Φανταστείτε μια πόλη με μεγάλα πεζοδρόμια, ελάχιστα αυτοκίνητα, συχνή διέλευση αστικών συγκοινωνιών και χώρους για ασφαλή μετακίνηση πολιτών ή ακόμα και μεταφορά αγαθών με ποδήλατα. Θα κατεβαίνατε συχνότερα σε μια τέτοια πόλη για τα ψώνια σας και τη βόλτα σας;
Για να αλλάξει ριζικά κάθε πόλη, χρειάζεται όραμα, στόχους, και φυσικά, πόρους. Οι πόλεις έχουν τα όριά τους, ειδικά όσον αφορά τον όγκο του πληθυσμού που μπορούν να αντέξουν. Όταν αυτά ξεπεραστούν, τότε η διαβίωση γίνεται πιο δύσκολη. Άρα ο σχεδιασμός που είχαμε για τις πόλεις μας το 1990 προφανώς και δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα του 2023. Το ίδιο ισχύει για τις μετακινήσεις πολιτών και μεταφορές αγαθών σε αυτές.
Tα καλά παραδείγματα στη βιώσιμη κινητικότητα
Όπως μας λέει ο Κοσμάς Αναγνωστόπουλος, Ιδρυτής και Συντονιστής του Δικτύου CIVNET για την Ελλάδα και την Κύπρο, «Στο Λέβεν, του Βελγίου, η αστική μετακίνηση γίνεται κατά 40% με ποδήλατο, χωρίς την ύπαρξη ποδηλατοδρόμων. Πως υλοποιήθηκε αυτό; Με μία ήπια κυκλοφορία του αυτοκινήτου και ταχύτητες κάτω των 30 χιλιομέτρων /ώρα». Όταν απελευθερώνεται δημόσιος χώρος, τότε υπάρχει περιθώριο ανάπτυξης της δημόσιας συγκοινωνίας, της κίνησης πεζή και του ποδηλάτου ακόμα και σε επίπεδο cargo. «Στην Ελλάδα παλεύουμε να συνταιριάξουμε, αντιφατικούς και ανταγωνιστικούς μεταξύ τους τρόπους μετακίνησης. Αυτό δεν μπορεί να φέρει αποτέλεσμα. Θα πρέπει να επιλέξουμε αν θα δώσουμε έμφαση σε αναπλάσεις ή στα αυτοκίνητα».
Η Λισαβόνα, πρωτεύουσα της Πορτογαλίας, είναι μια πανέμορφη πόλη με μακρά ιστορία. «Είναι μια Αθήνα, με 7 λόφους, πολλές ανηφόρες και στενούς δρόμους. Στη Λισαβόνα, η κινητικότητα είναι βιώσιμη, καθώς δόθηκε προτεραιότητα στους πεζούς, στις αστικές συγκοινωνίες και στα ποδήλατα. Πολλές πόλεις που προχωρούν προς τη βιώσιμη κινητικότητα, δεν είναι κατά της αγοράς και του φιλελεύθερου μοντέλου, κάθε άλλο, μας λέει ο Κοσμάς Αναγνωστόπουλος. Ειδικά μέσα στο αστικό περιβάλλον, θα πρέπει να δοθεί έμφαση σε αναπλάσεις, τακτικότερες, πράσινες αστικές συγκοινωνίες και δίκτυα που θα είναι συνδεδεμένα μεταξύ τους. Αυτό δεν μπορεί να γίνει μεμονωμένα, παρά μόνο με κατεύθυνση από την Κυβέρνηση καθώς είναι δύσκολο κάποιοι να πάρουν την πρωτοβουλία και να επιτύχουν. Το ίδιο ισχύει και για τους πολίτες. Δύσκολο να αλλάξει ένας πολίτης μόνος του το μοντέλο κινητικότητας, ενώ όλοι οι άλλοι κινούνται με το παλιό μοντέλο».
Στην ερώτηση αν μπορεί να υπάρξει αλλαγή, ο Κοσμάς Αναγνωστόπουλος μας έφερε παραδείγματα από ελληνικές πόλεις που αλλάζουν. «Πάρτε παράδειγμα τη Λάρισα. Οι άνθρωποι της δημοτικής αρχής έχουν προσανατολισμό στη βελτίωση της πόλης τους. Το Ηράκλειο έχει προχωρήσει σε πεζοδρομήσεις, διαθέτει μικρά λεωφορεία που μεταφέρουν τους κατοίκους από συγκεκριμένα σημεία στάθμευσης οχημάτων στο πεζοδρομημένο κέντρο, έχει υλοποιήσει έργα κινητικότητας και θέσεις στάθμευσης για ΑμΕΑ, καθώς και για την τροφοδοσία των καταστημάτων ώστε να μην παρκάρει όποιος θέλει, όποτε θέλει, όπου θέλει».
Όσον αφορά τους πόρους, είναι αλήθεια πως «γνωρίζουμε ποιες είναι οι φθηνές και ποιες οι ακριβές λύσεις, λέει ο Κοσμάς Αναγνωστόπουλος. Σε κάθε περίπτωση, μέσα από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, υπάρχουν οι πόροι που θα μπορούσαν να φέρνουν αποτέλεσμα, αν αξιοποιηθούν σωστά, καθώς αυτή τη στιγμή ξοδεύεται πακτωλός χρημάτων σε λάθος κατεύθυνση».
Όπως αναφέρει ο Κοσμάς Αναγνωστόπουλος, η ηλεκτροκίνηση μπορεί να είναι χρήσιμη στη δημόσια συγκοινωνία και στα ποδήλατα, αφού μετατρέπει τις πόλεις μας σε «flat». Το ζήτημά μας είναι η ασφάλεια, τόσο κατά την μετακίνηση όσο και κατά τη στάθμευση.
Μπορεί η βιώσιμη κινητικότητα να φέρει μεγαλύτερους τζίρους στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις;
Σαφώς και μια ανάπλαση στον αστικό ιστό της πρωτεύουσας θα έχει πολλαπλά οφέλη για την πόλη και τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο κέντρο της, μας λέει ο Σταύρος Καφούνης, Πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών. «Με μια σειρά στοχευμένων και συγκεκριμένων μέτρων, όπως οι πεζοδρομήσεις, η Αθήνα μπορεί να γίνει πιο ελκυστική τόσο για τους πεζούς επισκέπτες -είτε ημεδαπούς, είτε τουρίστες- όσο και για τους ολοένα αυξανόμενους χρήστες των ποδηλάτων. Στις περισσότερες μεγάλες πόλεις της Ευρώπης οι κάτοικοι και οι τουρίστες έχουν τη δυνατότητα να κάνουν τη βόλτα τους απρόσκοπτα και χωρίς το φόβο των αυτοκινήτων, απολαμβάνοντας τον περίπατό τους και τα ψώνια τους».
»Τέτοιες κινήσεις μπορούν να φέρουν αύξηση στον τζίρο των εμπορικών καταστημάτων και να αποτελέσουν άξονα στήριξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, τονίζει ο Σταύρος Καφούνης. Δεν αρκεί όμως να αυξήσουμε τους πεζοδρόμους για να προσελκύσουμε ένα μεγαλύτερο κοινό στις αγορές του κέντρου της πόλης μας. Είναι απαραίτητη η βελτίωση των αστικών συγκοινωνιών, τόσο της σταθερής τροχιάς (μετρό, ηλεκτρικός σιδηρόδρομος, τραμ) όσο και των λεωφορείων και των τρόλεϊ. Τα τακτικά δρομολόγια θα πρέπει να γίνονται με μεγαλύτερη συχνότητα ώστε η επίσκεψη στο κέντρο να είναι γρήγορη, ευχάριστη και αποδοτική. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα πρέπει το κέντρο να είναι τελείως κλειστό στα αυτοκίνητα. Είναι απαραίτητη η διατήρηση των κεντρικών αρτηριών που εξυπηρετούν κατοίκους, επισκέπτες και επιχειρήσεις, όπως και η ανάγκη για δημιουργία περιφερειακών θέσεων στάθμευσης ώστε να έχουν όλοι πρόσβαση στην αγορά. Η αγορά της Αθήνας έχει μεγάλες δυνατότητες και κάποτε πρέπει να τις αξιοποιήσουμε».
Γίνεται σαφές ότι το θέμα της βιώσιμης κινητικότητας είναι ζωτικό κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Συνδέεται με την υγεία μας, ψυχική και σωματική, με την ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε και με την αισθητική που μας περιβάλει. Κι επειδή η ψυχή κάθε πόλης είναι οι άνθρωποί της, το θέμα σίγουρα θα μας απασχολήσει αρκετές φορές μέσα από τη στήλη, έως ότου δούμε τελικώς κάτι να αλλάζει.
Σχόλια