Αν ρωτήσετε γνωστούς, φίλους και συνεργάτες για το ποια είναι η αγαπημένη μου λέξη, δεν θα καταβάλλουν καμία νοητική προσπάθεια και θα σας απαντήσουν αμέσως ότι πρόκειται για το «όχι».
Είναι αλήθεια ότι μου είναι εξαιρετικά εύκολο να δώσω μια τέτοια μονολεκτική απάντηση αν με ρωτήσει κάποιος κάτι με το οποίο μπορεί να μη συμφωνώ, να μη μου αρέσει, να μη με βολεύει, να μη με εξυπηρετεί. Δεν αισθάνομαι την παραμικρή ενοχή για όλα αυτά τα μικρά ή μεγαλύτερα «όχι» που έχω πει και που θα συνεχίσω να λέω γιατί δεν σκοπεύω να τα σταματήσω. Απεναντίας, παρατηρώ ότι όσο περνούν τα χρόνια, αυτά αυξάνονται. Θα ανησυχούσα πολύ αν συνέβαινε το αντίθετο διότι αυτό θα σηματοδοτούσε την εμπλοκή μου σε άβολες συμφωνίες, άσκοπες συναινέσεις, υποχωρήσεις και παραδοχές ήττας.
«Όχι» σε όλα;
Πριν απαντήσω σε αυτή την ερώτηση, θα σας ρωτήσω το εξής. Εσείς τι πιστεύετε ότι είναι χειρότερο από τα δύο: Να λες σε κάποιο άτομο «ναι» και μετά να του το γυρίζεις σε «όχι» ή ακριβώς το αντίθετο, ξεκινώντας με το όχι και στη συνέχεια να καταλήγεις στο «ναι»; Προφανώς το χειρότερο –τουλάχιστον για το άλλο άτομο– είναι το πρώτο. Θα έχει κάποιο δίκιο αν σας πει ότι δεν κρατάτε το λόγο σας, ότι δεν είστε συνεπείς, ότι λέτε και μετά ξελέτε και άλλα παρόμοια. «Δηλαδή, δεν θα μου έλεγε τα ίδια στην αντίθετη περίπτωση;» Το πολύ-πολύ να σας ρώταγε τους λόγους που σας οδήγησαν στο να αλλάξετε γνώμη. Μη ξεχνάτε ότι το άλλο άτομο ενδιαφερόταν να ακούσει από εσάς το πολυπόθητο «ναι». Τώρα που του το δώσατε, no questions asked. Αυτό είναι που θα του μείνει γιατί αυτό ήταν που από την αρχή επιθυμούσε.
Και κάπως έτσι, οδηγούμαστε στο ερώτημα «Όχι» σε όλα; «Όχι» σε όσα δεν σας φαίνονται λογικά, σε όσα δεν εξυπηρετούν τα συμφέροντα σας, σε όσα δεν καλύπτουν τις δικές σας ανάγκες/προσδοκίες και επιθυμίες, με όσα αντιβαίνουν τις αξίες και τις πεποιθήσεις σας και γενικώς για όσα πιστεύετε ότι θα μετανιώσετε αν πείτε σήμερα ένα «ναι».
Δυστυχώς, μας έχουν μάθει από τα παιδικά μας χρόνια να λέμε πολλά «ναι», να είμαστε «θετικοί», να είμαστε καλοί και υπάκουοι και αυτό είναι κάτι που σε πολλές ή στις περισσότερες περιπτώσεις το πληρώνουμε πολύ ακριβά, άλλοτε αμέσως και άλλοτε αργότερα. Το να λέμε «ναι» είναι εύκολο. Δεν ισχύει όμως το ίδιο για το «όχι». Εξάλλου αν δεν ήταν δύσκολο τόσο για εμάς που το λέμε όσο και εκείνους που το ακούνε, δεν θα είχαμε εφεύρει τόσες τεχνικές για να παρουσιάζουμε αυτό το «όχι» με πιο…κόσμιους τρόπους, να το φέρνουμε πιο μαλακά έτσι ώστε να χωνεύεται καλύτερα και να μη δημιουργεί δυσπεψία ή λοιπές παρενέργειες. Σωστά;
Σκεφτείτε ότι ενώ δεν μας ζητάει κανένας να δικαιολογήσουμε μια θετική απάντηση, δηλαδή ένα «ναι», όταν δίνουμε σε κάποιον ένα ξερό «όχι» φαίνεται ότι είναι απολύτως απαραίτητο, για να μην ισχυριστώ ότι είναι υποχρεωτικό, να δικαιολογήσουμε αυτή μας την απάντηση. Κάποιοι από εμάς, μπορεί και να αισθάνονται έντονα την ανάγκη να δικαιολογηθούν ή να απολογηθούν για αυτό το «όχι». Επιπλέον, δεν είναι λίγοι εκείνοι που κουβαλούν ενοχές, ακόμα και μετά από καιρό, επειδή είχαν απαντήσει αρνητικά σε ένα άλλο άτομο. Τόσο το «ναι» όσο και το «όχι» αποτελούν μια ολοκληρωμένη απάντηση σε μια ερώτηση. «Προλαβαίνεις να έχεις έτοιμο αυτό το report μέχρι το τέλος της άλλης εβδομάδας;» Αν απαντήσουμε καταφατικά, εκεί σταματάει η συγκεκριμένη συζήτηση. Αν πούμε τη λέξη όχι, αισθανόμαστε την ανάγκη να αιτιολογήσουμε αυτή την απάντηση. Πείτε «όχι» και αφήστε τον άλλο να σας ρωτήσει το «γιατί» ή οτιδήποτε άλλο έχει στο μυαλό του. «Μα πρόκειται για τον διευθυντή μου και δεν μπορώ απαντήσω τόσο μονολεκτικά» θα μου πείτε. Ξεπεράστε το και στη συνέχεια βοηθήστε και τους ίδιους να το ξεπεράσουν!
Ναι σε όλα = Όχι στον εαυτό σας
Αν συνηθίσετε να λέτε πολλά «ναι», αυτό που θα καταφέρετε είναι να αρχίσετε να φορτώνεστε με υποχρεώσεις και ευθύνες που μπορεί να μη σας αναλογούν. Ο πιο γρήγορος τρόπος για να αποτύχετε –και αναφέρομαι στον επαγγελματικό τομέα– είναι τα «ναι» να υπερισχύουν έναντι των «όχι». Αργά η γρήγορα, θα διαπιστώσετε ότι γίνεστε αντιπαραγωγικοί, χάνετε τον έλεγχο, δεν εστιάζετε όσο χρειάζεται στα σημαντικά και κυρίως δεν αντλείτε ικανοποίηση από όλα αυτά που κάνετε. Το επόμενο στάδιο είναι η μείωση του επιπέδου της απόδοσης σας, κάτι το οποίο ούτε θέλετε ούτε εύχεστε. Και τη ρετσινιά του «βολικού» (…για να μη χρησιμοποιήσω άλλη λέξη) δεν την υπολογίζετε; Μην ορκίζεστε ότι αν αναλάβετε πολλά projects και εργάζεστε δώδεκα ώρες την ημέρα, κερδίζετε αυτομάτως το δικαίωμα σε υψηλότερες απολαβές ή θέσεις. Ακόμα και αν αυτό συμβεί, θα έχετε θυσιάσει μεγάλο μέρος της αυτονομίας σας και της προσωπικής σας ζωής. Όπως συμβαίνει με όλα τα πράγματα σε αυτή τη ζωή, η επιλογή είναι μόνο δική σας.
Σχόλια