συναλλαγές.

Ειδικότερα, το α΄ εξάμηνο του 2023, ο αριθμός των περιστατικών απάτης που καταγράφηκε ανά δίαυλο συναλλαγής ανήλθε σε 2.705 στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 26 χιλ. στις πληρωμές POS και σε 174 χιλ. στις συναλλαγές CNP. Η αντίστοιχη αξία των περιστατικών απάτης διαμορφώθηκε σε 900 χιλ. ευρώ στις συναλλαγές ΑΤΜ, σε 2,5 εκατ. ευρώ στις πληρωμές POS και σε 9 εκατ. ευρώ στις συναλλαγές CNP.

Αναλύοντας περαιτέρω την απάτη που διενεργήθηκε στις εξ αποστάσεως συναλλαγές μέσω διαδικτύου ή ταχυδρομείου/τηλεφώνου διαπιστώνεται ότι η συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών απάτης αφορά τις συναλλαγές μέσω διαδικτύου.

Οι αριθμοί της χασούρας - ποιοι επιβαρύνθηκαν περισσότερο

Σύμφωνα με την ΤτΕ, οι οικονομικές ζημίες που προκύπτουν από τις συναλλαγές απάτης και οι οποίες επιμερίζονται στα συμβαλλόμενα μέρη της συναλλαγής ανάλογα με την υπαιτιότητά τους ανήλθαν σε 11,4 εκατ. ευρώ το α΄ εξάμηνο του 2023, αυξημένες κατά 25% συγκριτικά με το β΄ εξάμηνο του 2022 και κατά 105% σε σχέση με το α΄ εξάμηνο του 2022.

Σε ό,τι αφορά τον επιμερισμό τους, διαπιστώνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος της ζημίας επιβαρύνει τους κατόχους-χρήστες καρτών, οι οποίοι κατά το α΄ εξάμηνο του 2023 επωμίστηκαν το 63% της συνολικής ζημίας.

Οι πάροχοι υπηρεσιών πληρωμών που αποδέχονται συναλλαγές καρτών επωμίστηκαν το 31% της συνολικής ζημίας, ενώ οι πάροχοι-εκδότες καρτών πληρωμών επιβαρύνθηκαν σε ποσοστό 6%.

Έρχονται Black Friday, Cyber Monday - SOS για τους κινδύνους

Ήδη έχουν ξεκινήσει οι διαφημίσεις για προϊόντα κάθε λογής από μεγάλους Ομίλους που θα ικανοποιήσουν το ευρύ καταναλωτικό κοινό.

Black Friday και Cyber Monday έχουν γίνει πιο δημοφιλή trends πια και στην ελληνική αγορά.

Υπό αυτό το πρίσμα, τα ενδεχόμενα απειλών και απατών στο πλαίσιο των ηλεκτρονικών αγορών αναντίρρητα πληθαίνουν.

Παρακάτω, παραθέτουμε έναν 10λογο του Ελληνικού Ινστιτούτου Κυβερνοασφάλειας με αφορμή την εκπτωτική περίοδο της BlackFriday της CyberMonday αλλά και τις επερχόμενες εορταστικές αγορές:

• Η βασική «ασπίδα» προστασίας των καταναλωτών είναι οι κωδικοί πρόσβασης που χρησιμοποιούν. Οι χρήστες πρέπει να ορίζουν σύνθετους κωδικούς, οι οποίοι περιέχουν, μεταξύ άλλων, πεζοκεφαλαίους χαρακτήρες, αριθμούς και σύμβολα και δεν αποτελούνται από εύκολα προσβάσιμα στοιχεία, όπως το όνομά τους. Σημαντικό είναι, επίσης, να μην αποθηκεύουν τους κωδικούς πρόσβασης σε οποιαδήποτε συσκευή τους, αλλά ούτε στους browsers που χρησιμοποιούν. Για να αποφύγουν τα φαινόμενα εξαπάτησης και υποκλοπής των κωδικών τους, συστήνεται στους χρήστες να τους αλλάζουν κάθε τρεις με έξι μήνες, αλλά και να αποφεύγουν να τους μοιράζονται με τρίτους, ή να τους χρησιμοποιούν σε μη επίσημες σελίδες ηλεκτρονικών καταστημάτων και τραπεζικών ιδρυμάτων.
• Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει, φυσικά, και το λογισμικό που χρησιμοποιούν οι χρήστες για την περιήγησή τους στο διαδίκτυο και τις ηλεκτρονικές αγορές.
• Οι χρήστες ενθαρρύνονται να εγκαθιστούν πιστοποιημένα προγράμματα ασφαλείας για τα κακόβουλα λογισμικά, αλλά και να φροντίζουν να χρησιμοποιούν τις τελευταίες εκδόσεις Internet Browsers, με πιο προηγμένο σχεδιασμό ασφαλείας.
• Πρέπει να φροντίζουν να κινούνται σε επίσημα και ασφαλή διαδικτυακά περιβάλλοντα είτε πρόκειται για αγορές είτε για οποιαδήποτε οικονομική συναλλαγή
• Προκειμένου να επιβεβαιώσουν ότι κινούνται στον επίσημο ιστότοπο, της τράπεζας με την οποία συναλλάσσονται, οι χρήστες πρέπει να πληκτρολογούν χειροκίνητα την εκάστοτε διεύθυνση και να μην ακολουθούν τα αποτελέσματα που εμφανίζονται μέσω των μηχανών αναζήτησης.
• Στις προληπτικές ενέργειες περιλαμβάνεται και η ταυτοποίηση δύο παραγόντων. Ο έλεγχος ταυτότητας δύο παραγόντων είναι ένα επιπλέον επίπεδο ασφάλειας.
• Η ενεργοποίηση ηλεκτρονικών ενημερώσεων για τις κινήσεις των λογαριασμών είναι πολύ σημαντική, καθώς και η τηλεφωνική επαλήθευση πριν από κάθε ηλεκτρονική συναλλαγή.
• Καθώς τα δημόσια και κοινόχρηστα δίκτυα που είναι δωρεάν, καθιστούν ευκολότερη την πρόσβαση τρίτων σε ευαίσθητες πληροφορίες, η χρήση τους κατά τη διάρκεια ηλεκτρονικών αγορών δεν συνιστάται.
• Οι χρήστες οφείλουν να ενημερώνουν άμεσα την τράπεζά τους αν υποπτεύονται ότι οι κωδικοί ασφαλείας τους έχουν διαρρεύσει ή αν έχει πραγματοποιηθεί κάποια πληρωμή την οποία δεν ολοκλήρωσαν οι ίδιοι.
• Τέλος δεν κάνουμε ποτέ κλικ πάνω σε μηνύματα που λαμβάνουμε από άγνωστους αποστολείς που προτρέπουν το χρήστη σε αλλαγές passwords ή και επικαιροποίηση στοιχείων.