Γυναίκες & Επιχειρηματικότητα: Προκλήσεις, δεξιότητες, δυναμική - Σκέψεις με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας

Σε αυτό το ευμετάβλητο και αβέβαιο περιβάλλον, οι ηγέτες των επιχειρήσεων – άνδρες και γυναίκες – καλούνται να επιδείξουν ανθεκτικότητα, αποφασιστικότητα και διορατικότητα. Στοιχεία απαραίτητα προκειμένου να μπορέσουν να αδράξουν τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται σήμερα. Τι σημαίνει όμως αυτό για τις γυναίκες και την επιχειρηματικότητα;

Σύμφωνα με το Global Entrepreneurship Monitor (GEM) οι γυναίκες παραδοσιακά υποεκπροσωπούνται στην επιχειρηματικότητα καθώς παραμένουν τα εμπόδια και τα στερεότυπα που τις δυσκολεύουν προκειμένου να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση. Τέτοια εμπόδια είναι η αδυναμία πρόσβασης σε χρηματοδοτικά εργαλεία, οι περιορισμένες δυνατότητες δικτύωσης και βέβαια η απουσία προτύπων γυναικών που θα εμπνεύσουν κι άλλες να ακολουθήσουν το δρόμο της επιχειρηματικότητας.

Η αδυναμία πρόσβασης σε χρηματοδοτικά εργαλεία είναι ίσως το πιο σημαντικό πρόβλημα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, πρόσφατη έρευνα του Atomico «State of European Tech» για το οικοσύστημα καινοτομίας έδειξε ότι για κάθε 100 ευρώ που επενδύονται στα Ευρωπαϊκά startup τα 87 ευρώ αποδίδονται σε startup με μόνο άνδρες ιδρυτές, ενώ μόνο το 1 ευρώ καταλήγει σε startup με γυναίκες ιδρύτριες (12 ευρώ λαμβάνουν startup με μικτές ιδρυτικές ομάδες). Χαμηλότερο κεφάλαιο σημαίνει μειωμένες προοπτικές ανάπτυξης κι επέκτασης.

Επιπλέον, παρά την τεράστια πρόοδο στην κείμενη νομοθεσία αλλά και στην κουλτούρα των επιχειρήσεων, οι διακρίσεις λόγω φύλου εξακολουθούν να υπάρχουν και περιορίζουν τις γυναίκες από τη διεκδίκηση ηγετικών θέσεων στις επιχειρήσεις. Σήμερα μετά την εφαρμογή του Ν. 4706/2020 για την Εταιρική Διακυβέρνηση στα Διοικητικά Συμβούλια των εισηγμένων επιχειρήσεων οι γυναίκες αποτελούν το 25% των μελών, ακόμη όμως η συμμετοχή τους στις θέσεις του Προέδρου και του Διευθύνοντος Συμβούλου κυμαίνεται σε μονοψήφια ποσοστά. Συνολικά στην ελληνική αγορά, έρευνα της Grant Thorton έδειξε ότι το ποσοστό των γυναικών που βρίσκονται σε ανώτερες διοικητικές θέσεις κατέγραψε πτώση κατά 5 ποσοστιαίες μονάδες το 2022, ενώ την ίδια στιγμή, το ποσοστό των επιχειρήσεων που δεν απασχολούν καμία γυναίκα σε ανώτερη διοικητική θέση αυξήθηκε στο 22% έναντι 13% το προηγούμενο έτος. Ο δρόμος για ισότιμη εκπροσώπηση στην επιχειρηματικότητα είναι ακόμη μακρύς.

Κι όμως, υπάρχουν πολλαπλά οφέλη που προκύπτουν από την αυξημένη συμμετοχή των γυναικών στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι. Οφέλη για τις ίδιες τις γυναίκες, οφέλη για τις επιχειρήσεις, οφέλη για την κοινωνία. Πρώτον, οι γυναίκες επιχειρηματίες μπορούν να ενισχύσουν την οικονομική ανάπτυξη, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας και επομένως πλούτο για τις κοινότητές τους. Επιπλέον, η ύπαρξη περισσότερων γυναικών στην επιχειρηματικότητα μπορεί να βοηθήσει στην κατάρριψη των στερεοτύπων των φύλων. Όταν οι γυναίκες πετυχαίνουν ως επιχειρηματίες, γίνονται πρότυπα για άλλες γυναίκες και τις εμπνέουν να κυνηγήσουν τα επιχειρηματικά τους όνειρα. Τέλος, η καινοτομία απαιτεί πολυσυλλεκτικότητα, διαφορετικότητα και συμπερίληψη. Οι επιχειρήσεις που έχουν περισσότερες γυναίκες στις ηγετικές τους ομάδες καταφέρνουν να καινοτομούν με νέα προϊόντα και υπηρεσίες και πετυχαίνουν καλύτερα αποτελέσματα.

Και οι γυναίκες μπορούν να τα καταφέρουν. Γιατί διαθέτουν δεξιότητες που σήμερα είναι απαραίτητες καθώς καλούνται να διαχειριστούν ένα περιβάλλον ολοένα μεταβαλλόμενο κι αβέβαιο. Σαφέστατα δεξιότητες όπως οι επιχειρηματικές και οικονομικές γνώσεις, η διοίκηση ομάδων, η τεχνογνωσία είναι ουσιαστικές για την επιχειρηματικότητα. Σε αυτές πρέπει να προστεθούν οι λεγόμενες «ήπιες» δεξιότητες που διαδραματίζουν εξίσου κρίσιμο ρόλο στην επιτυχίας ενός επιχειρηματία. Και οι γυναίκες επιχειρηματίες διαθέτουν συχνά πλεόνασμα σε αυτές. Ανθεκτικότητα – τη δυνατότητα δηλαδή να ξεπερνούν εμπόδια και να ανακάμπτουν μετά τις αποτυχίες. Δημιουργικότητα – την εφευρετικότητα για να βρίσκουν λύσεις σε σύνθετα προβλήματα. Συνεργασία – τη δυνατότητα να δημιουργούν ισχυρές σχέσεις εμπιστοσύνης με την ομάδα τους και τους πελάτες. Επικοινωνία – την ικανότητα να μεταδίδουν το όραμα και τις ιδέες τους σε επενδυτές, εργαζόμενους και πελάτες.

Συμπερασματικά, παρά τις προκλήσεις, οι γυναίκες επιχειρηματίες με την κατάλληλη υποστήριξη μπορούν να επιτύχουν και να συνεισφέρουν σημαντικά στην οικονομία και την κοινωνία. Έχουμε ηθικό χρέος να αμφισβητήσουμε τα στερεότυπα και να αφαιρέσουμε τα εμπόδια που περιορίζουν την πρόσβαση των γυναικών σε ευκαιρίες χρηματοδότησης και δικτύωσης. Και πρέπει να παρέχουμε καθοδήγηση και υποστήριξη για να τις βοηθήσουμε να αναπτύξουν τις απαραίτητες δεξιότητες για την επιχειρηματικότητα. Η γυναίκα επιχειρηματίας θέλει να δημιουργήσει και να πετύχει. Με τη συνδρομή όλων μας θα μπορεί.