Η άνοδος των τιμών στα τρόφιμα και την εστίαση τροφοδοτεί τον πληθωρισμό της Ευρωζώνης

Η αναζωπύρωση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη τον Φεβρουάριο (ειδικά σε Γαλλία και Ισπανία που έχουν δώσει στοιχεία) δεν είχε ως αιτία την ενέργεια αυτή την φορά (η οποία εμφανίζει πτωτικές τάσεις) αλλά την εκτίναξη του δείκτη τροφίμων. Στην Ελλάδα, τα τρόφιμα έχουν έντονη ανοδική τάση από το β’ εξάμηνο 2022 και αυτό φαίνεται στις τιμές λιανικής. Εάν πάμε στην εστίαση, οι τιμές στα σερβιριζόμενα τρόφιμα (εστίαση) έχουν αυξηθεί μεσοσταθμικά πάνω από 40% σε διάστημα 6 μηνών.

Η άνοδος τους επιμερίζεται σε ολόκληρη την «αλυσίδα» και οφείλεται κυρίως στην αύξηση των πρώτων υλών (1η περίπτωση ήπιας κερδοσκοπίας διεθνούς επιπέδου) λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας,

• των τιμών μεταφορών και αποθήκευσης (logistics) 2η περίπτωση εκτίναξης κόστους,
• της αισχροκέρδειας λόγω συγκέντρωσης σε ολιγοπωλιακά σχήματα χονδρεμπορικής (3η περίπτωση αισχροκέρδειας) και
• των πωλητών λιανικής και εστιατόρων που επικαλούμενοι το ενεργειακό κόστος, σε συνδυασμό με την ζήτηση προχωρούν πολλές φορές σε υπέρογκες αυξήσεις (4η περίπτωση).

Το πρόβλημα είναι διεθνές και ιδιαίτερα έντονο στην Ευρωζώνη και συζητείται πλέον στα γραφεία αποφάσεων. H άποψη που κυριαρχεί είναι ότι πρόβλημα θα λυθεί με ενθάρρυνση του ανταγωνισμού. Ωστόσο όταν υπάρχει συγκέντρωση της αγοράς και στις 4 αλυσίδες υπό την μορφή «τραστ» αυτό νοθεύει τον ανταγωνισμό.

Η λανθασμένη προσέγγιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η αλλαγή τάσης

Η Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο με τους θεσμούς, αποφάσισαν αντί να λειτουργήσουν κατασταλτικά στις 4 περιπτώσεις αισχροκέρδειας, να λειτουργήσουν ενισχυτικά προς την πλευρά του καταναλωτή προσφέροντας οικονομικά επιδόματα.

Αυτό όμως πυροδότησε εκτίναξη των ελλειμμάτων και ταυτόχρονα δημιούργησε τον «ηθικό κίνδυνο» (moral hazard) να θεωρείται φυσιολογική η αύξηση τιμολογίων στα τρόφιμα και στην εστίαση από τους ευρωπαίους καταναλωτές και απλώς τώρα να περιμένουν τα επόμενα επιδόματα.

Πλέον οι οικονομολόγοι στην Ευρωζώνη, θεωρούν ότι η αντιπληθωριστική προσέγγιση θα πρέπει να γίνεται στοχευμένα και στις τιμές λιανικής και κυρίως μέσω πλαφόν συγκεκριμένων τιμών στις πρώτες ύλες, στις μεταφορές και στα δίκτυα πωλήσεων. Αυτό που πριν από μερικούς μήνες θεωρείτο αδιανόητο στην Ευρώπη, σήμερα έχει αρχίσει να συζητιέται ως μία επιλογή.