Η ασφάλιση και τα κενά στην νομοθεσία που «σκοτώνουν»

Το κενό που υπάρχει στην νομοθεσία περί υποχρεωτικής ασφάλισης σεισμού στην Τουρκία έφερε τεράστια οδύνη. Και αυτό γιατί η ασφάλιση είναι υποχρεωτική, ωστόσο η νομοθεσία δεν προβλέπει κυρώσεις για όσους δεν είναι ασφαλισμένοι.

Συγκλονίζει την υφήλιο ο μεγάλος σεισμός της 6ης Φεβρουαρίου 2022 που έπληξε θανάσιμα την Νοτιοανατολική Τουρκία. Δυσθεώρητες είναι οι οικονομικές απώλειες, με τον αριθμό των ανθρώπων που αποβιώσαν σε κλάσματα δευτερολέπτων να μην μπορεί να συγκριθεί ακόμα και με τις απώλειες μίας συγκεκριμένης στιγμής ενός μεγάλου πολεμικού χτυπήματος.

Στο 5%, των 20 δισεκατομμυρίων οι ασφαλισμένες απώλειες

Μέχρι την στιγμή που οι γραμμές αυτές γράφονται οι συνολικές οικονομικές καταστροφές εκτιμώνται στα 20 των αριθμώ δισεκατομμύρια δολάρια με τις ασφαλισμένες να πλησιάζουν μόλις στο 5% με 6% του ποσού των οικονομικών ζημιών, άλλως ασφαλιστές και αντασφαλιστές θα κληθούν να πληρώσουν για την αποκατάσταση των περιουσιακών στοιχείων των περιοχών που επλήγησαν περί το 1 με 1,5 δισεκατομμύρια δολάρια.

Ο λόγος που οι (αντ)ασφαλιστές θα καταβάλλουν τόσο μικρά ποσά για αποζημιώσεις οφείλεται στο γεγονός ότι η περιοχή της Νοτιοανατολικής Τουρκίας χαρακτηρίζεται από πολύ χαμηλή ασφαλιστική διείσδυση. Ελλείψει σωστού μηχανισμού, πρόληψης και ασφάλισης έναντι των σεισμικών καταστροφών οι κατοικίες ήταν υπασφαλισμένες ή ανασφάλιστες. Claims δεν θα υπάρξουν ούτε για τις ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν καθώς στις βάσεις των ασφαλιστικών δεν υπάρχουν ασφαλιστήρια συμβόλαια για απώλειες ζωής.

Εκτιμήσεις AM Best, Verisk, Karen Clark & Company, Fitch

AM Best, Verisk, και Fitch εκτιμούν πώς το πλήγμα για τους (αντ)ασφαλιστές από το μεγάλο σεισμό στην περιοχή της Τουρκίας και της Συρίας μεγέθους Μ7+ δεν θα είναι ανάλογα μεγάλο, εξηγώντας ότι από το έτος 2000 μετά το σεισμό του 1999 στο Μαρμαρά, η ασφάλιση σεισμού είναι υποχρεωτική για τις κατοικίες εντός των δημοτικών ορίων στην Τουρκία, τις οποίες (ζημιές) καλύπτει το Τουρκικό Ασφαλιστικό σχήμα Καταστροφών TCIP, ωστόσο επί σειρά ετών ένα κενό στην νομοθεσία αφήνει ‘παραθυράκια' διαφυγής, προκαλώντας σήμερα την τεράστια αυτή οδύνη που ζουν οι κάτοικοι της περιοχής, μάλιστα σε μία χρονική περίοδο που η χώρα βιώνει ασύλληπτες οικονομικές αναταράξεις με έναν αδυσώπητο πληθωρισμό που έχει κυριολεκτικά αφανίσει το εισόδημα των πολιτών.

Το κενό στην νομοθεσία

Η νομοθεσία για την προστασία από το σεισμό προβλέπει την υποχρεωτικότητα στην ασφάλιση κατοικιών με την δημιουργία του TCIP στο οποίο συμμετέχουν ιδιωτικές αντασφλιστικές, ωστόσο δεν έχουν θεσπίσει νομικές κυρώσεις και μέτρα για όσους δεν ανανεώσουν τα ασφαλιστήρια συμβόλαια στον χρόνο που πρέπει ή ανέκαθεν ήταν ανασφάλιστοι. Η ασφάλιση σεισμού κατά το νόμο είναι υποχρεωτική για τους ιδιοκτήτες κατοικιών και καλύπτει ποσά που έχουν εξασφαλιστεί από το TCIP μέχρι ένα προκαθορισμένο επίπεδο. Τα ασφαλιστήρια συμβόλαια διανέμονται από ασφαλιστικές που διενεργούν ως ασφαλιστικοί διαμεσολαβητές και όταν επέλθει ασφαλιστικό συμβάν οι δικαιούχοι αποζημιώνονται. Στις περιοχές, ωστόσο της Νοτιοανατολικής Τουρκίας σύμφωνα με την AM Best τα ποσοστά ασφαλιστικής διείσδυσης είναι πολύ χαμηλότερα άλλων περιοχών, συνεπώς και η συμμετοχή των αντασφαλιστών στους μηχανισμούς αποζημιώσεις θα είναι πολύ χαμηλή.

Την μεγαλύτερη έκθεση αλλά χωρίς συνέπειες έχουν Swiss Re, Munich Re

Σε αυτήν καταστροφή τα υψηλότερα μερίδια έκθεσης στον κίνδυνο (excess of loss) έχει η Swiss Re και η Munich Re και Swiss Re, ενώ μικρότερα μερίδια είχαν άλλοι αντασφαλιστές στην Ευρώπη, η αγορά του Λονδίνου και οι Βερμούδες. Ως μία πρώτη εκτίμηση για τον υπολογισμό των αποζημιώσεων, μόνο το 52% των κατοικιών σύμφωνα με την AM Best ήταν ασφαλισμένα, οπότε και το χάσμα μεταξύ ασφαλισμένων και οικονομικών ζημιών είναι μεγάλο.

AM Best

Ο οίκος αξιολόγησης AM Best τονίζει ότι τα γεγονότα αυτά συνέβησαν σε μια ιδιαίτερα δύσκολη χρονική στιγμή για την Τουρκία, καθώς ο πληθωρισμός έχει εκτροχιαστεί φτάνοντας σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αντασφαλιστών στο 86% τον Οκτώβριο του 2022 και με τη τουρκική λίρα να γράφει απώλειες 30% έναντι του δολαρίου ΗΠΑ το 2022.

Verisk Verisk Extreme Event Solutions

Η Verisk Verisk Extreme Event Solutions σε μελέτη της υπολογίζει τις συνολικές οικονομικές απώλειες να φτάνουν τα 20 δισεκατομμύρια δολάρια με τους (αντ)ασφαλιστές να βρίσκονται κοντά στο φράγμα του 1 δισεκατομμυρίου και ίσως και κάτι παραπάνω. Εκτός υπολογισμού είναι οι 40.000 ζωές που χάθηκαν από τον μεγάλο σεισμό που κατεγράφη στο τριπλό σταυροδρόμι μεταξύ της Ανατολίας, της Αφρικής και των αραβικών τεκτονικών πλακών.

Τι περιλαμβάνουν τα μοντέλα εκτίμηση σεισμών της Verisk

Τα μοντέλα εκτίμησης ασφαλισμένων ζημιών της Verisk για τους σεισμούς περιλαμβάνουν ζημιές από σωματικές βλάβες που προκλήθηκαν από τις δονήσεις στο έδαφος που προκάλεσε ο εγκέλαδος σε ακίνητα στην ξηρά, τόσο σε κατασκευές όσο και στο περιεχόμενό τους, καθώς και απώλειες χρήσης γης και διακοπή επιχειρησιακών λειτουργιών.

Ποιες ζημιές αποκλείουν τα μοντέλα της Verisk

Τα μοντέλα εκτίμησης ασφαλισμένων ζημιών της Verisk αποκλείουν ζημιές, λόγω πυρκαγιάς, υγροποίησης ή διαρροής σωλήνων, έξοδα προσαρμογής ζημιών, απώλειες σε ανασφάλιστα ακίνητα, απώλειες στις υποδομές, ζημίες από εξωσυμβατικές υποχρεώσεις, απώλειες από καθαρισμό επικίνδυνων αποβλήτων, βανδαλισμούς ή εμφύλιες ταραχές, που προκλήθηκαν έμμεσα ή άμεσα στις περιοχές της Τουρκίας και της Συρίας. Επίσης δεν περιλαμβάνουν μηχανικές απώλειες, όπως βλάβες σε σιδηροδρόμους, στις μεταφορές θαλάσσιων φορτίων, απώλειες στο κύτος των πλοίων, αεροπορικούς κινδύνους, κινδύνους αποθήκευσης προϊόντων, κινδύνους διαμετακόμισης, προσωπικό ατύχημα και άλλους κινδύνους αν αυτοί δεν έχουν οριστεί στα ασφαλιστήρια συμβόλαια.

Karen Clark & Company (KCC)

Σύμφωνα με την εταιρεία μοντέλων καταστροφής Karen Clark & Company (KCC), οι συνολικές ασφαλισμένες ζημιές από τον διπλό σεισμό μόνο στην Kahramanmaras, υπολογίζονται στα 2,4 δισεκατομμύρια δολάρια με τις οικονομικές στα 20 δισεκατομμύρια. Περίπου 41.000 κτίρια καταστράφηκαν ολοσχερώς στην περιοχή ή έχουν καταγραφή με σοβαρές απώλειες ωστόσο σημειώνει η KCC ότι τα κτίρια δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις και τα πρωτόκολλα για τις κατασκευές.

Fitch

Η Fitch Ratings υπολογίζει ότι οι ασφαλισμένες ζημιές κυμαίνονται μεταξύ 2 με 4 δισεκατομμύρια δολάρια, ωστόσο αναφέρει ότι οι αποζημιώσεις των αντασφαλιστών δεν θα ξεπεράσουν το 1 δισεκατομμύριο δολάρια, λόγω της πολύ χαμηλής ασφαλιστικής διείσδυσης στις πληγείσες περιοχές . Οι ανανεώσεις του TCIP για τον Ιανουάριου του 2023 δεν ξεπέρασαν τα 300 εκατομμύρια δολάρια. Τα claims, προσθέτει η Fitch δεν θα καλύπτουν ευθύνες, ανθρώπινες απώλειες , έμμεσες αξιώσεις για αποζημιώσεις, ενώ παρόμοια χαρακτηρίζει την εικόνα και στην Συρία ο οίκος αξιολόγησης. Σε ό,τι αφορά τα ομόλογα καταστροφών (cat bond) αυτά δεν θα ενεργοποιηθούν γιατί οι εκδόσεις περιορίζονται στην περιοχή της Κωνσταντινούπολης.

Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την Ftich Ratings ο σεισμός στην Νοτιοανατολική Τουρκία προκάλεσε τόσες ανθρώπινες απώλειες όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν, άλλος σεισμός δεν έχει προκαλέσει.