ΕΕ: Αλλαγές στα πρότυπα εμπορίας των αγροδιατροφικών προϊόντων​

Οι προτεινόμενες αναθεωρήσεις αναμένεται να βοηθήσουν τους καταναλωτές να κάνουν πιο συνειδητές επιλογές για πιο υγιεινή διατροφή και να συμβάλουν στην πρόληψη της σπατάλης τροφίμων.

Η Επιτροπή υπέβαλε, μεταξύ άλλων, τις ακόλουθες προτάσεις:

• Επισήμανση καταγωγής: σαφέστεροι και υποχρεωτικοί κανόνες επισήμανσης της καταγωγής για το μέλι, τους καρπούς με κέλυφος και τα αποξηραμένα φρούτα, τις ώριμες μπανάνες, καθώς και τα ξακρισμένα, τα μεταποιημένα και τα τεμαχισμένα φρούτα και λαχανικά (όπως τα συσκευασμένα φύλλα σαλάτας). Στην περίπτωση μειγμάτων, θα πρέπει να αναγράφονται στην ετικέτα η χώρα ή οι χώρες καταγωγής. Η αναφορά των χωρών καταγωγής θα αυξήσει τη διαφάνεια για τους καταναλωτές και αναμένεται επίσης να προωθήσει την παραγωγή των εν λόγω προϊόντων στην ΕΕ.
• Σπατάλη τροφίμων: οι προτεινόμενες αναθεωρήσεις αφορούν τα απορρίμματα τροφίμων και τα απορρίμματα συσκευασίας. Για παράδειγμα, τα λεγόμενα «άσχημα» φρούτα και λαχανικά (με εξωτερικά ελαττώματα αλλά ακόμα κατάλληλα για τοπική/άμεση κατανάλωση) που πωλούνται τοπικά και απευθείας από τους παραγωγούς στους καταναλωτές θα εξαιρούνται από την υποχρέωση συμμόρφωσης με τα πρότυπα εμπορίας. Η αξιοποίησή τους σε «νωπή» κατάσταση τους θα μπορούσε να προσφέρει στους καταναλωτές περισσότερες ευκαιρίες να αγοράζουν νωπά φρούτα και λαχανικά σε πιο προσιτές τιμές και να ωφελήσει τους παραγωγούς που δραστηριοποιούνται σε βραχείες αλυσίδες εφοδιασμού. Ορισμένα προϊόντα που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές ή άλλες εξαιρετικές περιστάσεις μπορούν επίσης να πωλούνται, εφόσον είναι ασφαλή για κατανάλωση.
• Συσκευασία: τα προϊόντα που προορίζονται για δωρεά μπορούν να εξαιρούνται από τις βασικές απαιτήσεις επισήμανσης. Η εξαίρεση αυτή θα μειώσει τη γραφειοκρατία και τις εργασίες επισήμανσης και, ως εκ τούτου, θα διευκολύνει τις δεσμεύσεις των επιχειρήσεων όσον αφορά τις δωρεές.
• Χυμοί φρούτων: οι χυμοί φρούτων θα μπορούν να φέρουν την ένδειξη «χωρίς πρόσθετα σάκχαρα» για να διευκρινιστεί ότι, σε αντίθεση με τα νέκταρ φρούτων, οι χυμοί φρούτων δεν μπορούν εξ ορισμού να περιέχουν πρόσθετα σάκχαρα —χαρακτηριστικό το οποίο δεν γνωρίζουν οι περισσότεροι καταναλωτές. Επιπλέον, για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη ζήτηση των καταναλωτών για προϊόντα με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε σάκχαρα, θα επιτρέπεται να αναγράφεται στην ετικέτα των χυμών φρούτων με νέα σύνθεση η ένδειξη «χυμός φρούτων με μειωμένη περιεκτικότητα σε σάκχαρα». Για περαιτέρω απλούστευση και προσαρμογή στις προτιμήσεις των καταναλωτών, ο όρος «νερό ινδικής καρύδας» θα μπορούσε πλέον να χρησιμοποιείται παράλληλα με τον όρο «χυμός ινδικής καρύδας».
• Μαρμελάδες και μαρμελάδες εσπεριδοειδών: η περιεκτικότητα των μαρμελάδων σε φρούτα θα αυξηθεί από 350 γραμμάρια σε 450 γραμμάρια τουλάχιστον (σε 550 γραμμάρια για τη μαρμελάδα εξαιρετικής ποιότητας) ανά κιλό τελικού προϊόντος. Με τη γενική αύξηση της περιεκτικότητας σε φρούτα, θα προσφέρεται στους καταναλωτές ένα προϊόν με λιγότερα ελεύθερα σάκχαρα και περισσότερα φρούτα απ' ό,τι σήμερα. Ο αγγλικός όρος «marmalade», του οποίου η χρήση μέχρι σήμερα επιτρέπεται μόνο για τις μαρμελάδες εσπεριδοειδών, θα μπορεί πλέον να χρησιμοποιείται για όλες τις μαρμελάδες, ώστε να είναι δυνατή η προσαρμογή της ονομασίας του προϊόντος στη συνηθέστερη τοπική πρακτική.
• Αυγά: οι ηλιακοί συλλέκτες μπορούν πλέον να τοποθετούνται σε υπαίθριους χώρους που χρησιμοποιούνται σε συστήματα παραγωγής αυγών ελεύθερης βοσκής. Αυτό θα τονώσει την αύξηση του εφοδιασμού με ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές. Η σήμανση των αυγών θα πραγματοποιείται επίσης απευθείας στην εκμετάλλευση, γεγονός που θα βελτιώσει την ιχνηλασιμότητα.

Οι προτάσεις για τα νωπά φρούτα και λαχανικά, τα αυγά και τα πουλερικά καλύπτονται από κατ' εξουσιοδότηση και εκτελεστικές πράξεις. Τα κείμενα θα είναι διαθέσιμα για υποβολή παρατηρήσεων από το κοινό για ένα μήνα. Στη συνέχεια, οι κατ' εξουσιοδότηση πράξεις θα εκδοθούν και θα διαβιβαστούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο για περίοδο ελέγχου δύο μηνών. Η Επιτροπή θα τις δημοσιεύσει στο τέλος αυτής της διαδικασίας. Οι προτάσεις που αφορούν τις μαρμελάδες, τις μαρμελάδες εσπεριδοειδών, τους χυμούς φρούτων και το μέλι περιλαμβάνονται σε οδηγίες, οι οποίες θα ακολουθήσουν τη συνήθη συννομοθετική διαδικασία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου πριν από τη δημοσίευση και την έναρξη ισχύος τους.

Παράλληλα, η Επιτροπή αποστέλλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο με σκοπό την έγκριση, στο εγγύς μέλλον, νέων προτύπων εμπορίας για τον μηλίτη και τον απίτη, καθώς και για την επισήμανση της καταγωγής των οσπρίων. Τα προϊόντα αυτά δεν καλύπτονται επί του παρόντος από κανένα πρότυπο εμπορίας στον κανονισμό για την κοινή οργάνωση των αγορών.

Τα πρότυπα εμπορίας της ΕΕ έχουν ως σκοπό να εξασφαλίζουν ότι η ποιότητα του προϊόντος παραμένει υψηλή, να προστατεύουν τον καταναλωτή και να φροντίζουν για τη συνέπεια των προτύπων στο σύνολο της αγοράς της ΕΕ. Διευκολύνουν επίσης το εμπόριο με τις τρίτες χώρες, καθώς συνάδουν με τα υφιστάμενα πρότυπα σε διεθνές επίπεδο από τη δεκαετία του 1950. Κατά την τελευταία δεκαετία, οι γεωργικές αγορές έχουν εξελιχθεί σημαντικά, λόγω της καινοτομίας, αλλά και των μεταβαλλόμενων κοινωνικών προβληματισμών και της ζήτησης από πλευράς καταναλωτών. Οι σημερινές προτάσεις θα διασφαλίσουν ότι, σύμφωνα με τη στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, τα πρότυπα εμπορίας μπορούν να συμβάλουν στην προώθηση και την υιοθέτηση βιώσιμων προϊόντων, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις νέες ανάγκες των καταναλωτών και των επιχειρήσεων.

Για να διατεθούν στις αγορές της ΕΕ και να πωληθούν στους καταναλωτές, τα περισσότερα αγροδιατροφικά προϊόντα πρέπει να συμμορφώνονται με τα πρότυπα εμπορίας της ΕΕ ή τα πρότυπα που έχουν θεσπιστεί σε διεθνές επίπεδο. Τα πρότυπα εμπορίας αφορούν τις εξωτερικές ιδιότητες των προϊόντων και τις μη ορατές ιδιότητες που προκύπτουν από συγκεκριμένες διαδικασίες παραγωγής, όπως η περιεκτικότητα των μαρμελάδων σε φρούτα. Εφαρμόζονται τόσο στα προϊόντα της ΕΕ όσο και στα εισαγόμενα προϊόντα.