Μια πόλη με φυτεμένα δώματα

Ένας ταρατσόκηπος ή φυτεμένο δώμα αυξάνει την αισθητική ενός κτιρίου, το βοηθά να γίνει ενεργειακά «πράσινο», αποτελεί σημείο συνάντησης για τους ενοίκους του, αλλά και μέρος χαλάρωσης, καθώς συνδέει τον άνθρωπο με το φυσικό περιβάλλον -που είναι ζητούμενο στην εποχή μας.

Υπάρχουν όμως και άλλοι λόγοι για την ανάπτυξη ενός φυτεμένου δώματος σε ένα κτίριο. Κι αυτοί συνδέονται με την αξία του η οποία ανεβαίνει κατακόρυφα.

Γιατί να κάνω την ταράτσα μου «πράσινη»;

Τα πλεονεκτήματα κατασκευής φυτεμένου δώματος είναι πολλαπλά για ένα κτίριο, μας λέει η κ. Ίρια Κατρίτση, ιδρύτρια της Nature Above. Αρχικά, αξιοποιείται ένας χώρος που μέχρι πρότινος παρέμενε ανεκμετάλλευτος, αποκτά νέα χρήση και αναβαθμίζεται αισθητικά. Τα φυτεμένα δώματα συμβάλλουν στη θερμομόνωση του κτιρίου, καθώς έχουν γίνει έρευνες ότι μειώνουν σε μεγάλο βαθμό την ενεργειακή κατανάλωση. Με βάση το νέο οικοδομικό κανονισμό, με την εγκατάσταση φυτεμένου δώματος δίνεται η δυνατότητα οικοδόμησης έως και 35 επιπλέον τετραγωνικών μέτρων.

Το μικροκλίμα

Έρευνες έχουν δείξει ότι μία φυτεμένη ταράτσα βελτιώνει σε πολύ μεγάλο βαθμό το μικροκλίμα και αυτό γίνεται αισθητό με τη διαφορά θερμοκρασίας στον ταρατσόκηπο και στη γύρω περιοχή. Τα φυτεμένα δώματα αποτελούν κύρια λύση και «όπλο» για την καταπολέμηση του φαινομένου της «θερμικής αστικής νησίδας» που πλήττει την Αθήνα. Το φαινόμενο της «θερμικής αστικής νησίδας» αφορά τη μεγάλη ανισορροπία στη θερμοκρασία που έχουμε στο κέντρο της Αθήνας και στα προάστια, λόγω της έλλειψης πρασίνου και των γκρίζων επιφανειών.

Μπορεί να πρασινίσει και η πολυκατοικία μου;

Δεν υπάρχει κανένας περιορισμός ως προς τα κτίρια που μπορούν να έχουν ταρατσόκηπους, οι οποίοι μπορούν να εφαρμοστούν σε κάθε κτίριο αρκεί να υπάρχει στατική επάρκεια, η οποία είναι καθοριστική και αναγκαία για την κατασκευή. Με βάση αυτή αποφασίζεται και σε τι ύψος μπορούμε να φυτεύσουμε. Οι τύποι φύτευσης είναι ο εκτατικός, (μέχρι 10-15 πόντους χώμα), ο ημιεντατικός (μέχρι 30 πόντους χώμα) και ο εντατικός τύπος (μέχρι και 1 μέτρο χώμα).

Μετά τη στατική μελέτη, ο πιο σημαντικός παράγοντας σε ένα φυτεμένο δώμα είναι η σωστή υγρομόνωση για την αποφυγή οποιασδήποτε υγρασίας που μπορεί να απειλήσει το κτίριο.

Το υπόστρωμα

Τα φυτεμένα δώματα χρειάζονται συγκεκριμένα εδαφικά υποστρώματα για την υποστήριξη της ανάπτυξης των φυτών και τη διατήρηση της συνολικής υγείας και λειτουργικότητας της στέγης, αναφέρει ο κ. Κωνσταντίνος Παπασπύρου, Υπεύθυνος Παραγωγής και Προμηθειών, Διπλ. Μηχανικός ΕΜΠ, MSc, MBA της εταιρείας φυτοχωμάτων «Αναγώστου».

Τα κύρια γνωρίσματα των υποστρωμάτων είναι τα εξής:

• Ελαφροβαρή ανόργανα (όπως ελαφρόπετρα, περλίτης κ.ά. που δεν αποσυντίθεται σε βάθος χρόνου) και οργανικά υλικά (όπως compost, κοκοφοίνικας κ.ά.) διαβαθμισμένης κοκκομετρίας (διάσταση του κόκκου του υλικού) για την αποφυγή υπερβολικού δομικού φορτίου στο κτίριο.
• Καλές ιδιότητες συγκράτησης και αποστράγγισης νερού και ισορροπία μεταξύ αυτών.
• Επαρκής αερισμός, ο οποίος είναι ζωτικής σημασίας για την παροχή οξυγόνου στις ρίζες των φυτών.
• Πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά και μέταλλα έδαφος για μια ισορροπημένη και εντατική ανάπτυξη των φυτών.

Υπόστρωμα σταθερό και όχι επιρρεπές σε διάβρωση ή καθίζηση, ειδικά σε επικλινείς στέγες -σε περίπτωση που ο ταρατσόκηπος δεν είναι επίπεδος.

Η επιλογή του υποστρώματος, μας λέει ο κ. Παπασπύρου, είναι ζωτικής σημασίας και μπορεί να επηρεάσει την επιτυχία του φυτεμένου δώματος όσον αφορά την υγεία των φυτών, τη διαχείριση του νερού και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα. Επίσης, η σωστή συντήρηση και παρακολούθηση είναι απαραίτητες πτυχές για την παράταση της διάρκειας ζωής τόσο του υποστρώματος όσο και του συστήματος της πράσινης στέγης. Οπότε ο ιδιοκτήτης καλό θα είναι να απευθύνεται σε αδειοδοτημένες και πιστοποιημένες εταιρείες με εμπειρία στον σχεδιασμό και την κατασκευή φυτεμένων δωμάτων για να διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητά του. Διαφορετικά φυτά μπορεί να έχουν διαφορετικές ανάγκες και απαιτήσεις. Το τοπικό κλίμα και οι περιβαλλοντικές συνθήκες μπορούν να επηρεάσουν τη σύνθεση του υποστρώματος καθώς παράγοντες όπως η θερμοκρασία, η βροχόπτωση και η ηλιοφάνεια πρέπει να λαμβάνονται υπόψη.

Το προηγμένο υπόστρωμα φύτευσης για πράσινες ταράτσες ιδανικά πρέπει να ακολουθεί πλήρως τις ελληνικές (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.) και διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες (FLL 2018) ποιότητας, να φέρει εργαστηριακές αναλύσεις από αναγνωρισμένα ελληνικά και διεθνή εργαστήρια δοκιμών και να είναι σύμφωνο με τα διεθνή πρότυπα περιβαλλοντικής βαθμονόμησης LEED® & SITES™.

Τα φυτά

Τα φυτά για την κατασκευή ενός ταρατσόκηπου, επιλέγονται σύμφωνα με τις τοπογραφικές συνθήκες της εκάστοτε περιοχής και τις ιδιαιτερότητες του σημείου, μας λέει η κα Κατρίτση. Για παράδειγμα αν είναι σε ευήλιο σημείο ή σκιερό, αν φυσάει σε μεγάλο βαθμό κ.λπ. Επίσης, ένας άλλος παράγοντας που επηρεάζει την επιλογή των φυτών είναι το βάθος του υποστρώματος (αντίστοιχου χώματος) που χρησιμοποιείται, καθώς καθορίζει το μέγεθος των φυτών που θα φυτευτούν – όσο μεγαλύτερο βάθος, τόσο περισσότερες επιλογές υπάρχουν. Ο μόνος περιορισμός που υπάρχει στα φυτά είναι να μην επιλεχθούν φυτά με επιθετικό ριζικό σύστημα. Ακόμα και οπωροκηπευτικά θα μπορούσαν να φυτευτούν, πάντα με βάση το κλίμα και την εκάστοτε χρονική περίοδο.

Όσον αφορά την άρδευση, αυτή γίνεται με αυτόματο πότισμα, όπως ακριβώς γίνεται και σε έναν απλό κήπο.

Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Οι ταρατσόκηποι μέχρι πριν από μερικά χρόνια δεν ήταν καθόλου διαδεδομένοι στην Ελλάδα, μας λέει η κα Κατρίτση, καθώς κατασκευάζονταν κυρίως σε καινούργια κτίρια και από μετρημένες εταιρίες. Πλέον, τα φυτεμένα δώματα κατασκευάζονται τακτικότερα τόσο στον αστικό ιστό, όσο και στα νησιά, μέσω των υπόσκαφων κτιρίων. Η έννοια των φυτεμένων δωμάτων γίνεται ολοένα και πιο δημοφιλής, όπως και η τεράστια αξία τους τόσο περιβαλλοντικά και ενεργειακά, όσο και κοινωνικά.