GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ: Η πρόκληση της επισιτιστικής ασφάλειας για ένα βιώσιμο σύστημα τροφίμων

Η ανάγκη για προσαρμογή του γεωργικού κλάδου στην κλιματική αλλαγή αλλά και τις λοιπές προκλήσεις της εποχής, η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ της οικονομικής, της περιβαλλοντικής και της κοινωνικής βιωσιμότητας των συστημάτων τροφίμων, και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας του πρωτογενούς και ευρύτερου αγροδιατροφικού τομέα, πρωταγωνίστησαν στις συζητήσεις της εσπερίδας, την οποία παρακολούθησαν ζωντανά και διαδικτυακά περισσότερα από 400 άτομα.

«Η βιωσιμότητα δεν είναι μια μονοσήμαντη έννοια, αλλά περικλείει την οικονομική και κοινωνική διάσταση», επεσήμανε ο Πρόεδρος της GΑΙΑ EΠΙΧΕΙΡΕΙΝ κ. Χριστόδουλος Αντωνιάδης στον χαιρετισμό του, σημειώνοντας ότι «στη GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ καταβάλλουμε πολύ συστηματική προσπάθεια ώστε να συμβάλουμε σε έναν τεκμηριωμένο δημόσιο διάλογο για το παρόν και το μέλλον της ελληνικής γεωργίας».

«Μπορούμε να δημιουργήσουμε μια βιώσιμη γεωργία και κτηνοτροφία στη χώρα μας;» αναρωτήθηκε ο κ. Αλέξανδρος Κοντός, Γεν. Διευθυντής της ΣΕΚΕ, Πρόεδρος της Συνεταιριστικής Ασφαλιστικής και τ. Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κατά τον δικό του χαιρετισμό. Ο κ. Κοντός αναφέρθηκε ακόμη στη σημασία της επισιτιστικής ασφάλειας, ενώ σημείωσε ότι αν δεν αναβαθμιστεί ο ρόλος του ΥΠΑΑΤ και δεν χαραχθεί εθνική πολιτική, το μέλλον θα είναι αβέβαιο.

Παρόμοια θέση εξέφρασε και ο βουλευτής Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ και τ. Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, κ. Βασίλης Κόκκαλης. «Δυστυχώς, στην Ελλάδα, αυτή τη στιγμή, δεν προστατεύεται η γη υψηλής παραγωγικότητας», υποστήριξε, ενώ τόνισε ότι θα πρέπει να υπάρξει ένα σοβαρό σχέδιο για το έδαφος και το νερό προκειμένου να αποφευχθεί η ερημοποίηση της υπαίθρου

Ο κ. Αθανάσιος Πετρόπουλος, τ. Πρόεδρος ΓΕΩΤ.Ε.Ε. και Τομεάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων του ΠΑΣΟΚ - ΚΙΝΑΛ, από την πλευρά του μίλησε για κρίση στην αγροτική παραγωγή που δημιουργεί μια «ασφυκτική κατάσταση». Παράλληλα, σημείωσε ότι απαιτείται εθνική στρατηγική, επίγνωση των εξελίξεων στην ΕΕ και παρεμβάσεις μέσω της ΚΑΠ για αύξηση της παραγωγικότητας και μείωση του κόστους παραγωγής.

Η κα. Έλλη Τσιφόρου, Διευθύνουσα Σύμβουλος της GAIA ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, παρουσίασε τη νέα ερευνητική μελέτη με θέμα «Προκλήσεις στην παραγωγή, το εμπόριο και την αυτάρκεια των γεωργικών προϊόντων της χώρας», που, όπως ανέφερε, ξεκίνησε από την ανάγκη εξακρίβωσης του βαθμού τρωτότητας της ελληνικής αγροτικής παραγωγής σε ένα ευρωπαϊκό και παγκόσμιο περιβάλλον, το οποίο χαρακτήρισε ως «τέλεια καταιγίδα».

Στη μελέτη, αναλύθηκαν τα μεγέθη του όγκου παραγωγής, του εξωτερικού εμπορίου και της κατανάλωσης 70 εκ των κυριότερων γεωργικών προϊόντων της Ελλάδας, ενώ προσδιορίστηκε ο βαθμός αυτάρκειας κάθε προϊόντος, προκειμένου, στη συνέχεια, να αποτιμηθούν τα πρόσφατα προβλήματα, να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις τους στην κάλυψη των αναγκών και να εντοπιστούν τα προϊόντα που χαρακτηρίζονται ως ευάλωτα.

Σύμφωνα με την κα. Τσιφόρου, η έρευνα κατέδειξε ότι η χώρα μας αντιμετωπίζει έλλειμμα σε πολύ σημαντικά προϊόντα φυτικής παραγωγής όπως το μαλακό σιτάρι, ο αραβόσιτος και η σόγια, αλλά και σε ζωικά προϊόντα όπως το αγελαδινό γάλα, το βόειο και το χοιρινό κρέας. Την ίδια στιγμή, αναφερόμενη στις πρόσφατες εξελίξεις σε σχέση με τα οικονομικά μεγέθη της ελληνικής γεωργίας σημείωσε ότι το αγροτικό εισόδημα παρουσίασε μείωση το 2021, εν αντιθέσει με την ΕΕ όπου αυξήθηκε, ενώ το εμπορικό ισοζύγιο των αγροτικών προϊόντων κατά τους πρώτους εννέα μήνες του 2022 σημείωσε αρνητικό πρόσημο της τάξεως των -560,8 εκατ. ευρώ.

Τέλος, η οργάνωση της παραγωγής, η επένδυση στη γνώση και την καινοτομία, η πολιτική διαχείρισης κινδύνων και η χάραξη εθνικής αγροτικής πολιτικής με τομεακή στόχευση και προτεραιοποίηση αναφέρθηκαν, από πλευράς της, ως προτάσεις για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του εθνικού πρωτογενούς τομέα απέναντι σε γεωπολιτικούς και κλιματικούς κινδύνους.

Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο κ. Πέτρος Αγγελόπουλος, Αναλυτής Πολιτικής στη Μονάδα Προοπτικών Πολιτικής της ΓΔ Γεωργίας της ΕΕ, ο οποίος παρουσίασε τις πρωτοβουλίες και τα μέτρα της ΕΕ για την αντιμετώπιση των πολλαπλών πρόσφατων κρίσεων, έδωσε στοιχεία για τη χρηματοδότηση και τη στήριξη του αγροτικού τομέα μέσω της ΚΑΠ, και στάθηκε στο πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, όπου σημείωσε πώς «αν δεν αντιμετωπίσουμε την κλιματική κρίση δεν θα μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τη μείωση της παραγωγής τροφίμων».

Αντίστοιχα, ο κ. Σπυρίδων Κίντζιος, Πρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, παρουσίασε για πρώτη φορά το «Κοινωνικό συμβόλαιο του ΓΠΑ», ένα πλέγμα πρωτοβουλιών και δράσεων με στόχο τη θωράκιση της χώρας από την απειλή μιας επισιτιστικής κρίσης. Όπως επεσήμανε, μείζον ζήτημα είναι η πρόσβαση των πολιτών και κυρίως των ευάλωτων ομάδων σε τρόφιμα με προσιτό κόστος. «Πρέπει να μπούμε στη σκέψη καθιέρωσης επισιτιστικής κυριαρχίας», κατέληξε.

Ο Σύμβουλος Διοίκησης Μεγάλων Έργων της NEUROPUBLIC, κ. Δημήτρης Καπνιάς, έδωσε μια εμπεριστατωμένη εικόνα της συμβολής της ευφυούς γεωργίας στην αύξηση της παραγωγικότητας και της ανταγωνιστικότητας των γεωργικών εκμεταλλεύσεων, εξηγώντας πώς η τεχνολογία μπορεί να συμβάλει στην άνοδο της προστιθέμενης αξίας των προϊόντων, ενώ παρέθεσε παραδείγματα του καταλυτικού ρόλου της στη λήψη καίριων αποφάσεων για τις καλλιέργειες χάρη στο σύστημα ευφυούς γεωργίας gaiasense. Τέλος, επεσήμανε ότι είναι σημαντικό να υπάρξουν εθνικές επιλογές όσον αφορά στην ευφυή γεωργία, οι οποίες θα είναι προσαρμοσμένες στην πραγματικότητα και στα ειδικά χαρακτηριστικά του ελληνικού πρωτογενούς τομέα.

Για τις απρόβλεπτες εξελίξεις και τις προκλήσεις που βίωσε ο πρωτογενής τομέας της ΕΕ, μίλησε ο κ. Patrick Pagani, Ανώτερος Σύμβουλος Πολιτικής της Copa-Cogeca. Μάλιστα, εξήγησε ότι τόσο η «Πράσινη Συμφωνία» όσο και η Στρατηγική «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» δεν είχαν προβλέψει πιθανές επιπτώσεις σε σχέση με τη μείωση της αγροτικής παραγωγής.

Ο κ. Pagani τόνισε, επίσης, ότι θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις ως προς τους τρόπους για τη μείωση της εξάρτησης των παραγωγών από τα λιπάσματα αλλά και σε σχέση με το πώς θα επιτευχθεί η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση «χωρίς να μείνει κανένας πίσω».

Η τελευταία τοποθέτηση ανήκε στον Πρόεδρο του ΣΑΣΟΕ, κ. Γιώργο Κατσούλη. Εκπροσωπώντας τους συνεταιρισμούς της χώρας, ο κ. Κατσούλης σκιαγράφησε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο πρωτογενής τομέας και επεσήμανε τον κομβικό ρόλο της τεχνολογίας και της καινοτομίας στη μείωση του κόστους παραγωγής, ενώ τόνισε ότι «θα πρέπει επιτέλους η Πολιτεία να αποφασίσει αν θέλει να έχουμε πρωτογενή τομέα».

Μετά το πέρας των τοποθετήσεων ακολούθησε συζήτηση με τη συμμετοχή όλων των συμμετεχόντων. Επιπλέον τοποθετήσεις έγιναν, μεταξύ άλλων, από τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Ελληνικής Κτηνοτροφίας, κ. Τάκη Πεβερέτο, αλλά και την Πρόεδρο του συνεταιρισμού «Φαρσάλων Γη», κα. Ματούλα Αϋφαντή.

Η ενημερωτική εκδήλωση διοργανώθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος CAP4Clima, το οποίο υλοποιεί η GAIA EΠΙΧΕΙΡΕΙΝ κατά το διάστημα 2022-2023 και υποστηρίζεται από τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.