Πώς το παιχνίδι με κούκλες επιτρέπει στα παιδιά να αναπτύξουν και να εξασκήσουν κοινωνικές δεξιότητες

Η Mattel δημοσιεύει τα τελευταία ευρήματα της πολυετούς μελέτης με την ομάδα νευροεπιστημόνων στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ σε συνεργασία με την Barbie, που αναλύουν τις αναπτυξιακές επιδράσεις του παιχνιδιού με κούκλες. Στο τρίτο έτος της μελέτης, οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το παιχνίδι με κούκλες θα μπορούσε να ωφελήσει τα παιδιά με διαφορετικά στυλ κοινωνικής επικοινωνίας, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εμφανίζουν νευροαποκλίνοντα χαρακτηριστικά που συνήθως συνδέονται με τον αυτισμό.

Η ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής τη νευροεπιστήμονα Δρ. Σάρα Γκέρσον από το Κέντρο Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ για την Επιστήμη της Ανθρώπινης Ανάπτυξης, επανέλαβε ευρήματα από τα προηγούμενα δύο χρόνια που σχετίζονται με τον εγκέφαλο και διεύρυνε τη μελέτη ενσωματώνοντας εύρος συμμετεχόντων με διαφορετικότητα*, συμπεριλαμβανομένων παιδιών ηλικίας 4-8 ετών που εμφανίζουν υψηλά και χαμηλά επίπεδα χαρακτηριστικών που συνήθως συνδέονται με τον αυτισμό.

Σε συνεργασία με την Δρ. Κάθριν Τζόουνς, Διευθύντρια του Ερευνητικού Κέντρου Αυτισμού της Ουαλίας στο Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ, αυτά τα δεδομένα υποστηρίζουν τα συμπεράσματα που εξήχθησαν τον πρώτο χρόνο, αποδεικνύοντας ότι το παιχνίδι με κούκλες μπορεί να υποστηρίξει την κοινωνική επεξεργασία μεταξύ των παιδιών είτε όταν το παιδί παίζει μόνο είτε με παρέα. Τα αποτελέσματα από το τρίτο έτος ενισχύουν αυτό το εύρημα σε παιδιά με ή χωρίς υψηλά επίπεδα αυτιστικών χαρακτηριστικών μέσω των διαφορετικών προσεγγίσεων τους στο παιχνίδι.

«Η μελέτη μας δείχνει ότι το παιχνίδι με κούκλες μπορεί να ενθαρρύνει την κοινωνική επεξεργασία στα παιδιά, ανεξάρτητα από το νευροαναπτυξιακό τους προφίλ. Τα ευρήματα δείχνουν ότι όλα τα παιδιά, ακόμη και εκείνα τα οποία εμφανίζουν νευροαποκλίνοντα χαρακτηριστικά που συνήθως συνδέονται με τον αυτισμό, μπορούν να χρησιμοποιούν το παιχνίδι με κούκλες ως εργαλείο για τη δημιουργία ιστοριών και την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων, όπως η ενσυναίσθηση», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια και νευροεπιστήμονας Δρ Sarah Gerson.

Η ομάδα νευροεπιστημόνων χρησιμοποίησε ένα υπερσύγχρονο εξοπλισμό εγγύς υπέρυθρης φασματοσκοπίας για να ερευνήσει την ενεργοποίηση του εγκεφάλου ενώ τα παιδιά έπαιζαν με κούκλες και με tablet, τόσο μόνα τους όσο και με άλλο άτομο, επαναλαμβάνοντας συνθήκες από το πρώτο έτος της έρευνας.

Κατά τη μελέτη, οι ερευνητές παρατήρησαν αυξημένη εγκεφαλική δραστηριότητα στην οπίσθια άνω κροταφική αύλακα (pSTS) όταν τα παιδιά έπαιζαν με κούκλες μόνα τους ή με παρέα, αλλά λιγότερή όταν έπαιζαν με tablet. Η περιοχή pSTS συνδέεται και ενεργοποιείται κατά τη διάρκεια της κοινωνικής και συναισθηματικής επεξεργασίας. Τα ευρήματα έδειξαν ότι το παιχνίδι με κούκλες ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με την επεξεργασία των κοινωνικών πληροφοριών όπως η ενσυναίσθηση, υποδεικνύοντας ότι μπορεί να επιτρέψει στα παιδιά να προετοιμάζουν, να χρησιμοποιούν και να εκτελούν αυτές τις δεξιότητες ακόμη και όταν παίζουν μόνα τους. Έχει ενδιαφέρον ότι αυτή η επίδραση στον εγκέφαλο ήταν παρόμοια μεταξύ των παιδιών που εμφάνιζαν λιγότερα ή περισσότερα χαρακτηριστικά που συνδέονται με τον αυτισμό.

Τα αποτελέσματα της μελέτης υποδηλώνουν ότι το παιχνίδι με κούκλες θα μπορούσε να υποστηρίξει την κοινωνική επεξεργασία, ανεξάρτητα από το νευροαναπτυξιακό προφίλ του παιδιού, αλλά μέσω διαφορετικών οδών. Τα παιδιά που εμφανίζουν λιγότερα αυτιστικά χαρακτηριστικά, μιλούν για την ψυχική κατάσταση των άλλων που σχετίζονται με τη δραστηριότητα pSTS (ενδεικτικά συζητούν για τις σκέψεις και τα συναισθήματα των άλλων όταν παίζουν μόνα τους). Σε αντίθεση, τα παιδιά που εμφανίζουν περισσότερα αυτιστικά χαρακτηριστικά, η συζήτηση με άλλους κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού συνδεόταν με τη δραστηριότητα pSTS, ακόμη και όταν έπαιζαν μόνα τους (ενδεικτικά, συνδέονταν με ερευνητές/πειραματιστές αντί για ένα συγκεκριμένο είδος συζήτησης για ψυχικές καταστάσεις).

Τα ευρήματα του 3ου έτους δείχνουν ότι τα παιδιά, ανεξάρτητα από το νευροαναπτυξιακό τους προφίλ, μπορούν να παίξουν με κούκλες και να επωφεληθούν από πλευράς κοινωνικής ανάπτυξης. Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι οι κοινωνικές δεξιότητες επεξεργασίας και ενσυναίσθησης είναι καθοριστικοί παράγοντες για τη μελλοντική συναισθηματική, ακαδημαϊκή και κοινωνική επιτυχία των παιδιών.

Η Δρ Κάθριν Τζόουνς είπε: «Η μελέτη ενισχύει τη σημαντικότητα να αναγνωρίζουμε και να εκτιμούμε τη νευροποικιλομορφία. Δηλαδή, την αναγνώριση της αξίας των διαφορετικών τρόπων με τους οποίους λειτουργεί ο εγκέφαλος των παιδιών και την προσέγγιση της κοινωνικής ανάπτυξης με τρόπο που να είναι συμπεριληπτικός και να εξυπηρετεί όλα τα παιδιά, ανεξάρτητα από τη νευροαποκλίνωσή τους. Αγκαλιάζοντας όλους τους τρόπους που επιλέγουν τα παιδιά να παίζουν, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα πιο υποστηρικτικό περιβάλλον για την ανάπτυξή τους».

Από τη δημοσίευση της θεωρίας του Piaget για τη γνωστική ανάπτυξη, φαίνεται ότι το παιχνίδι βοηθάει θετικά στις κοινωνικές δεξιότητες και τη δημιουργικότητα των παιδιών, αλλά αυτό δεν έχει αποδειχθεί ποτέ επιστημονικά. Σε αυτή την πολυετή μελέτη είναι η πρώτη φορά που βασικές θεωρίες του Piaget για το παιχνίδι τεκμηριώθηκαν επιστημονικά μέσω απεικόνισης εγκεφάλου και η πρώτη που χρησιμοποίησε στοιχεία νευροαπεικόνισης στο παιχνίδι με κούκλες. Πράγμα που σημαίνει ότι μέχρι πριν δεν υπήρχαν στοιχεία που να δείχνουν πώς ο εγκέφαλος ενεργοποιείται κατά το παιχνίδι με κούκλες.

«Είμαστε περήφανοι που βλέπουμε ότι ο χρόνος που αφιερώνουν τα παιδιά στο παιχνίδι με την Barbie μπορεί να ωφελήσει την ανάπτυξή τους, ανεξάρτητα από το νευροαναπτυξιακό τους προφίλ», δήλωσε ο Michael Swaisland, Επικεφαλής EMEA του Insight and Analytics, Mattel. «Καθώς η Barbie συνεχίζει να εμπνέει τις απεριόριστες δυνατότητες σε κάθε παιδί, χαιρόμαστε που μέσω της νευροεπιστήμης γνωρίζουμε ότι το παιχνίδι με κούκλες μπορεί να βοηθήσει την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων όπως η ενσυναίσθηση στα παιδιά, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που εμφανίζουν νευροαποκλίνοντα χαρακτηριστικά που συνήθως συνδέονται με τον αυτισμό. Ανυπομονούμε να ανακαλύψουμε ακόμη περισσότερα οφέλη του παιχνιδιού με κούκλες, μέσω της μακροχρόνιας συνεργασίας μας με το Πανεπιστήμιο του Κάρντιφ και να ρίξουμε φως στα οφέλη που έχει το παιχνίδι στην ανάπτυξη του παιδιού, κάτι που οι γονείς μπορεί να μην γνώριζαν».

Τα αποτελέσματα του τρίτου έτους της έρευνας, με τίτλο «Embracing Neurodiversity in Doll Play: Investigating Neural and Language Correlates of Doll Play in a Neurodiverse Sample», εξετάστηκαν και δημοσιεύθηκαν στο European Journal of Neuroscience τον Σεπτέμβριο του 2023 από την Δρ. Σάρα Γκέρσον. τους συνεργάτες της στο Κέντρο Επιστήμης της Ανθρώπινης Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου του Κάρντιφ στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και τους συνάδελφους από το King's College του Λονδίνου.

Οι γονείς και οι φροντιστές μπορούν να επισκεφθούν το barbie.com/benefits για να μάθουν περισσότερα σχετικά με την έρευνα.

Τέλος, σημειώνεται ότι η μελέτη ανατέθηκε από την Barbie και διεξήχθη σε 57 παιδιά (27 αγόρια και 22 κορίτσια) ηλικίας 4 έως 8 ετών με διαφορετικά επίπεδα αυτιστικών χαρακτηριστικών. Τα στοιχεία μετρήθηκαν χρησιμοποιώντας Autism Spectrum Quotient-Children’s Version (AQ-Child, Aueyung, et al., 2008)