1 στις 2 ελληνικές επιχειρήσεις αισθάνεται ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή

Oι επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν αποφασιστική δράση για το κλίμα, δε δημιουργούν απλώς μεγαλύτερη αξία για τον πλανήτη και μία ευρεία ομάδα ενδιαφερόμενων μερών, αλλά προσθέτουν, παράλληλα, χρηματοοικονομική αξία για τις ίδιες.

Η έρευνα EY Sustainable Value Study Ελλάδα 2023, πραγματοποιήθηκε φέτος για πρώτη φορά στη χώρα μας, ακολουθώντας την πρώτη παγκόσμια έρευνα της ΕΥ, Sustainable Value Study, που δημοσιεύτηκε το 2022. Διεξήχθη παράλληλα με τρεις ακόμη χώρες της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης - την Πολωνία, την Τσεχία και τη Ρουμανία. Στόχος της έρευνας είναι η κατανόηση των δράσεων και πρωτοβουλιών που λαμβάνουν οι επιχειρήσεις στην Ελλάδα για να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή, η συνειδητοποίηση της αξίας που δημιουργούν οι δράσεις αυτές – σε σχέση και με τις προσδοκίες των επιχειρήσεων – αλλά και η διερεύνηση των εμποδίων που τις αποτρέπουν από το να κάνουν περισσότερα.

Οι επιχειρήσεις που συμμετείχαν στην έρευνα έχουν ήδη αναλάβει – σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό – δράση για το κλίμα, όπως προκύπτει και από τις απαντήσεις τους, και έχουν φτάσει τουλάχιστον σε ένα βασικό επίπεδο ωριμότητας σχετικά με την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Συνεπώς, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα ευρήματα της έρευνας δεν είναι αντιπροσωπευτικά για το σύνολο των ελληνικών επιχειρήσεων, αλλά αφορούν εκείνες που έχουν ήδη ξεκινήσει το «ταξίδι» τους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Οι ελληνικές επιχειρήσεις φοβούνται λιγότερο από τις ξένες την κλιματική αλλαγή

Σύμφωνα με την έρευνα, οι ελληνικές επιχειρήσεις φαίνεται να αισθάνονται λιγότερο εκτεθειμένες στους κινδύνους της κλιματικής αλλαγής σε σχέση με τις επιχειρήσεις παγκοσμίως, με τους φυσικούς κινδύνους να απασχολούν μόνο μία στις δύο (53%), έναντι 83% στον υπόλοιπο κόσμο. Αυτό αποτελεί μια παράδοξη διαπίστωση, δεδομένου του βαθμού έκθεσης της χώρας μας σε χρόνια (π.χ. ξηρασία), αλλά και ακραία καιρικά φαινόμενα, που κάνουν την εμφάνισή τους ολοένα και πιο συχνά και αισθητά τα τελευταία έτη.

Οι επιχειρήσεις που αναλαμβάνουν αποφασιστική δράση για το κλίμα, δε δημιουργούν απλώς ευρύτερη αξία για τον πλανήτη και μία ευρεία ομάδα ενδιαφερόμενων μερών – την κοινωνία, τους πελάτες, και τους εργαζόμενους, μεταξύ άλλων – αλλά προσθέτουν, παράλληλα, και χρηματοοικονομική αξία για τις ίδιες, ενισχύοντας τα έσοδα ή τα κέρδη τους.

Το 45% των επιχειρήσεων στην Ελλάδα έχουν αναλάβει δράσεις για την βιώσιμη ανάπτυξη

Στην EY, αυτό το ονομάζουμε βιώσιμη ανάπτυξη με γνώμονα τη δημιουργία ευρύτερης αξίας (value-led sustainability). Σαρανταπέντε τοις εκατο (45%) των επιχειρήσεων στην Ελλάδα, και 69% παγκοσμίως, αναφέρουν ότι έχουν αποκομίσει υψηλότερη χρηματοοικονομική αξία από τις πρωτοβουλίες τους για το κλίμα, σε σχέση με τις προσδοκίες τους. Η διαπίστωση αυτή θέτει υπό αμφισβήτηση την αντίληψη ότι οι θετικές επιπτώσεις των δράσεων για το κλίμα αποτυπώνονται κυρίως στους μη χρηματοοικονομικούς δείκτες.

Οι επιχειρήσεις μειώνουν τις εκπομπές άνθρακα, αλλά πολύ αργά και όχι αρκετά

Το 96% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα για την Ελλάδα έχουν αναλάβει κάποια δημόσια δέσμευση για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής. Μέχρι στιγμής, έχουν επιτύχει μείωση των εκπομπών άνθρακα κατά 18%, σε σχέση με το έτος βάσης. Για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη σε σχέση με την προβιομηχανική εποχή κάτω από το όριο των 1,5°C, απαιτείται μείωση των εκπομπών κατά 45% έως το 2030.

Ωστόσο, οι δεσμεύσεις των ελληνικών επιχειρήσεων υπολείπονται αυτού του στόχου: μόνο το 44% έχουν αναλάβει συγκεκριμένη δημόσια δέσμευση μέχρι το 2030, ενώ μόλις μία στις τρεις επιχειρήσεις (34%) σχεδιάζει να μειώσει τις εκπομπές κατά 45% ή περισσότερο, σε κάποια χρονική στιγμή στο μέλλον.

Οι πολιτικές βιώσιμης ανάπτυξης που χαράσσονται με γνώμονα τη δημιουργία ευρύτερης αξίας (για τον πλανήτη, την κοινωνία, τους εργαζόμενους, τους πελάτες), αποφέρουν χρηματοοικονομικά οφέλη

Οι στόχοι της προστασίας του πλανήτη από την κλιματική αλλαγή είναι συμβατοί με τη δημιουργία χρηματοοικονομικής αξίας. Το 45% των ερωτηθέντων έχουν επιτύχει υψηλότερη από την αναμενόμενη χρηματοοικονομική αξία, ως αποτέλεσμα των δράσεών τους για την κλιματική αλλαγή. Μια ολιστική προσέγγιση της βιώσιμης ανάπτυξης που συνυπολογίζει τα χρηματοοικονομικά οφέλη, καθώς και τα οφέλη για τους εργαζόμενους και τους πελάτες, τείνει να προσθέτει περισσότερη αξία για τον πλανήτη.

Οι επιχειρήσεις που πρωτοπορούν πετυχαίνουν υψηλότερες αποδόσεις

Οι περισσότερες επιχειρήσεις βρίσκονται ακόμη στα πρώτα στάδια της μετάβασης από τις δημόσιες δεσμεύσεις σε συγκεκριμένες δράσεις, με τη μεγαλύτερη πρόοδο να καταγράφεται στα θέματα μετρήσεων των εκπομπών, καθώς και της διακυβέρνησης σχετικά με το κλίμα.

Οι εταιρείες που πρωτοπορούν στη δράση που αναλαμβάνουν σε σχέση με την κλιματική αλλαγή, ακολουθούν μια ευρύτερη προσέγγιση. Είναι πιο πιθανό να έχουν πετύχει μεγαλύτερη μείωση των εκπομπών μέχρι σήμερα, αλλά και να αναφέρουν σημαντικά υψηλότερη δημιουργία χρηματοοικονομικής αξίας, σε σχέση με τις προσδοκίες τους.

Σύμφωνα με την πρόοδο σε δράσεις για την κλιματική αλλαγή, οι εταιρείες κατηγοριοποιούνται σε 3 ομάδες:

Η έρευνα κατέγραψε τις επιδόσεις των επιχειρήσεων του δείγματος ως προς τις δράσεις για την κλιματική αλλαγή και, με βάση τις επιδόσεις αυτές, κατέταξε τις επιχειρήσεις σε τρεις ομάδες.

Οι πρωτοπόροι έχουν ολοκληρώσει τις περισσότερες δράσεις για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, οι εξερευνητές βρίσκονται σε ένα ενδιάμεσο στάδιο ολοκλήρωσης των δράσεων και αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα πληθυσμιακά, ενώ οι παρατηρητές θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους για να φτάσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα στο μέλλον.

Εάν εξετάσουμε, τις επιδόσεις των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην παγκόσμια έρευνα της EY, σε σχέση με εκείνες του ελληνικού δείγματος, η εικόνα φανερώνει ότι υπάρχουν αρκετά περιθώρια βελτίωσης. Σε διεθνές επίπεδο, λοιπόν, οι πρωτοπόροι ηγούνται δυναμικά των προσπαθειών, αποτελώντας το 32%, σε σχέση με μόλις το 9% των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα στην Ελλάδα. Αντίστοιχα, στη χώρα μας ακολουθούν με 52% (45% παγκοσμίως) οι εξερευνητές, με το 39% (23% στο παγκόσμιο δείγμα) να βρίσκονται ακόμη στο στάδιο του παρατηρητή. Τα στοιχεία αυτά υποδηλώνουν ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στους εξερευνητές και τους παρατηρητές στη χώρα μας, ώστε να εντείνουν τις προσπάθειές τους και να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους στις επιμέρους δράσεις που εξετάζει η έρευνα.

Τα επόμενα βήματα στη διαδρομή για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής

H EY παρουσιάζει ενδεικτικά, ορισμένες πρωτοβουλίες και δράσεις, που καλούνται να αναλάβουν οι επιχειρήσεις, για να δημιουργήσουν ευρύτερη αξία από τα σχέδια δράσης τους για το κλίμα, περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες πρωτοβουλίες:

Πρωτοβουλίες που πρέπει να αναλάβουν οι εταιρείες

Υψηλότερες φιλοδοξίες. Ακόμη και οι επιχειρήσεις που έχουν δεσμευτεί να αλλάξουν, δε θέτουν αρκετά φιλόδοξους στόχους για να επιτευχθούν τα ορόσημα που τέθηκαν με τη Συμφωνία των Παρισίων.

Αναγνώριση της δυσκολίας και της πολυπλοκότητας της επίτευξης ουσιαστικών αποτελεσμάτων στη μείωση των εκπομπών. Καθιέρωση μετρήσεων για την παρακολούθηση της προόδου και την αξιολόγηση της απόδοσης της επένδυσης (ROI) από το πρώτο βήμα.

Συνεργασία τόσο μέσα στον κλάδο, όσο και μεταξύ κλάδων. Η πορεία προς τη βιώσιμη ανάπτυξη αποτελεί μία συλλογική πρόκληση και μόνο μέσα από τη συνεργασία θα προκύψουν οι αναγκαίες αλλαγές.

Παρέμβαση στην εφοδιαστική αλυσίδα. Πολλές επιχειρήσεις έχουν μεγαλύτερες ευκαιρίες να επηρεάσουν τη μείωση των εκπομπών, παρεμβαίνοντας και επηρεάζοντας τη λειτουργία των προμηθευτών και υπεργολάβων τους, από ό,τι μέσω του ίδιου του οργανισμού τους.

Επένδυση στο ανθρώπινο ταλέντο. Προτεραιότητα στην προσέλκυση των απαραίτητων δεξιοτήτων, όπως και στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού σε όλες τις οργανωτικές λειτουργίες.

Ανάπτυξη μίας κουλτούρας συνεργασίας εσωτερικά. Για να ανταποκριθούν στις αυξανόμενες επιχειρησιακές ανάγκες και τις ρυθμιστικές πιέσεις, αλλά και για να διαχειριστούν επαρκώς την αλλαγή, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προωθήσουν ένα νέο πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων μερών του οργανισμού, δημιουργώντας συνέργειες και ενθαρρύνοντας την καινοτομία.

Θέσπιση στόχων. Η ανάπτυξη ενός συνόλου σαφώς διατυπωμένων και μετρήσιμων στόχων, θα αυξήσει την αποδοτικότητα και θα επιταχύνει τον ρυθμό προόδου.