Φ. Κάσσος, KPMG: Στο «χέρι» των ασφαλιστικών να μείνουν στην αγορά και να είναι ανταγωνιστικές

Σε μία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης ο Φίλιππος Κάσσος Partner, Audit, Insurance Services, KPMG στην Ελλάδα, μιλώντας στο epixeiro.gr επικεντρώνει το ενδιαφέρον του στα νέα λογιστικά πρότυπα IFRS17, μεταξύ άλλων και στις αλλαγές που θα υπάρξουν στον υπολογισμό των ασφαλίστρων, αλλά και τις αλλαγές που θα φέρουν στις σχέσεις με τους μετόχους και τους πελάτες των ασφαλιστικών.

Ένα χρόνο μετά την τελευταία μας συνέντευξη στο epixeiro.gr για τις ασφαλιστικές, ποια είναι η εικόνα του κλάδου; Υπάρχουν αλλαγές, στο σύνολο του κλάδου;

Ένα έτος νωρίτερα όλη η αγορά μιλούσε για την αποτίμηση των επιπτώσεων από την πανδημία η οποία πλέον ευτυχώς φαίνεται να έχει περάσει στην ιστορία. Τα ζητήματα που σήμερα απασχολούν τις διευθύνσεις των ασφαλιστικών εταιρειών είναι ο πληθωρισμός και οι επιπτώσεις στα τιμολόγια καθώς και η άνοδος των επιτοκίων με τις επιπτώσεις στα ομολογιακά κυρίως χαρτοφυλάκια που επηρεάζουν με την σειρά τους την κερδοφορία και την οικονομική θέση των εταιρειών.

Επιπλέον οι πρόσφατες κινητοποιήσεις στον χώρο της ιδιωτικής ασφάλισης όχι μόνο άλλαξαν εν μέρη τον ασφαλιστικό χάρτη και την κατάταξη των εταιρειών αλλά εντείνουν τον ανταγωνισμό που θα επιφέρει θεωρώ και νέα αναθέρμανση της κινητικότητας τα επόμενα έτη.

Υπάρχουν επιχειρήσεις που θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές όταν βασίζουν την κερδοφορία στις επενδύσεις και λιγότερο στα κέρδη από ασφάλιστρα;

Οι ασφαλιστικές έχουν το πλεονέκτημα να εκμεταλλεύονται τις επενδυτικές αποδόσεις των χαρτοφυλακίων που διαχειρίζονται κάτι που αποτελεί ένα από τα συστατικά κερδοφορίας τους, εκμεταλλευόμενοι την διαχείριση των χρημάτων των ασφαλισμένων αλλά και μετόχων. Ένα μέρος των ελληνικών εταιρειών, κυρίως γενικών ασφαλίσεων, είχε επιλέξει την κατάταξη των εμπορικών χαρτοφυλακίων με τρόπο που η μεταβολή των τρεχουσών αξιών τους να επηρεάζει τα αποτελέσματα και την κερδοφορία τους. Αυτή η επιλογή λειτουργούσε στα προηγούμενα έτη σε περιβάλλον χαμηλών ή και αρνητικών επιτοκίων. Ωστόσο με την άνοδο των επιτοκίων οι αποδόσεις των υπαρχόντων -ομολογιακών κυρίως - χαρτοφυλακίων μειώθηκαν σημαντικά διότι οι νέες εκδόσεις προσφέρουν υψηλότερες αποδόσεις με αποτέλεσμα να προκύπτουν σημαντικές ζημιές από την αποτίμηση τους.

Γενικότερα οι αποδόσεις των χαρτοφυλακίων επενδύσεων στις ασφαλιστικές αποτελεί βασική πηγή εσόδων. Η βαρύτητα που θα έχει αυτή η πηγή εσόδου εξαρτάται από το λειτουργικό μοντέλο που επιλέγει η εταιρεία και το είδος των προϊόντων που προσφέρει.

Η επιλογή ενός λειτουργικού μοντέλου όπου οι διαχείριση των επενδύσεων αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων προϋποθέτει ανάλογη εμπειρία στην χρηματοοικονομική διαχείριση και συνεργασίες με κορυφαίους διαχειριστές για τον σχεδιασμό κατάλληλων προϊόντων ασφαλιστικό-επενδυτικού τύπου. Επιπλέον προϋπόθεση είναι και να υπάρχει σημαντικό μέγεθος διότι η διαχείριση αυτού του τύπου προϊόντων παρέχει μικρό αλλά σταθερό μικτό περιθώριο.

Υπάρχει δυνατότητα να αποκατασταθεί αυτή η σχέση, τι πρέπει να αλλάξει;

Δεν υπάρχει ένας δρόμος ή ένα λειτουργικό μοντέλο, έχει σχέση με το μέγεθος της αγοράς και τις ευκαιρίες που υπάρχουν, το συγκριτικό πλεονέκτημα της κάθε εταιρείας και τις δυνατότητες της διοίκησης.

Ποιο είναι το ποσοστό των αποζημιώσεων που καταβλήθηκαν από ρευστοποιήσεις των UL και γιατί εμφανίζονται οι ρευστοποιήσεις των επενδυτικών UL στο σύνολο των αποζημιώσεων;

Τα προϊόντα τύπου Unit Linked καταλαμβάνουν ένα σημαντικό ποσοστό της παραγωγής ασφαλίστρων του κλάδου ζωής και ιδιαίτερα μετά και τον ουσιαστικό τερματισμό τον προϊόντων εγγυημένων επιτοκίων που κυριαρχούσαν τις προηγούμενες δεκαετίες.

Σύμφωνα με το ισχύον λογιστικό πρότυπο τα προϊόντα Unit Linked διαχωρίζονται σε ασφαλιστικά και επενδυτικά ανάλογα με την σημαντικότητα ασφαλιστικού κινδύνου από καλύψεις που τυχόν περιλαμβάνουν. Όταν ένα προϊόν του τύπου αυτού έχει χαρακτηριστεί ως ασφαλιστικό, ο λογιστικός του χειρισμός του είναι όπως και τα συνήθη προϊόντα ζωής, δηλαδή τα ασφάλιστρα και αποζημιώσεις αναγνωρίζονται ως μικτά ποσά στα αποτελέσματα επηρεάζοντας τα συνολικά έσοδα και έξοδα αντίστοιχα.

Τι θα αλλάξει για τις ασφαλιστικές σε ό,τι αφορά τις επενδύσεις σε UL από το 2023 και μετά;

Με την υιοθέτηση του νέου λογιστικού προτύπου ΔΠΧΑ 17, τα εισπραττόμενα ασφάλιστρα για το επενδυτικό συστατικό των προϊόντων αυτών αναγνωρίζονται απευθείας ως υποχρέωση χωρίς να επηρεάζονται τα έσοδα, κάτι που ισχύει ανάλογα και κατά την εξαγορά ή τη λήξη τους.

Σε τι στάδιο είναι η υλοποίηση των ΔΠΧΑ 17; Πώς βλέπουν το νέο λογιστικό πρότυπο οι ασφαλιστικές;

Η αγορά είναι στο τελικό στάδιο της υλοποίησης. Σε μεγάλο βαθμό η επιμέτρηση των επιπτώσεων για την μετάβαση του Ισολογισμού με ημερομηνία 1 Ιανουαρίου 2021 έχει ουσιαστικά ολοκληρωθεί ενώ μέχρι τα μέσα του έτους θα ολοκληρωθεί και η προετοιμασία των συγκριτικών στοιχείων της χρήσης 2022. Η προσπάθεια επίσης είναι στην ταχύτητα της προετοιμασίας και αυτή μπορεί να επιτευχθεί στους χρόνους κλεισίματος που είχαν συνηθίσει οι εταιρείες με το προηγούμενο λογιστικό πρότυπο.

Τι σημαίνουν τα IFRS για τους ασφαλιστικές και τους μετόχους;

Τα διεθνή λογιστικά πρότυπα και ιδιαίτερα η υιοθέτηση του νέου λογιστικού προτύπου ΔΠΧΑ 17 αλλάζουν ριζικά τον τρόπο επιμέτρηση των ασφαλιστηρίων συμβολαίων καθώς και την παρουσίαση των αποτελεσμάτων και ιδιαίτερα στις ασφαλίσεις ζωής και των επενδυτικού τύπου προϊόντων.

Ο πρωταρχικός σκοπός τους είναι η καλύτερη παρουσίαση, η βελτίωση της συγκρισιμότητας και η παροχή ποιοτικότερων πληροφοριών για τους χρήστες των οικονομικών καταστάσεων.

Το νέο πρότυπο συνάδει στις αρχές του περισσότερο με το Solvency II και επομένως βοηθά τις διοικήσεις και μετόχους των ασφαλιστικών εταιρειών στην κατανόηση των αποτελεσμάτων και των επιδόσεων των εταιρειών.

Για τον πελάτη τι αλλάζει;

Μια από τις πολλές αλλαγές που επιφέρει το νέο πρότυπο είναι η επιμέτρηση της συνολικής κερδοφορίας των προϊόντων συμπεριλαμβανομένων των εξόδων που απαιτούνται για την πρόσκτηση και διαχείριση τους. Αν η άσκηση αυτή δείχνει ότι ένα νέο προϊόν είναι ζημιογόνο, δηλαδή οι εκτιμώμενες αποζημιώσεις και τα έξοδα πρόσκτησης και διαχείρισης υπερβαίνουν τα ασφάλιστρα, τότε η «ζημιά» αυτή αναγνωρίζεται λογιστικά την πρώτη ημέρα. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι πιθανότατα οι εταιρείες λόγω της δημοσιότητας του ζημιογόνου χαρακτήρα του προϊόντος αλλά και επί της ουσίας, από οικονομικής πλευράς, θα αποφεύγουν την έκδοση αυτών των προϊόντων που στο παρελθόν ωστόσο γίνονταν λόγω τζίρου αλλά διότι αυτή η ζημιά αναγνωρίζονταν σταδιακά στα αποτελέσματα και όχι άμεσα.

Κατά συνέπεια οι εταιρείες θα έχουν έναν επιπλέον λόγο να προσέχουν την κερδοφορία των νέων προϊόντων τους που σημαίνει για τους πελάτες ακριβότερα προϊόντα ή λιγότερες επιλογές σε σχέση με το παρελθόν που ωφελούνταν αυτές τις ευκαιριακές πολιτικές των εταιρειών.

Σε δεύτερο χρόνο και ανάλογα την εκπαίδευση των καταναλωτών στην κατανόηση των αποτελεσμάτων και την ανάγνωση των οικονομικών καταστάσεων γενικότερα θα μπορούν να αναγνωρίζουν τις εταιρείες που ταιριάζουν στο καταναλωτικό και επενδυτικό προφίλ τους.

Βλέπετε περαιτέρω συγκέντρωση στον κλάδο το 2023; Ποιες ασφαλιστικές πρέπει να επισπεύσουν τις διαδικασίες;

Δεν αναμένω σημαντικές κινήσεις το 2023 και ίσως και το 2024, για διαφόρους λόγους. Το προηγούμενο διάστημα ολοκληρώθηκε ένας σημαντικός γύρος κινητικότητας, οι προσπάθειες αυτή τη στιγμή επικεντρώνονται στην υλοποίηση του νέου προτύπου, τα ομολογιακά χαρτοφυλάκια προσφέρουν ικανοποιητικές αποδόσεις και χωρίς να περιέχουν τους κινδύνους και την δέσμευση κεφαλαίων που απαιτεί μία εξαγορά. Όλοι αυτοί είναι καλοί λόγοι για να μη δούμε άμεσα κάτι το αξιοσημείωτο. Το νέο τοπίο και η ένταση του ανταγωνισμού εκτιμώ θα πυροδοτήσει νέες κινήσεις.

Υπάρχει κίνδυνος ολιγοπωλίου στον κλάδο της υγείας και μεγάλες αυξήσεις τιμολογίων;

Το σημαντικό κόστος νοσηλείας και εξετάσεων αλλά και οι συνεχείς αυξήσεις από τα νοσοκομεία δεν επιτρέπουν στις ασφαλιστικές να παρέχουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες με σταθερές και καθαρές ωστόσο χρεώσεις προστατεύοντας τις σχέσεις εμπιστοσύνης με τους ασφαλισμένους που είναι απαραίτητες για τις ασφαλιστικές και τους καταναλωτές. Οι πρόσθετες επιβαρύνσεις μετακυλύονται στις ασφαλιστικές εταιρείες με αποτέλεσμα το «καπέλο» αυτό τελικά το επιβαρύνεται ο ασφαλισμένος.

Το θέμα της κλιματικής αλλαγής μπορούν τελικά να το διαχειριστούν οι ασφαλιστικές;

Το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής είναι τόσο μεγάλο που δύσκολα μπορούμε να κατανοήσουμε το μέγεθος και τις επιπτώσεις του. Αυτό που σίγουρα έχουμε διαπιστώσει είναι η τιμολόγηση των αντασφαλιστών η οποία έχει αυξηθεί ως και 50% για το 2023 λόγω των σημαντικών αποζημιώσεων από ακραία φυσικά φαινόμενα.

Το γεγονός αυτό επιφέρει αύξηση των τιμολογίων και πιέσεις στην κερδοφορία των εταιρειών που προσπαθούν μέρος της αύξησης να το απορροφήσουν οι ίδιες με σκοπό την διατήρηση της πελατείας τους.

Θεωρώ ότι μικρές ασφαλιστικές που δεν διαθέτουν την ίδια διαπραγματευτική δύναμη σε σχέση με μεγαλύτερες ασφαλιστικές λόγω μεγέθους θα δυσκολευτούν πλέον να διανείμουν προϊόντα ασφάλισης κατοικιών και περιουσίας.

Έχετε κάτι να προτείνετε;

Οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις να είναι κοντά στην κοινωνία και στους ασφαλισμένους, να ενισχύουν το κοινωνικό τους προφίλ, να επενδύουν σε πράσινες επενδύσεις, να συμμετέχουν σε δράσεις ενίσχυσης της ασφαλιστικής συνείδησης, να προσπαθούν να επιταχύνουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους βελτιώνοντας την εμπειρία των ασφαλισμένων στις συναλλαγές μαζί τους και σχεδιάζοντας καινοτόμα και οικονομικά προϊόντα. Αυτές οι εταιρείες θα έχουν μεγαλύτερες προοπτικές να αντέξουν στο νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον.