Burnout: «Δουλεύεις για να ζεις ή ζεις για να δουλεύεις;»

Στην πραγματικότητα μέσα από την απομάκρυνση από τον εργασιακό χώρο και την μείωση των εργασιακών ρυθμών, άρχισε να αναδύεται το ερώτημα «Δουλεύεις για να ζεις ή ζεις για να δουλεύεις;».

Είναι ένα ερώτημα που καλούμαστε να κάνουμε στον εαυτό μας σε στιγμές σωματικής και συναισθηματικής εξάντλησης. Η απάντηση που θα δώσουμε θα μας οδηγήσει να συμπεράνουμε, αν τελικά βιώνουμε επαγγελματική εξουθένωση ή όχι.

Το σίγουρο είναι ότι η δουλειά δεν είναι πάντα εύκολη και μερικές φορές μπορεί να γίνει σχεδόν ανυπόφορη. Και σε αυτό το σημείο είναι καλό να ξεκαθαρίσουμε πως όταν μιλάμε για επαγγελματική εξουθένωση δεν αναφερόμαστε στην υπερκόπωση, που αφορά την εξάντληση του σώματος μετά από πολλές ώρες εργασίας, αλλά σε κάτι τελείως διαφορετικό.

Πώς την αναγνωρίζουμε;

Η επαγγελματική εξουθένωση μπορεί να εμφανιστεί με ένα συνονθύλευμα συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της συναισθηματικής εξάντλησης, της μειωμένης αίσθησης προσωπικής ολοκλήρωσης και του κυνισμού, ο οποίος επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο αλληλοεπιδρούμε με τους άλλους στον εργασιακό χώρο.

Ποιο αναλυτικά:

• σηκωνόμαστε με δυσκολία από το κρεβάτι κάθε πρωί,
• νιώθουμε πως η ώρα στη δουλειά δεν περνάει,
• έχουμε μειωμένη απόδοση στην εργασία μας και αρνητικά συναισθήματα σχετικά με τα εργασιακά καθήκοντα μας,
• παραίτηση από τα πράγματα που μας ευχαριστούν εκτός εργασίας,
• αλλαγές στα πρότυπα διατροφής και ύπνου,
• νιώθουμε πολύ κουρασμένοι, λιγότερο παραγωγικοί και παράλληλα ένα απαισιόδοξο συναίσθημα πως δεν έχουμε να προσφέρουμε κάτι καινούριο στην δουλειά,
• βιώνουμε έντονα σωματικά συμπτώματα όπως αϋπνία ή υπνηλία, πονοκεφάλους, γαστρεντερικά προβλήματα κ.α.,
• κυρίαρχα συναισθήματα είναι ο θυμός, η μελαγχολία, ο εκνευρισμός, η απαισιόδοξη σκέψη που συχνά οδηγεί και σε καταθλιπτική διάθεση,
• η εργασιομανία έρχεται πολύ συχνά ως αντιστάθμισμα των αρνητικών συναισθημάτων που βιώνουμε.

Τι είναι η επαγγελματική εξουθένωση και τι την προκαλεί;

Η επαγγελματική εξουθένωση μπορεί να μοιάζει με κατάθλιψη, αλλά είναι περισσότερο μια αντίδραση στις συνθήκες του εργασιακού χώρο. Σημαντικό είναι να ανακαλύψουμε τις αιτίες που μας οδήγησαν σε burnout. Κάποιες από αυτές μπορεί να είναι:

• Η αναντιστοιχία μεταξύ των προσδοκιών που είχαμε για μια δουλειά και του τι πραγματικά είναι. Για παράδειγμα, η εργασία που επιλέξαμε διέπετε από πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες αφήνοντας έξω τον ανθρώπινο παράγοντα και την αίσθηση προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο.
• Δεν σου δίνεται η δυνατότητα να εκπληρώσεις το νόημα και το σκοπό της ζωής σου μέσα από την εργασία σου.
• Η έλλειψη ελέγχου και αυτονομίας στον εργασιακό χώρο μπορεί επίσης να αποτελέσει πρόβλημα.
• Ένα δυσλειτουργικό περιβάλλον με κακές σχέσεις ανάμεσα στους συναδέλφους ή έναν «νταή» συνάδελφο.
• Η ανισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής με υπερβολικό αριθμό καθηκόντων και ελάχιστο προσωπικό χρόνο.

Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουμε πρώτα τους λόγους που μας οδήγησαν στην επαγγελματική εξουθένωση και έπειτα να εστιάσουμε στη λύση, η οποία συνήθως βρίσκεται στη συνειδητοποίηση και στην αποδοχή αυτού που μας συμβαίνει. Σε αυτό μπορεί να μας βοηθήσει το οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον, όταν παρατηρεί διάφορες συναισθηματικές ή αλλαγή της συμπεριφοράς μας. Η ουσιαστική λύση όμως, ξεκινάει από εμάς και από το πως θα επιλέξουμε να δούμε τον εργαζόμενο εαυτό μας από νέα σκοπιά.

Πώς να ανακάμψετε από την επαγγελματική εξουθένωση

Ο τρόπος με τον οποίο ανακάμπτει κανείς από την εξουθένωση μπορεί να είναι διαφορετικός για τον καθένα, ανάλογα με το ποιος είναι και ποιες τεχνικές θεωρεί χρήσιμες. Ορισμένες ιδέες είναι μεταξύ άλλων:

Υποστήριξη από συναδέλφους: Η ύπαρξη ενός συναδέλφου με τον οποίο μπορείτε να είστε ειλικρινείς μπορεί να σας βοηθήσει να νιώσετε λιγότερη μοναξιά στο χώρο εργασίας.

Η υποστηρικτική ηγεσία επίσης βοηθά: Μέσα σε ένα υποστηρικτικό εργασιακό περιβάλλον μπορεί να είναι δυνατόν να θέσετε ρεαλιστικές προσδοκίες από τη δουλειά σας και επαναπροσδιορίσετε τους στόχους και τα κίνητρα σας.

Μετατόπιση του όγκου εργασίας όπου είναι δυνατόν: Ίσως ορισμένες ημέρες της εβδομάδας σας φαίνονται υπερβολικές, οπότε ίσως μπορείτε να αναδιατάξετε μέρη του προγράμματος σας και να ισορροπήσετε περισσότερο τον όγκο δουλειάς της εβδομάδας.

Αφήστε τη δουλειά στη δουλειά: Μερικοί άνθρωποι έχουν τελετουργίες, όπως η μετακίνηση τους από τη δουλειά μέχρι το σπίτι, για να "βγάλουν το σακάκι της εργάσιμης ημέρας". Άλλοι μπορεί να αισθάνονται καλύτερα μετά από μια δραστηριότητα που διαχωρίζει τα δύο μέρη της ημέρας, όπως το τρέξιμο. Το σημαντικό σε κάθε περίπτωση είναι να μάθουμε να βάζουμε σαφή όρια ανάμεσα στην επαγγελματική και προσωπική μας ζωή.

Εστιάσετε στην φροντίδα του εαυτού σας: Στοχεύστε στην κάλυψη των σωματικών σας αναγκών, για παράδειγμα στον καλό ύπνο και σε μια ισορροπημένη διατροφή. Ξεκινήστε μία καινούρια δραστηριότητα εκτός δουλειάς, όπως ένα καινούριο χόμπι. Ζητήστε να πάρετε άδεια για να ξεκουραστείτε και να αποφορτιστείτε.

Βρείτε τα κατάλληλα εργαλεία για να επιτύχετε το στόχο σας: Υπάρχουν πολλές επιλογές. Κάποιοι αφιερώνουν χρόνο για διαλογισμό ή mindfulness. Η σωματική άσκηση, ακόμα και μικρής χρονικής διάρκειας, επίσης βοηθάει καθώς μειώνει το στρες που είναι βασικό σύμπτωμα της εργασιακής εξουθένωσης. Κάποιος άλλος μπορεί να προγραμματίσει την επίσκεψη σε ένα οργανωμένο κέντρο spa.Μια άλλη επιλογή είναι οι μικρές αποδράσεις στη φύση, ακόμα και αν αυτό σημαίνει μία βόλτα στο κοντινό πάρκο ή την πλησιέστερη παραλία. Αυτά τα εργαλεία μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε είτε σε μια έντονη στιγμή άγχους είτε στο τέλος της ημέρας για να ηρεμήσετε και να αποφορτιστείτε.

Ζητήστε επαγγελματική βοήθεια: Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει τη συζήτηση με έναν γιατρό για να αποκλείσετε πρώτα από όλα ότι τα συμπτώματα που νιώθετε δεν είναι παθολογικής αιτίας , την αναζήτηση της κατάλληλης θεραπείας με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, την εύρεση ενός προπονητή καριέρας (Career Coach) ή και ακόμα και το να βρείτε μια υποστηρικτή κοινότητα επαγγελματιών ευεξίας που θα μπορούσαν να σας καθοδηγήσουν να βρείτε τα κατάλληλα εργαλεία και πρακτικές για εσάς, δημιουργώντας ένα προσωπικό εξατομικευμένο πρόγραμμα.

Και μήπως η επαγγελματική εξουθένωση ήρθε στη ζωή σου για να σου δείξει κάτι; Να σε βάλει ίσως να σκεφτείς υπό ποιες συνθήκες εμφανίζεται, ποια συμπεριφορά σου πιθανόν την τροφοδοτεί, και τι νόημα έχει για εσένα αυτό που σου συμβαίνει; Και εδώ έρχεται και το καυτό ερώτημα, εσύ τελικά «Δουλεύεις για να ζεις ή ζεις για να δουλεύεις;».