Εξορυκτικός κλάδος: 4 γνώριμα «αγκάθια», το ενεργειακό κόστος και οι προοπτικές

Για σοβαρό έλλειμμα αναγνώρισης της σημασίας του εξορυκτικού κλάδου για την ελληνική οικονομία από την Πολιτεία κάνουν λόγω οι άνθρωποι του κλάδου. Στα γνώριμα προβλήματα και «αγκυλώσεις» κατά τους ίδιους έρχονται τώρα να προστεθούν οι συνέπειες της πανδημίας και της ενεργειακής κρίσης. Σε αυτό το πλαίσιο και το 2023 αποτελεί ένα έτος ιδιαίτερων προκλήσεων για το οποίο οι προβλέψεις... κρίνονται ιδιαίτερα επισφαλείς.

Ειδικότερα, σε ειδική παρουσίαση, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, Αθανάσιος Κεφάλας ανέλυσε τα τεκταινόμενα του κλάδου.

Μέχρι και 50% πάνω το κόστος παραγωγής

Το ενεργειακό κόστος επηρέασε, όπως είπε, και τις εταιρίες του κλάδου, με δυσμενείς συνέπειες στην ανταγωνιστικότητα τους και τη μείωση των εξαγωγών. Το 2022 το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας αυξήθηκε κατά 160% και το κόστος των υγρών καυσίμων κατά περίπου 40%. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί το κόστος παραγωγής κατά 25-50%.

Η οικονομική επιβάρυνση για την εξόρυξη και καθετοποίηση των ορυκτών πρώτων υλών αποτιμάται σε αρκετές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ.

Τα αιτήματα

Ο κ. Κεφάλας ζήτησε για την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών, να αρθούν τα ρυθμιστικά και τεχνικά εμπόδια για τon ενεργειακό συμφψηφισμό του ηλεκτρικού ρεύματος, να υπάρχει πολιτική σταθερής τιμής ρεύματος για την εξόρυξη και τη βιομηχανία, με κάλυψη των διακυμάνσεων από την πολιτεία, να θεσπιστεί η επιστροφή κατά 50% του Ειδικού Φόρου Καυσίμων και να επανεξεταστούν αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο πρόεδρος του ΣΜΕ αναφέρθηκε, εξάλλου, και στα χρονίζοντα ανοικτά ζητήματα που ταλαιπωρούν τον κλάδο. Όπως τόνισε, «με πολλούς τρόπους έχουμε κατά καιρούς επισημάνει στα αρμόδια Υπουργεία σημαντικά εμπόδια στην ανάπτυξη του κλάδου και έχουμε εκφράσει δημόσια τον προβληματισμό μας για τη χαμηλή προτεραιότητα στη δρομολόγηση διαδικασιών άρσης των. Μία σειρά από θέματα καθυστερούν να αντιμετωπιστούν, με αποτέλεσμα τη δημιουργία ανταγωνιστικών μειονεκτημάτων και αποθάρρυνση για νέες επενδύσεις στον εξορυκτικό κλάδο».

Ενδεικτικά, παρέθεσε:

• Τις καθυστερήσεις, κυρίως, στην περιβαλλοντική αδειοδότηση. Δώδεκα χρόνια μετά τη θέσπιση τους, οι Πιστοποιημένοι Αξιολογητές ακόμα δεν έχουν δραστηριοποιηθεί.
• Το Ειδικό Χωροταξικό των Ορυκτών Πρώτων Υλών ήδη κλείνει κοντά μία δεκαετία συζητήσεων και μελετών και το πρόβλημα της προστασίας του μέλλοντος των ορυκτών από ανταγωνιστικές χρήσεις οξύνεται.
• Σε αντίθεση με τις πρακτικές και τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την εξόρυξη σε περιοχές NATURA, η χώρα μας την έχει εξαιρέσει από τις δύο ζώνες προστασίας και πολλοί μελετητές Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών την εξαιρούν αναιτιολόγητα και από τις υπόλοιπες δύο.
• Χάνεται σταδιακά έμπειρο προσωπικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η διόγκωση της έλλειψης χειριστών, των οποίων οι άδειες στηρίζονται ακόμα, κυρίως, στην εμπειρία και όχι στην εκπαίδευση και πιστοποίηση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων τους.

Η ενεργειακή μετάβαση... θέλει μέταλλα και ορυκτά

Σε αυτό το περιβάλλον, η τριετής πανδημία και η Ουκρανική κρίση ανέδειξαν στην επιφάνεια τη σημαντική εξάρτηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης από Τρίτες χώρες για πολύτιμα ορυκτά και πρώτες ύλες. Η Πράσινη Συμφωνία, επισήμανε ο κ. Κεφάλας, αποτελεί την κεντρική αναπτυξιακή στρατηγική, ωστόσο, η ενεργειακή μετάβαση εξαρτάται από την επάρκεια μετάλλων και ορυκτών. Γι’ αυτό το λόγο τάχθηκε υπέρ της ενδυνάμωσης της εξόρυξης στην Ευρώπη, για να αντιμετωπιστούν οι κίνδυνοι για ελλείψεις στις μακριές εφοδιαστικές αλυσίδες. Υπέδειξε, επίσης, την ανάγκη να επιταχυνθεί η άρση των περιορισμών που εντοπίζονται στο Ρυθμιστικό Πλαίσιο της Ε.Ε. και να μην εξαιρεθούν οι επενδύσεις στην εξόρυξη από το EU Taxonomy, με τη μεταλλευτική βιομηχανία να γίνεται αντικείμενο περαιτέρω επιβαρύνσεων που αντιγράφουν άλλου χαρακτήρα βαριές βιομηχανίες.

«Η σύγχρονη, υπεύθυνη και βιώσιμη εξόρυξη είναι ο οδηγός των μελών μας», υπογράμμισε ο κ. Κεφάλας. «Οι επιδόσεις μας στο τρίγωνο της βιώσιμης ανάπτυξης είναι σημαντικές και πρωτοπορούμε με σύγχρονο Κώδικα Αρχών Βιώσιμης Ανάπτυξης και σχεδόν 20 χρόνια συστηματικού δημόσιου απολογισμού. Αυτό μας καθιστά επιλέξιμη δραστηριότητα για την απόκτηση και διατήρηση της κοινωνικής άδειας λειτουργίας, απαιτείται, όμως, ακόμα μεγαλύτερη υποστήριξη από τη Δημόσια Διοίκηση για να εμπεδωθεί η αντίληψη αυτή στις τοπικές κοινωνίες».

Ρευστό το σκηνικό το 2023 - μη ασφαλείς οι προβλέψεις

Σε ό,τι αφορά το 2023 ο πρόεδρος του ΣΜΕ ανέφερε ότι δεν μπορούν να γίνουν ασφαλείς προβλέψεις, λόγω του ρευστού επιχειρηματικού και γεωπολιτικού περιβάλλοντος. «Ξεκίνησε, όμως, καλά και παραμένουμε αισιόδοξοι ότι τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα του κλάδου, η αποδεδειγμένη ανθεκτικότητα των μελών μας και η σύντομη άρση των εμποδίων στην ανάπτυξη μας θα φέρουν καρπούς, προς όφελος όλων των μελών μας», κατέληξε.