Τα data ως “χρυσός” στα σύγχρονα ελληνικά μουσεία

Και στην Ελλάδα οι αριθμοί δείχνουν ότι το εύρος της επισκεψιμότητας στα μουσεία, δεν είναι ιδανικό. Από την άλλη, για να αυξηθεί η επισκεψιμότητα των μουσείων στην σημερινή εποχή δεν αρκεί απλά η εύκολη φυσική πρόσβαση στα μουσεία, είτε με όρους γεωγραφικούς, είτε με εκείνους που αφορούν στους ανθρώπους με κινητικά προβλήματα.

Αντιθέτως, το κάθε μουσείο οφείλει να πετύχει να δημιουργήσει περιοδικές και μόνιμες εκθέσεις όπου οι επισκέπτες, εκτός από ευπρόσδεκτοι, να νιώθουν ότι βρίσκονται μέσα σε ένα χώρο ή ένα πλαίσιο που πράγματι τους αφορά. ‘Οπου μπορούν όχι μόνο να κοιτάξουν αλλά να “δουν” και να αλληλεπιδράσουν με τα εκθέματα, να γίνουν μέρος μιας πιο ολιστικής εμπειρίας. Μιας εμπειρίας που δεν κρίνεται από τους όρους ανάπτυξης του πολιτιστικού κεφαλαίου που ο καθένας διαθέτει, αλλά που μπορεί βιωθεί και ταυτόχρονα να είναι βιώσιμη από όλους ανεξαιρέτως.

Σκεφτείτε για παράδειγμα ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης και την εμπειρία που διαφορετικοί άνθρωποι μπορεί να έχουν μέσα σε αυτό. Πως θα μπορούσαν οι μουσειολόγοι σήμερα να δημιουργήσουν έναν μουσειακό χάρτη και να στήσουν μια μουσειακή πορεία που όλοι θα ήθελαν να περπατήσουν;

MOMus και Cisco εκσυγχρονίζουν την μουσειακή εμπειρία

Στις 18 Μαΐου 2023, Παγκόσμια Ημέρα Μουσείων, στο αμφιθέατρο του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, παρουσιάστηκε το κοινό πιλοτικό πρόγραμμα των MOMus και Cisco για το Σύστημα Διαχείρισης Δεδομένων Τοποθεσίας.

Και αν κανείς αναλογιστεί ότι οι επισκέπτες αφιερώνουν μόλις λίγα δευτερόλεπτα σε κάθε έκθεμα, τότε μπορεί να φανταστεί γιατί το Σύστημα Διαχείρισης Δεδομένων Τοποθεσίας Επισκεπτών που παρέχει πληροφορίες και αναλυτικά στοιχεία σχετικά με την περιηγητική συμπεριφορά σε πραγματικό χρόνο μπορεί να συνδημιουργήσει τη μουσειακή εμπειρία του αύριο.

Το ψηφιακό ίχνος που αφήνουν οι επισκέπτες, η καταγραφή των κινήσεων τους στον χώρο, ο χρόνος που αφιερώνουν στα εκθέματα, ο εντοπισμός της ακριβής τους θέσης σε πραγματικό χρόνο τόσο σε ανοιχτούς, όσο και σε κλειστούς χώρους, η χρήση ενός ασύρματου δικτύου για τη χρήση νέων τύπων εφαρμογών, όπως AR και VR, η δυνατότητα των επισκεπτών να συνδέονται οπουδήποτε και οποτεδήποτε…

Όλα αυτά τα δεδομένα… είναι απολύτως ικανά για να αλλάξουν τα δεδομένα των σύγχρονων μουσείων. Των μουσείων που δεν θα βασίζονται πια μόνο στην επιμέρους κρίση των μουσειολόγων και των επιμελητών αλλά και σε πραγματικά δεδομένα. Ο σχεδιασμός της μουσειακής πορείας, η γνώση για το μπροστά σε ποιά έργα οι επισκέπτες αφιερώνουν περισσότερο χρόνο, ποιά είναι τα πραγματικά δημοφιλή εκθέματα αλλά και αντιστοίχως αν υπάρχουν οι λεγόμενες ως “dead zones” πλέον δεν βασίζονται στην εμπειρική διάσταση αλλά στη συλλογή και ανάλυση πραγματικών δεδομένων.

Και αν και η προστασία δεδομένων δεν επιτρέπει την καταγραφή πολλών στοιχείων για το ποιός είναι ο κάθε επισκέπτης, συμπεράσματα μπορούν να αλιευθούν με άλλους έξυπνους τρόπους. Για παράδειγμα η χρήση της γλώσσας μετά από το σκανάρισμα ενός qr code μπορεί να μας αποκαλύψει ορισμένα επιπλέον στοιχεία.

Και επειδή όπως λένε σε άπταιστα ελληνικά “revolution is not a one time event”, μένει να δούμε σιγά σιγά το ζητούμενο: το δεδομένα να αλλάξουν τα “δεδομένα”, τα μουσεία να ενισχύσουν τον σκοπό τους, να γεμίσουν με κόσμο που θα βλέπει τον “εαυτό του να αντανακλάται στις εκθέσεις”, όπως ανέφερε η διευθύντρια του Momus, κα. Θούλη Μισιρλόγλου.

*Το Διεθνές Κέντρο Ψηφιακού Μετασχηματισμού και Ψηφιακών Δεξιοτήτων, DT&S της Cisco που έχει έδρα τη Θεσσαλονίκη σχεδίασε το σύστημα διαχείρισης επισκεψιμότητας μουσείων σε συνεργασία με τον Μητροπολιτικό Οργανισμό Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus). Το MOMus προέκυψε από τη συνένωση τεσσάρων μουσείων της Θεσσαλονίκης και ενός στην Αθήνα και συγκεκριμένα το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, το Πειραματικό Κέντρο Τεχνών και το Μουσείο Άλεξ Μυλωνά, υπό την εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Το σύστημα διαχείρισης επισκεψιμότητας μουσείων υλοποιήθηκε από την Cisco και βρίσκεται σε πιλοτική λειτουργία στο MOMus-Πειραματικό Κέντρο Τεχνών, στην Αποθήκη Β1, στην Προβλήτα Α’, στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Το πρωτοποριακό αυτό πρόγραμμα αποτελεί το πρώτο αντίστοιχο έργο της Cisco σε παγκόσμιο επίπεδο.