Πώς αλλάζει μια πόλη μέσα σε μια πενταετία. Το νέο αφήγημα της Θεσσαλονίκης

Νέα Παραλία Ρομαντικές βόλτες. Παιδικά καροτσάκια. Ποδηλάτες και Πατίνια. Η μαγική δύση στις ομπρέλλες του Ζογγολόπουλου. Τουρίστες και φωτογραφίες. Νωχελικό περπάτημα. Νωχελικοί ρυθμοί.

Ιστορικό Κέντρο. Βαριά Βυζαντινά αποτυπώματα, Ο Πύργος. Η Ροτόντα. Τα Ρωμαϊκά Λουτρά. Η Ρωμαϊκή Αγορά. Από πάνω οδός Ολύμπου. Το πιο παλιό πατσατζίδικο. Φιλίππου, Συγγρού, κοκτέιλς και ναργιλέδες.

Νεανικό άρωμα. Λαδάδικα. Μπαράκια. Μουσική. Παρέες πρωτοετών. Τσίπουρα στην Άνω πόλη. Ψαγμένη κουζίνα. Ατέλειωτοι καφέδες στους πεζόδρομους.

Πανεπιστήμιο. Ζίζεκ και Τσόμσκι. Κομματικές Νεολαίες. Συνθήματα και graffities. Street food στη Σβώλου. Ο freddo που αντικατέστησε το φραπέ. Γύρος. Σουβλάκια. Μπουγάτσα. 20χρονοι έρωτες. Καμάρα. Διαδηλώσεις.

Φωτισμένες βιτρίνες στην Τσιμισκή. Νεόδμητα πεντάστερα που φυτρώνουν παντού. AirB&B. Το νέο Μοδιάνο. Delicatessen. Τα Λουλουδάδικα. Η Αριστοτέλους διαχρονική. Το Ολύμπιον. Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου. Η μυρωδιά απ’ τα τσουρέκια του Τερκενλή. Το Λιμάνι που ανασαίνει την πόλη. Η ΔΕΘ. Σεργιάνι. Μαύρη Μπύρα και Λουκάνικα. Ακόμη.

Δηλαδή θα πάψει η Θεσσαλονίκη να είναι «ρομαντική, ερωτική και... χαλαρή», κ. Μπίλλια;

‘Η Θεσσαλονίκη δεν θα χάσει τον χαρακτήρα της. Είναι μία πόλη πανέμορφη κι ευλογημένη, είναι ίσως η μοναδική βυζαντινή πόλη στη Δύση, είναι μία πόλη φιλόξενη, με χαρακτήρα, με παλμό, μία πόλη πρωτοπόρα, μία πόλη όπου τουλάχιστον το 10% του πληθυσμού της είναι φοιτητές, οι οποίοι φέρνουν διαρκώς νέο αέρα στην περιοχή, συμβάλλοντας στο να διαθέτει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που αναφέρετε.

Όλα αυτά δεν σημαίνουν, όμως, ότι η Θεσσαλονίκη θα μείνει στάσιμη. Ασφαλώς και θα αναπτυχθεί και θα αποκτήσει τις υποδομές που της αξίζουν και θα της προσδώσουν επιπλέον θετικά χαρακτηριστικά, μέσα στα επόμενα 5-6 χρόνια, κάνοντας την ακόμα πιο όμορφη για να ζει και να δημιουργεί κάποιος.

Επειδή πολύ συχνά ακούμε εξαγγελίες που δεν υλοποιούνται στους προβλεπόμενους χρόνους, ποιες είναι συγκεκριμένα αυτές οι υποδομές που θα αλλάξουν το πρόσωπο της πόλης στο άμεσο μέλλον και πώς φτάσαμε να συζητάμε για μια ‘Θεσσαλονίκη Techhub’, ‘Kέντρο Kαινοτομίας’ κλπ;

‘Η Θεσσαλονίκη αλλάζει μέσα από μια σειρά μεγάλων έργων τα οποία θα βελτιώσουν το αναπτυξιακό της δυναμικό και το βιοτικό επίπεδο των κατοίκων της, αλλά, παράλληλα, καθίσταται και κέντρο παραγωγής Καινοτόμων Προϊόντων και Υπηρεσιών, μια πόλη-πρότυπο για την υποδοχή Ψηφιακών Νομάδων.

To Mετρό Θεσσαλονίκης δεν είναι πια το πιο σύντομο ανέκδοτο

‘Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Στο τέλος του τρέχοντος έτους θα λειτουργήσει, επιτέλους, η βασική γραμμή του Μετρό. Λίγους μήνες αργότερα θα μπαίνουμε και στην πρώτη επέκτασή του, προς την Καλαμαριά. Και καθώς η αρχή είναι το ήμισυ του παντός, σειρά θα πάρουν οι επόμενες επεκτάσεις του, τόσο προς τη δυτική Θεσσαλονίκη, όσο και προς το Αεροδρόμιο, επεκτάσεις για τις οποίες έχουν ήδη γίνει κινήσεις ωρίμανσης.

Παράλληλα, θα αρχίσουν να καταφθάνουν στην πόλη Ηλεκτρικά Λεωφορεία, 300 στο σύνολό τους, μέσω μεγάλου διαγωνισμού που τρέχει το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.

Την καθημερινότητα, όμως, θα αλλάξει και το CityTrain, στα δυτικά, το οποίο θα λειτουργεί συμπληρωματικά προς το Μετρό, έργο το οποίο έχει ήδη δημοπρατηθεί.

Η πόλη… πετάει

‘Ταυτόχρονα, σήμερα που μιλάμε, έχουν ήδη αρχίσει πρόδρομες εργασίες στην Περιφερειακή Οδό για το FlyOver (Ανατολική Εσωτερική Περιφερειακή Θεσσαλονίκης). Πρόκειται για έναν «δρόμο πάνω από το δρόμο», τη μεγαλύτερη εναέρια οδό στην Ελλάδα, που με την κατασκευή της θα ανακουφίσει την Ανατολική Περιφερειακή Οδό. Το πρωτοποριακό αυτό έργο αφορά σε 13 χιλιόμετρα, με 9 ανισόπεδους κόμβους, 4 χιλιόμετρα εναέριας οδού και 10 νέες γέφυρες.

Είναι αλήθεια ότι στο στάδιο κατασκευής του θα ταλαιπωρηθούμε, όμως αξίζει τον κόπο, καθώς πρόκειται για ένα έργο το οποίο θα δώσει λύση στις μετακινήσεις της Θεσσαλονίκης για τα επόμενα 30 χρόνια!

Αξίζει βέβαια να υπογραμμίσω ότι δεν θα υπάρξουν καθυστερήσεις στο στάδιο της υλοποίησης, καθώς το FlyOver θα κατασκευαστεί μέσω ΣΔΙΤ και η αποπληρωμή προς τον ανάδοχο θα γίνει με πληρωμές διαθεσιμότητας. Συνεπώς, θα έχει κάθε λόγο να ολοκληρώσει γρήγορα το έργο. Όσο για την ποιότητά του, είμαι βέβαιος ότι θα είναι άριστη, καθώς ο ανάδοχος θα έχει την ευθύνη της συντήρησης και της λειτουργίας του έργου για 30 χρόνια.

40 χιλιόμετρα Παραλιακού Μετώπου

‘Μέσα σε αυτά τα έργα, πρέπει να προσθέσουμε τις Αστικές Αναπλάσεις, μέσω των οποίων θα αυξηθεί το πράσινο και οι ελεύθεροι, ανοιχτοί χώροι, βελτιώνοντας σε πολύ μεγάλο βαθμό την ποιότητα ζωής. Ενδεικτικά, προχωρά η μετατροπή του πρώην στρατοπέδου Παύλου Μελά σε χώρο πρασίνου ενώ δρομολογήθηκαν οι διαδικασίες για το γήπεδο του ΠΑΟΚ και την ‘αλάνα’ της Τούμπας.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη και σπουδαιότερη αστική παρέμβαση, αυτή η οποία θα δώσει πρόσβαση στη θάλασσα σε χιλιάδες Θεσσαλονικείς και ταυτόχρονα θα εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή αναπτυξιακή ώθηση στην περιοχή, είναι η ενοποίηση, ανάπλαση και ανάδειξη του Παραλιακού Μετώπου της Θεσσαλονίκης, σε μήκος 40 χιλιομέτρων, από το Καλοχώρι ως το Αγγελοχώρι.

Με την υλοποίηση του σημαντικότατου αυτού έργου, θα υπάρχει συνεχής παράκτια ζώνη αναψυχής και περιπάτου, συνεχής Ποδηλατόδρομος, νέα τοπόσημα, νέοι ελεύθεροι χώροι, σε απέραντο μήκος χιλιομέτρων! Ταυτόχρονα, περισσότερα από 1.000 στρέμματα κοινόχρηστου, ρυθμισμένου πολεοδομικά δημόσιου χώρου, πρόκειται να αποδοθούν στους κατοίκους και τους επισκέπτες της Θεσσαλονίκης.

Τα βήματα για την ανάπλαση του Παραλιακού Μετώπου προχωρούν, και σήμερα βρισκόμαστε εν αναμονή της έκδοσης Προεδρικού Διατάγματος, ώστε να περάσουμε στην υλοποίηση - με το πρώτο βήμα να είναι Αρχιτεκτονικοί Διαγωνισμοί και Μελέτες. Στοχεύουμε να προσελκύσουμε Αρχιτεκτονικά Γραφεία από όλο τον κόσμο, σύμφωνα με το πετυχημένο παράδειγμα της ΔΕΘ.

Το έργο, εκτός όλων των άλλων, περιλαμβάνει δύο μεγάλα Μητροπολιτικά Πάρκα, ένα στα δυτικά, στο χώρο του παλιού Εμπορευματικού Σταθμού, και ένα στα ανατολικά, σε τμήμα της έκτασης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κοντά στο Αεροδρόμιο, με ταυτόχρονη διατήρηση της χρήσης των εκπαιδευτικών εγκαταστάσεων. Τα δύο Μητροπολιτικά Πάρκα, μαζί με το πράσινο που θα υπάρχει κατά μήκος του παραλιακού μετώπου, θα συμβάλουν καθοριστικά στην αύξηση του πρασίνου στη Θεσσαλονίκη - η οποία σήμερα, δυστυχώς, έχει ένα από τα μικρότερα ποσοστά πρασίνου πανευρωπαϊκά.

Η ΔΕΘ αλλοιώς…

‘Ταυτόχρονα προχωρά και το μεγάλο έργο της Ανάπλασης του Διεθνούς Εκθεσιακού Κέντρου, της ΔΕΘ, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στην επόμενη 5ετία. Η ΔΕΘ- Helexpo, από τα 165 στρέμματα του εκθεσιακού χώρου θα παραχωρήσει 90 στρέμματα στην πόλη εκ των τα 77 θα χρησιμοποιηθούν για να δημιουργηθούν χώροι πρασίνου, ενώ 13 θα δοθούν περιμετρικά της Έκθεσης, κυρίως για την διαπλάτυνση των πεζοδρομίων.

Ο νέος εκθεσιακός φορέας, θα διαθέτει 4 περίπτερα, τα οποία μαζί με το Συνεδριακό Κέντρο θα είναι συνολικής δόμησης 47.000 τ.μ.. Επίσης θα κατασκευαστεί χώρος Στάθμευσης 1.100 αυτοκινήτων όπως και Επιχειρηματικό Εμπορικό Κέντρο και Ξενοδοχειακή μονάδα.

Υψηλή Τεχνολογία και Καινοτομία

‘Τώρα, όσον αφορά τη συζήτηση περί Θεσσαλονίκης «techhub», «Κέντρο Καινοτομίας» κλπ, η απάντηση είναι απλή. Σήμερα στη Θεσσαλονίκη προχωρούν οι διαδικασίες για τη δημιουργία του Τεχνολογικού Πάρκου 4ης γενιάς, του ThessIntec, στο οποίο υπολογίζεται ότι θα δημιουργηθούν 7.000 θέσεις εργασίας. Το Πάρκο αυτό θα αλλάξει την οικονομική ιστορία της περιοχής και η Ελλάδα θα μεταπηδήσει στην ομάδα των κρατών παραγωγής προϊόντων προηγμένης τεχνολογίας, καινοτόμων και υψηλής προστιθέμενης αξίας. Για την δημιουργία του έχει ήδη κλείσει συμφωνία με ιδιωτικά κεφάλαια και αναμένεται η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος. Μάλιστα, το σχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος έχει ήδη σταλεί το ΣτΕ, οπότε, όπως καταλαβαίνετε, οι διαδικασίες είναι προχωρημένες.

Πρόκειται για ένα Πάρκο από το… μέλλον, το οποίο θα εκτείνεται σε έκταση 760 στρεμμάτων, μετά το Αεροδρόμιο, στην περιοχή της Περαίας, όπου θα υπάρχουν ερευνητικά εργαστήρια, παραγωγικές μονάδες, χώροι πρασίνου. Το ThessIntec θα αποτελέσει ένα από τα μεγαλύτερα Κέντρα Καινοτομίας και Τεχνολογίας στην Ευρώπη.

Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται και από την εγκατάσταση στην πόλη μεγάλων Πολυεθνικών της Τεχνολογίας, όπως ο αμερικανικός κολοσσός Pfizer, ο οποίος απασχολεί ήδη 550 άτομα, βάζοντας την περιοχή στο κάδρο της Καινοτομίας και στο χώρο του Φαρμάκου, ενώ αναμένεται επέκταση και δημιουργία και νέων θέσεων εργασίας.

Επιπλέον, στη Θεσσαλονίκη έχουν εγκατασταθεί και άλλες εταιρίες – κολοσσοί, όπως η Delloitte και η Cisco, καθώς και Μονάδες της Google και της Microsoft, που έχουν προσελκύσει πολλούς νέους και ταλαντούχους εργαζόμενους από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

Επομένως ναι, η Θεσσαλονίκη μετατρέπεται σε Κέντρο Καινοτομίας. Και είμαι ιδιαίτερα περήφανος που η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας πρωτοπορεί σ’ αυτόν τον τομέα. Με το προσωπικό ενδιαφέρον και την αδιάκοπη προσπάθεια του Περιφερειάρχη Απόστολου Τζιτζικώστα, η ΠΚΜ αποτελεί πρωταθλήτρια στην απορρόφηση κονδυλίων από το ΕΣΠΑ, ενώ τα έργα δεν παραμένουν σχέδια επί χάρτου, αλλά υλοποιούνται. Και τα αποτελέσματα είναι ορατά και μετρήσιμα.

Πώς εξηγείται, ωστόσο, αυτή η αδράνεια 2-3 δεκαετιών, που είχε φέρει την πόλη σε μια κατάσταση μαρασμού, αποβιομηχάνισης, εκπατρισμού παραγωγικών μονάδων στα Βαλκάνια, απουσίας τουριστικών δομών κ.ά., και τί ήταν αυτό που την «ξύπνησε» από το λήθαργο;

‘Είτε μας αρέσει είτε όχι, η αλήθεια είναι ότι το βάρος είχε δοθεί στην Αθήνα, η οποία έπρεπε να αναμορφωθεί για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004. Και πάνω εκεί που θα ερχόταν η σειρά της Θεσσαλονίκης, ήρθε η οικονομική κρίση που πάγωσε τα πάντα. Και μέσα σε αυτό το τοπίο, αντί οι φορείς της Θεσσαλονίκης ενωμένοι να διεκδικούμε έργα, στο μέτρο του εφικτού, βάζαμε… τρικλοποδιές στον εαυτό μας.

Διότι μόνον ως τρικλοποδιά μπορώ να χαρακτηρίσω τα όσα κάναμε επί παραδείγματι με τις προσφυγές επί των προσφυγών για το Μετρό. Και κάπως έτσι φτάσαμε στο 2023, που πλέον θα λειτουργήσει η βασική γραμμή και λίγο μετά η επέκταση προς την Καλαμαριά. Ενώ θα έπρεπε και οι δύο να λειτουργούν εδώ και χρόνια και σήμερα να περιμένουμε να παραδοθούν νέες επεκτάσεις, προς τα δυτικά και προς το Αεροδρόμιο. Επομένως, η αδράνεια που σημειώθηκε τις περασμένες δεκαετίες οφείλεται, αφενός στο ότι το βάρος είχε δοθεί στην Αθήνα, αφετέρου στην οικονομική κρίση, σε συνδυασμό με τον… κακό μας εαυτό.

Ωστόσο, σήμερα τα μνημόνια αποτελούν παρελθόν, επομένως υπάρχουν οικονομικοί πόροι. Επιπλέον, διαθέτουμε μελέτες - ώριμες μελέτες - και υπάρχουν έργα οριστικά δρομολογημένα. Ο συνδυασμός τους αλλάζει μέρα το πρόσωπο της πόλης και της ευρύτερης περιοχής.

Θα μπορούσαμε να πούμε επιγραμματικά ότι ‘ήρθε η ώρα της Θεσσαλονίκης…’