Γιατί και πώς οι διατροφικές επιλογές μας επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό

Η έκθεση επιβεβαιώνει το διαχρονικό αίτημα των ενώσεων καταναλωτών ότι πρέπει να διευκολύνουν τους ανθρώπους να τρώνε όχι μόνο υγιεινά, αλλά και να λαμβάνουν υπόψη τους την προστασία του περιβάλλοντος.

Υπό αυτό το πρίσμα, η ΕΚΠΟΙΖΩ προτρέπει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τηρήσει τις ημερολογιακές της δεσμεύσεις και να δημοσιεύσει την πρότασή της για ένα νομοθετικό πλαίσιο για αειφορικά συστήματα τροφίμων το αργότερο αυτό το φθινόπωρο, η οποία, όταν εγκριθεί, αναμένεται να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο στη βιώσιμη παραγωγή και κατανάλωση τροφίμων στην ΕΕ.

Η έκθεση της SAPEA συνοψίζει τα δεδομένα σχετικά με τα εργαλεία που θα μπορούσαν να βοηθήσουν να ξεπεραστούν τα εμπόδια που αποτρέπουν την υιοθέτηση μιας υγιεινής διατροφής από τους καταναλωτές, που παράλληλα προστατεύει το περιβάλλον.

Τα κύρια ευρήματα της έκθεσης είναι:

• Οι διατροφικές επιλογές των καταναλωτών επηρεάζονται έντονα από τη συνήθεια, τους κοινωνικούς κανόνες και από το τι τους περιβάλλει, δηλαδή, ποια τροφή είναι διαθέσιμη, σε ποια τιμή, σε πόση απόσταση, κλπ. Σε αντίθεση με την κυρίαρχη άποψη, οι επιλογές τροφίμων των καταναλωτών δεν είναι καθαρά ορθολογικές αποφάσεις που βασίζονται στις καλύτερες διαθέσιμες πληροφορίες.
• Δεν υπάρχει μαγική συνταγή για να υποστηρίξει τους καταναλωτές να στραφούν σε βιώσιμες υγιεινές δίαιτες. Η πολιτική της ΕΕ πρέπει να μετατοπιστεί από μεμονωμένες παρεμβάσεις, που γρήγορα αντιμετωπίζονται από τους μετέχοντες στην τροφική αλυσίδα, σε ένα μείγμα μέτρων που αφορούν πολλούς τομείς και λαμβάνουν χώρα σε πολλαπλά επίπεδα, ΕΕ, εθνικό και τοπικό.
• Η παροχή πληροφοριών είναι απαραίτητη, αλλά όχι αρκετή για την αλλαγή των ανθυγιεινών, μη φιλικών στο περιβάλλον, διατροφικών συνηθειών.

Αυτά τα ευρήματα είναι ίδια με αυτά που αναφέρονται στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας, BEUC, η οποία δημοσιεύτηκε επίσης σήμερα και περιγράφει πώς διαμορφώνονται οι επιλογές των καταναλωτών από το «διατροφικό περιβάλλον» στο οποίο περιηγούνται. Δηλαδή, από τις διαφημιστικές πινακίδες στον δρόμο, την ποικιλία των τροφίμων που διατίθενται στα καταστήματα και τις προσφορές των σούπερ μάρκετ.

Η αντιπρόεδρος της ΕΚΠΟΙΖΩ, κ. Ελένη Αλευρίτου, σχολίασε ότι «Ενώ η ΕΕ προετοιμάζει έναν νέο νόμο για τα αειφόρα συστήματα τροφίμων, αυτή η έκθεση δεν θα μπορούσε να είναι πιο επίκαιρη. Επιβεβαιώνει αυτό που λέγαμε από παλιά, ότι δηλαδή το υγιεινό και βιώσιμο φαγητό πρέπει να γίνει η πιο εύκολη, βολική και πιο οικονομική επιλογή για όλους μας. Πρέπει οι πολιτικοί μας σε όλα τα επίπεδα, να ακούσουν την επιστήμη και να δώσουν λύσεις για τους καταναλωτές που σήμερα, ενώ το επιθυμούν, δυσκολεύονται να υιοθετήσουν δίαιτες που ωφελούν την υγεία τους και τον πλανήτη».

Σχετικά με την επισήμανση τροφίμων δήλωσε πως «Το τι αναγράφεται στην ετικέτα βοηθά τους καταναλωτές να επιλέγουν τα τρόφιμα πιο εύκολα και μπορεί να δώσει κίνητρα στις εταιρείες να βελτιώσουν τα προϊόντα τους. Ωστόσο, δεν μπορεί να διαγράψει το γεγονός ότι σήμερα τα ανθυγιεινά, μη φιλικά στο περιβάλλον τρόφιμα, είναι τα πιο διαθέσιμα και διαφημιζόμενα, και συχνά, τα φθηνότερα».

Για την αυτορρύθμιση η αντιπρόεδρος ανέφερε πως «Έχει αποδειχθεί ότι το να επαναπαυόμαστε στην καλή θέληση των εταιρειών να κάνουν τα προϊόντα πιο υγιεινά και να σταματήσουν να διαφημίζουν στα παιδιά ανθυγιεινά τρόφιμα δεν αποδίδει. Ξεχάστε την αυτορρύθμιση, είναι ώρα για δεσμευτικά μέτρα».

Τέλος, όσον αφορά την τιμολόγηση, είπε ότι «Τα κίνητρα για τις τιμές μπορούν να κάνουν τη διαφορά, αλλά πρέπει να εξετάσουμε προσεκτικά τις επιπτώσεις σε διάφορες ομάδες καταναλωτών, ειδικά στις λιγότερο εύπορες. Η υγιεινή και βιώσιμη διατροφή πρέπει να είναι προσιτή σε όλους τους καταναλωτές και στην πραγματικότητα η πιο προσιτή επιλογή».