Eurobank: ​Βελτίωση οικονομικού κλίματος και μεταποίησης, και επιβράδυνση απασχόλησης στο β' τρίμηνο

Το 2021 και το 2022 η ελληνική οικονομία κατέγραψε ισχυρούς ρυθμούς μεγέθυνσης, 8,4% και 5,9% αντίστοιχα, υπερκαλύπτοντας τις απώλειες της πανδημίας σε όρους παραγωγής, εισοδήματος και απασχόλησης. Συγκεκριμένα, το πραγματικό ΑΕΠ και η απασχόληση του 2022 υπερέβησαν τα επίπεδα του 2019 κατά 4,5% και 5,9% αντίστοιχα. Αυτή ήταν η φάση της μεταπανδημικής ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας, φάση η οποία συνδέθηκε με αμιγώς τεχνικούς παράγοντες λόγω του κλεισίματος και του ανοίγματος της οικονομίας, αλλά και με τα εκτεταμένα μέτρα στήριξης και τη διαμόρφωση προσδοκιών για την είσοδο της Ελλάδας σε ένα μονοπάτι μεγέθυνσης υψηλότερο από αυτό που ακολουθούσε πριν ξεσπάσει η υγειονομική κρίση (την τριετία 2017-2019 ο μέσος ετήσιος πραγματικός ρυθμός μεγέθυνσης ήταν 1,5%). Στη βελτίωση των προσδοκιών για τη μεσοπρόθεσμη πορεία της οικονομίας συνέβαλε σε σημαντικό βαθμό η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) και των δεσμεύσεων -σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων- που το συνοδεύουν.

Όπως ήταν αναμενόμενο, την ισχυρή μεταπανδημική ανάκαμψη τη διαδέχτηκαν ηπιότεροι ρυθμοί μεγέθυνσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία των τριμηνιαίων εθνικών λογαριασμών της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ), το πραγματικό ΑΕΠ στην Ελλάδα το πρώτο τρίμηνο 2023 ενισχύθηκε σε ετήσια βάση κατά 2,1%, ενώ σε τριμηνιαία βάση μειώθηκε οριακά κατά 0,1%. Τα στοιχεία των εθνικών λογαριασμών του δευτέρου τρίμηνου 2023 αναμένεται να δημοσιευτούν από την ΕΛΣΤΑΤ στις 6 Σεπτεμβρίου 2023. Οι δείκτες οικονομικής συγκυρίας, απασχόλησης, παραγωγής και πωλήσεων που έχουν δημοσιευτεί μέχρι σήμερα εκπέμπουν θετικά και αρνητικά μηνύματα για την επίδοση της οικονομίας το δεύτερο τρίμηνο 2023. Το οικονομικό κλίμα βελτιώνεται και η μεταποίηση παρουσιάζει ανθεκτικότητα, ωστόσο ο ρυθμός αύξησης της απασχόλησης επιβραδύνεται και ο όγκος των πωλήσεων στο λιανικό εμπόριο μειώνεται.

• Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (πηγή: IOBE, Ευρωπαϊκή Επιτροπή)

Ο δείκτης οικονομικού κλίματος βελτιώθηκε περαιτέρω το δεύτερο τρίμηνο 2023, εξέλιξη που συνεχίστηκε τον Ιουλ-23 (βλέπε Σχήμα 1.1). Ο μέσος όρος του δείκτη την περίοδο Απρ-Ιουν-23 διαμορφώθηκε στις 109,0 μονάδες, τιμή που αντιστοιχεί σε υψηλό 5 τριμήνων και βρίσκεται πάνω από τον μακροχρόνιο μέσο όρο (=100). Ο αντίστοιχος δείκτης στην Ευρωζώνη κινήθηκε αρκετά χαμηλότερα, στις 96,9 μονάδες, τιμή που είναι η δεύτερη μικρότερη τα τελευταία 10 τρίμηνα και βρίσκεται κάτω από τον μακροχρόνιο μέσο όρο (=100). Η εξάλειψη του πολιτικού ρίσκου με το πέρας των εκλογών της 25^ης Ιουνίου 2023, οι προοπτικές ανάκτησης της επενδυτικής βαθμίδας τους επόμενους μήνες, οι πόροι του ΤΑΑ και η αποκλιμάκωση του πληθωρισμού αποτελούν πιθανούς ερμηνευτικούς παράγοντες για την ενίσχυση του δείκτη οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα. Στην περίπτωση της Ευρωζώνης, η χειροτέρευση του οικονομικού κλίματος, σε συνδυασμό με την επιδείνωση άλλων δεικτών οικονομικής συγκυρίας, εγείρει ανησυχίες για την ανάπτυξη το 2023, με τον ετήσιο πραγματικό ρυθμό μεγέθυνσης να επιβραδύνεται το δεύτερο τρίμηνο του 2023 -αν και λιγότερο από το αναμενόμενο- στο 0,6% (προκαταρτικές εκτιμήσεις της Eurostat) από 1,1% το πρώτο τρίμηνο 2023. Μια μεγαλύτερη του αναμενομένου επιβράδυνση του ρυθμού μεγέθυνσης της Ευρωζώνης το 2023 συνιστά καθοδικό κίνδυνο για τις ελληνικές εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών.

• Δείκτης PMI Μεταποίησης (πηγή: S&P Global)

Οι λειτουργικές συνθήκες στον τομέα της μεταποίησης παρέμειναν σε φάση βελτίωσης το δεύτερο τρίμηνο 2023 (βλέπε Σχήμα 1.2). Ο δείκτης PMI μεταποίησης ενισχύθηκε οριακά στις 51,9 από 51,2 μονάδες το πρώτο τρίμηνο 2023 (PMI > 50 βελτίωση των λειτουργικών συνθηκών, PMI < 50 χειροτέρευση των λειτουργικών συνθηκών), ενώ τον Ιουλ-23 καταγράφηκε περαιτέρω άνοδος στις 53,5 μονάδες, τιμή που αντιστοιχεί σε υψηλό 14 μηνών. Στην έρευνα του Ιουλ-23 τα μέλη του πάνελ ανέφεραν αυξήσεις στις νέες παραγγελίες, στην παραγωγή και την απασχόληση, ενώ παράλληλα εξέφρασαν προβληματισμό για πιθανές αυξήσεις των επιτοκίων και του πληθωρισμού, αλλά και για τη διατηρησιμότητα της ισχυρής ζήτησης. Όπως και στην περίπτωση του δείκτη οικονομικού κλίματος, η επίδοση της Ευρωζώνης ήταν εμφανώς χειρότερη από την αντίστοιχη της Ελλάδας, με τον δείκτη PMI μεταποίησης να λαμβάνει τιμή κάτω του ορίου των 50 μονάδων για 13^ο συνεχή μήνα τον Ιουλ-23 (44,7 μονάδες το δεύτερο τρίμηνο 2023 και 42,7 μονάδες τον Ιουλ-23).

• Δείκτες Παραγωγής Βιομηχανίας και Μεταποίησης (πηγή: ΕΛΣΤΑΤ)

Οι δείκτες παραγωγής στη βιομηχανία και τη μεταποίηση κινήθηκαν ανοδικά σε ετήσια βάση κατά 2,9% και 3,2% αντίστοιχα το δίμηνο Απρ-Μαϊ-23 (βλέπε Σχήματα 2.1 και 2.2), παρά ταύτα σε σύγκριση με το δίμηνο Ιαν-Φεβ-23 κατέγραψαν πτώση της τάξης του 0,4 και 1,9% αντίστοιχα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κλάδος της βιομηχανίας στην Ελλάδα στήριξε την οικονομία κατά της διάρκεια της πανδημίας, ενώ εξακολουθεί να παρουσιάζει ανθεκτικότητα στα αυξημένα κόστη παραγωγής.

• Απασχόληση (πηγή: ΕΛΣΤΑΤ)

Σύμφωνα με τη μηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΛΣΤΑΤ, η απασχόληση παρέμεινε σε ανοδική τροχιά το δεύτερο τρίμηνο 2023, ωστόσο με επιβραδυνόμενο ρυθμό (0,9% vs. 1,4% το πρώτο τρίμηνο 2023, βλέπε Σχήμα 2.3).

• Δείκτης Όγκου Λιανικού Εμπορίου (πηγή: ΕΛΣΤΑΤ)

Ο δείκτης όγκου λιανικού εμπορίου, δηλαδή οι πωλήσεις του εν λόγω κλάδου σε σταθερές τιμές, σημείωσε ετήσια μείωση 2,5% το δίμηνο Απρ-Μαϊ-23 (βλέπε Σχήμα 2.4). Οι κατηγορίες καταστημάτων που οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα ήταν τα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (super markets), τα πολυκαταστήματα, τα τρόφιμα-ποτά-καπνός, τα φαρμακευτικά-καλλυντικά και η ένδυση-υπόδηση. Η μείωση του δείκτη όγκου λιανικού εμπορίου συνδέεται με υστερόχρονες επιδράσεις του πληθωρισμού στην καταναλωτική συμπεριφορά των νοικοκυριών. Το εν λόγω αποτέλεσμα θα έχει επιπτώσεις στον ρυθμό μεταβολής της ιδιωτικής κατανάλωσης σε επίπεδο εθνικών λογαριασμών, ωστόσο δύναται να αντισταθμιστεί από μια πιθανή αύξηση της κατανάλωσης υπηρεσιών.