Βραχυχρόνια Μίσθωση: Οι 7 παρεμβάσεις - τομές και το μεγάλο αποτύπωμα του κλάδου

Υπό αυτό το πρίσμα, με το νέο έτος η αγορά μπαίνει σε φάση ρύθμισης με παρεμβάσεις που αφορούν - μεταξύ άλλων - την υπαγωγή για παράδειγμα εισοδημάτων που προέρχονται από την αγορά αυτή σε ΦΠΑ και τέλη που ισχύουν στα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια.

Ωστόσο, σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο, δεν θίγεται η ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων που αποτελούν σημαντική πηγή εισοδήματος για χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων αλλά και για τη χώρα συνολικά.

Στόχος είναι να περιοριστούν τα φαινόμενα φοροδιαφυγής και να ελεγχθεί επίσης το πρόβλημα της έλλειψης κατοικιών.

Ειδικότερα, στον τομέα των βραχυχρόνιων μισθώσεων θεσμοθετείται συνδυασμός παρεμβάσεων με στόχο την αντιμετώπιση αθέμιτου ανταγωνισμού με τα ξενοδοχεία (στις περιπτώσεις που η δραστηριότητα αυτά αποκτά επιχειρηματικά χαρακτηριστικά χωρίς, έως τώρα, να συνοδεύεται από τις αντίστοιχες υποχρεώσεις), αλλά και την αντιμετώπιση των δευτερογενών αρνητικών επιπτώσεων στην κτηματαγορά και τα ενοίκια.

Η μεγάλη εικόνα: πάνω από 2 στις 10 διανυκτερεύσεις με βραχυχρόνιες μισθώσεις

Σε εξαιρετικά σύντομο χρονικό διάστημα, ο κλάδος αυτός γνώρισε ταχεία και εντυπωσιακή ανάπτυξη. Το 2020 όπως όλη η οικονομία αντιμετώπισε άνευ προηγουμένου αλλαγές στον τουριστικό κλάδο λόγω της παγκόσμιας πανδημίας. Παρόλα αυτά, οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις επέδειξαν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα, παραμένοντας ενεργές κατά τη διάρκεια αυτής της δύσκολης περιόδου.

Στη συνέχεια, ο κλάδος ανέκαμψε το 2021. Στην ελληνική αγορά λειτουργούν πολλές δημοφιλείς ηλεκτρονικές πλατφόρμες, συμπεριλαμβανομένων κορυφαίων του κλάδου όπως η Airbnb, το TripAdvisor, η Booking, ο όμιλος Expedia και η Vrbo. Αυτές οι πλατφόρμες διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στη διευκόλυνση της ανταλλαγής βραχυπρόθεσμων καταλυμάτων.

Όπως αποτυπώνεται σε ειδική έρευνα του ΟΠΑ με το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Επιχειρείν (ELTRUN), σε επίπεδο μεγεθών, ο κλάδος στην Ελλάδα έχει επιτύχει σημαντικές επιδόσεις.

Το 2022,αντιστοιχούσε σε 28,6 εκατομμύρια διανυκτερεύσεις, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 21,5% του συνόλου των διανυκτερεύσεων επισκεπτών στη χώρα.

Επιπλέον, πραγματοποίησε σημαντικό κύκλο εργασιών 3,76 δισ. ευρώ το ίδιο έτος. Ο κύκλος εργασιών των καταλυμάτων εκτιμάται σε 1,38 δισεκατομμύρια ευρώ και οι λοιπές δαπάνες σε 2,38 δισεκατομμύρια ευρώ. Αξίζει να σημειωθεί δε πως καταγράφεται αύξηση 10% στον τζίρο των καταλυμάτων από το 2019.

Σήμερα εκτιμάται ότι υπάρχουν διαθέσιμες περισσότερες από 200.000 καταχωρήσεις για βραχυχρόνια μίσθωση (στοιχεία 2022).

Συνοψίζοντας, οι βραχυπρόθεσμες ενοικιάσεις μέσω συνεργατικών ηλεκτρονικών πλατφορμών αποτελούν έναν κομβικό οικονομικό τομέα στην Ελλάδα, τόσο ως προς τα προσφερόμενα καταλύματα για διανυκτερεύσεις όσο και ως προς τον σημαντικό κύκλο εργασιών που δημιουργείται στον τουριστικό κλάδο

Σημαντική επίδραση σε οικονομία - κοινωνία

Αξίζει να αναφερθεί επίσης και ο «δημοκρατικός» κοινωνικός αντίκτυπος του μοντέλου οικονομίας διαμοιρασμού, που καθορίζει τις βραχυχρόνιες μισθώσεις, καθώς σ’ αυτή συμμετέχουν κοινωνικά, οικονομικά και δημογραφικά ευαίσθητες ομάδες που στην πλειοψηφία τους είναι ιδιώτες και οι οποίοι αναζητούν πρόσθετη πηγή εισοδήματος, όπως υπογραμμίζει χαρακτηριστικά η παραπάνω έρευνα.

Σήμερα όπως αναδεικνύεται, οικοδεσπότες είναι άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που κατά κύριο λόγο κατοικούν σε ημιαστικές και περιαστικές περιοχές.

Γι’ αυτούς γίνεται μια σημαντική πηγή συμπληρωματικού εισοδήματος. Αντίστοιχα, χρήστες των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι άνθρωποι από ένα ευρύ εργασιακό και ηλικιακό φάσμα, αποτελώντας ολοένα και περισσότερο επιλογή και των Ελλήνων τουριστών.

Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις παρουσιάζουν, επίσης, μεγάλη γεωγραφική διασπορά.

Σύμφωνα με την έρευνα, στην Αττική βρίσκεται μόλις το 16 – 20% των διανυκτερεύσεων, πράγμα που υποδηλώνει την δημοτικότητα και την προσβασιμότητα του μοντέλου και στην επαρχία.

Παράλληλα, έρχονται να εξυπηρετήσουν σε ένα ποσοστό τη ραγδαία αύξηση του τουρισμού στην Ελλάδα, η οποία ξεπερνά τα διαθέσιμα ξενοδοχειακά καταλύματα.

Εν κατακλείδι, η ανάπτυξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαμόρφωση του μέλλοντος του ελληνικού τουρισμού απαντώντας σε μία σειρά προκλήσεων, μεταξύ των οποίων η ανάγκη για μείωση του κόστους διακοπών αλλά κυρίως την ανάγκη και για συμπληρωματικό εισόδημα για τα ελληνικά νοικοκυριά.

Συμπερασματικά, η έρευνα υπογραμμίζει τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζουν οι βραχυχρόνιες μισθώσεις στην τουριστική βιομηχανία της Ελλάδας και στην ευρύτερη οικονομία.

Η ανθεκτικότητά τους, η προσαρμοστικότητά τους και ο θετικός αντίκτυπός τους σε διάφορες δημογραφικές ομάδες και περιοχές, τις καθιστούν μια ανερχόμενη δύναμη στο πλαίσιο της οικονομίας διαμοιρασμού.

Οι 7 παρεμβάσεις από το 2024

• Τροποποίηση ορισμού της Βραχυχρόνιας Μίσθωσης: Βραχυχρόνια μίσθωση θα ορίζεται η μίσθωση ή υπεκμίσθωση για συγκεκριμένη χρονική διάρκεια, μικρότερη των 60 ημερών, ακινήτου που είναι αναρτημένο σε ψηφιακή πλατφόρμα και εφόσον δεν παρέχονται άλλες υπηρεσίες πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων.
• Δημιουργείται νέος Κωδικός Αριθμός Δραστηριότητας (ΚΑΔ) ειδικά για Βραχυχρόνια Μίσθωση. Όλα τα νομικά πρόσωπα και τα φυσικά που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα βραχυχρόνιας μίσθωσης θα υποχρεούνται σε έναρξη ή προσθήκη δραστηριότητας με βάση τον νέο ΚΑΔ.
• Υποχρέωση έναρξης επιχειρηματικής δραστηριότητας για φυσικά πρόσωπα που διαθέτουν σε ψηφιακή πλατφόρμα τρία ή περισσότερα προς εκμίσθωση/υπεκμίσθωση για σκοπούς βραχυχρόνιας μίσθωσης. Με την συγκεκριμένη παρέμβαση οι ιδιώτες που αναρτούν προς μίσθωση (ή υπεκμίσθωση) τρία ή περισσότερα ακίνητα σε ψηφιακή πλατφόρμα, θα καθίστανται επιχειρήσεις (ατομική ή νομικό πρόσωπο) και θα υποχρεούνται σε έναρξη όπως υποχρεούνται ήδη τα νομικά πρόσωπα που ασκούν την συγκεκριμένη δραστηριότητα, (με ανάλογες ασφαλιστικές εισφορές, τέλος επιτηδεύματος και ΦΠΑ από το πρώτο ακίνητο).
• Επιβολή ΦΠΑ, Τέλους Παρεπιδημούντων και Φόρου Διαμονής: Για τους εκμισθωτές/ υπεκμισθωτές νομικά πρόσωπα/ατομικές επιχειρήσεις με ΚΑΔ βραχυχρόνιας μίσθωσης: α) το εισόδημα από βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων θα υπόκειται σε ΦΠΑ, β) θα υπόκεινται σε τέλος Παρεπιδημούντων και γ) θα υπόκεινται σε φόρο διαμονής, όπως ισχύει για τα τουριστικά καταλύματα (ξενοδοχεία και επιχειρήσεις ενοικιαζόμενων δωματίων).

*Επισημαίνεται ότι ειδικά φόρο διαμονής που επιβαρύνει τον πελάτη, θα έχουν και οι βραχυχρόνιες μισθώσεις των εκμισθωτών/υπεκμισθωτών φυσικών προσώπων (ιδιωτών) με ένα ή δύο ακίνητα. Επιπλέον, στο φόρο διαμονής ενσωματώνεται τέλος αντιμετώπισης των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής τόσο στη βραχυχρόνια μίσθωση όσο και στα τουριστικά καταλύματα για την κάλυψη μέρους του κόστους των φυσικών καταστροφών.

• Εντατικοποίηση ελέγχων, με βάση τα δεδομένα των ηλεκτρονικών πλατφορμών και επιβολή κυρώσεων στις περιπτώσεις φοροδιαφυγής ή παροχής επιπρόσθετων υπηρεσιών πλην της διαμονής και της παροχής κλινοσκεπασμάτων.
• Αυστηροποίηση κυρώσεων: Σε περίπτωση μη εγγραφής στο Μητρώο Ακινήτων Βραχυχρόνιας Μίσθωσης, αυστηροποιείται το πρόστιμο και ορίζεται, ανά χρήση, σε 50%, των ακαθαρίστων εσόδων του τελευταίου φορολογικού έτους και κατ’ ελάχιστο 5.000 ευρώ (σήμερα το πρόστιμο είναι οριζόντιο και ανέρχεται σε 5.000 ευρώ). Σε περίπτωση υποτροπής για επόμενη χρήση το ανωτέρω πρόστιμο θα διπλασιάζεται.
• Εκμίσθωση συνόλου διαμερισμάτων πολυκατοικίας: Σε περίπτωση που το σύνολο των διαμερισμάτων πολυκατοικίας ή συγκροτήματος κατοικιών διατίθεται προς βραχυχρόνια μίσθωση, θα θεωρείται τουριστικό κατάλυμα, το οποίο θα πρέπει να διαθέτει την αντίστοιχη αδειοδότηση.