Δρ. Εμμανουήλ Στρατάκης: Πώς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας στηρίζει το όραμα νέων επιστημόνων

Το EIC έχει ως αποστολή τον εντοπισμό, την ανάπτυξη και την κλιμάκωση των πρωτοποριακών τεχνολογιών και των ανατρεπτικών καινοτομιών της Ευρώπης που θα αποτελέσουν τα κορυφαία παραδείγματα του μέλλοντος.

Σήμερα ο ίδιος είναι δικαιούχος στο EIC Pathfinder, ένα πρόγραμμα που υποστηρίζει την εξερεύνηση τολμηρών ιδεών για ριζικά νέες τεχνολογίες. Πώς λοιπόν μπορεί ένας νέος επιστήμονας να υποστηρίξει το όραμα του; τι διαδικασίες απαιτούνται;

Μιλώντας στο epixeiro.gr ο κ. Στρατάκης περιγράφει τα πρώτα βήματα της ακαδημαϊκής του καριέρας, αναλύοντας παράλληλα τα οφέλη που προσφέρει Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (EIC) σε ερευνητικά εργαστήρια και νεοφυείς επιχειρήσεις που αναζητούν χρηματοδότηση για να υλοποιήσουν το όραμα τους. Πώς λοιπόν μπορεί ένας νέος επιστήμονας να υποστηρίξει το όραμα του; τι διαδικασίες απαιτούνται;

Αναλυτικά:

Πείτε μας δυο λόγια για την ακαδημαϊκή σας πορεία και πως ξεκίνησε το έργο σας. Ποιος ήταν ο στόχος;

Είμαι απόφοιτος και Διδάκτορας του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης με ειδίκευση στην αλληλεπίδραση ύλης-φωτός. Μετά το διδακτορικές μου σπουδές εργάστηκα ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Πανεπιστήμιου της Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϋ. Στη συνέχει εκλέχθηκα ερευνητής στο Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας όπου διατελώ ως Διευθυντής Ερευνών και Επικεφαλής του Εργαστηρίου Μικρό-νανο-δόμησης Υλικών στο Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ. Στόχος της μακροχρόνιας έρευνάς μου είναι η ανάπτυξη βιομιμητικών επιφανειών με εξαιρετικές λειτουργικές ιδιότητες μέσω της σμίλευσης επιφανειών τεχνητών υλικών με ισχυρή ακτινοβολία Λέιζερ. Η στρατηγική που ακολουθούμε είναι η αποκωδικοποίηση της πολύπλοκης ιεραρχικής δόμησης επιφανειών φέρουν συγκεκριμένα είδη της φύσης καθώς και τη λειτουργία την οποία επιτελούν στα είδη αυτά και η μεταφορά των ιδιοτήτων αυτών σε τεχνητές μεταλλικές, πολυμερικές η γυάλινες επιφάνειες. Με τον τρόπο αυτό κατασκευάζουμε τεχνητές επιφάνειες για καθημερινή χρήση οι οποίες φέρουν εξαιρετικές ιδιότητες, όπως υδροαπωθητικότητα, αντιανακλαστικότητα, μειωμένη τριβή, αυτοκαθαρισμό και αντιμικροβιακή δράση. Απώτερος στόχος της Έρευνάς μας είναι η ανάδειξη καινοτόμων τεχνολογιών σε εργαστηριακή κλίμακα οι οποίες θα είναι ώριμες για τη μετάβασή τους σε βιομηχανική παραγωγή.

Τι είναι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας (EIC);

Το EIC είναι ο μοχλός της καινοτομίας με τη φιλοδοξία να καταστήσει τους Ευρωπαίους Καινοτόμους παγκόσμιους ηγέτες μέσω ενός προγράμματος κύρους, απλού και με επίκεντρο τους καινοτόμους, με πρωταρχικό στόχο να υποστηρίξει μια ανταγωνιστική, βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη της ΕΕ. Επικεντρώνεται στον εντοπισμό, την καλλιέργεια, την υποστήριξη και την κλιμάκωση της πρωτοποριακής αγοράς που δημιουργεί και μετασχηματίζει την καινοτομία βαθιάς τεχνολογίας, από την ιδέα μέχρι την ανάπτυξη και την κλιμάκωση στην αγορά, τον εντοπισμό μελλοντικών τεχνολογιών και την υποστήριξη της μετάβασής τους σε καινοτομία που δημιουργεί αγορά. Παρέχει μια ολοκληρωμένη λύση, μειώνει τον κίνδυνο και δίνει την ελευθερία στους ερευνητές και τους καινοτόμους να κάνουν αυτό που κάνουν καλύτερα – να φαντάζονται, να εμπνέουν, να δημιουργούν και να καινοτομούν. Με το EIC, η ΕΕ υποστηρίζει ιδέες βαθιάς τεχνολογίας, διεπιστημονικές και ριψοκίνδυνες χάρη σε επιχορηγήσεις για ερευνητικές ομάδες (EIC Pathfinder), δραστηριότητες μετάβασης για την υποστήριξη ερευνητικών ομάδων για τη δημιουργία μιας spin-off εταιρείας (EIC Transition), μικτή χρηματοδότηση (επιχορηγήσεις και μετοχικό κεφάλαιο - EIC Accelerator) για νεοφυείς επιχειρήσεις και υπηρεσίες επιτάχυνσης επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένης της καθοδήγησης, της καθοδήγησης και της δικτύωσης για όλους τους βραβευθέντες.

Είστε δικαιούχος του EIC Pathfinder – τι είναι το EIC Pathfinder;

Με το πρόγραμμα Pathfinder, το EIC υποστηρίζει την εξερεύνηση τολμηρών ιδεών για ριζικά νέες τεχνολογίες. Χαιρετίζει τις υψηλού κινδύνου / υψηλού κέρδους και τις διεπιστημονικές συνεργασίες αιχμής στην επιστήμη που στηρίζουν τις τεχνολογικές ανακαλύψεις. Το Pathfinder υπερβαίνει αυτό που είναι ήδη γνωστό. Η οραματική σκέψη μπορεί να ανοίξει πολλά υποσχόμενες οδούς προς ισχυρές νέες τεχνολογίες. Οι υποψήφιοι που συμμετέχουν σε έργα EIC Pathfinder είναι συνήθως οραματιστές επιστήμονες και επιχειρηματίες ερευνητές από πανεπιστήμια, ερευνητικούς οργανισμούς, νεοφυείς επιχειρήσεις, ΜΜΕ υψηλής τεχνολογίας ή βιομηχανικούς φορείς που ενδιαφέρονται για την τεχνολογική έρευνα και την καινοτομία. Τα έργα περιλαμβάνουν συνήθως κοινοπραξίες ερευνητών και άλλων εταίρων από τουλάχιστον τρεις διαφορετικές χώρες, αλλά υπάρχουν επίσης ευκαιρίες για μεμονωμένες ομάδες και μικρές κοινοπραξίες (δύο εταίρους). Οι επιχορηγήσεις ύψους έως 3 έως 4 εκατομμυρίων ευρώ υποστηρίζουν την ανάπτυξη πρώιμου σταδίου μελλοντικών τεχνολογιών (π.χ. διάφορες δραστηριότητες σε χαμηλά επίπεδα τεχνολογικής ετοιμότητας 1-3), μέχρι την απόδειξη της ιδέας. Τα έργα Pathfinder μπορούν επίσης να λάβουν πρόσθετη χρηματοδότηση για τη δοκιμή του δυναμικού καινοτομίας των ερευνητικών τους αποτελεσμάτων.

Στα πρώτα βήματα αυτής της ερευνητικής προσπάθειας καταλυτικό ρόλο έπαιξε η συμμετοχή και επιβράβευσή μας από το χρηματοδοτικό εργαλείο του EIC , FET OPEN, το τωρινό δηλαδή EIC pathfinder. Το χρηματοδοτικό αυτό εργαλείο μας βοήθησε να θεμελιώσουμε την τεχνολογία ανάπτυξης βιομιμητικών επιφανειών και να την φέρουμε σε επίπεδο ωριμότητας κατάλληλο για την δυνητική χρήση της στην βιομηχανική παραγωγή. Το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας σήμερα είναι η πρώτη εταιρία τεχνοβλαστός του εργαστηρίου μας, η Biomimetic, που ιδρύθηκε πριν από 2 περίπου χρόνια.

Πώς θα μπορούσε ένας ερευνητής/ερευνητική ομάδα να γνωρίζει εάν το EIC Pathfinder είναι για αυτούς;

Έχετε ένα όραμα για μια μελλοντική τεχνολογία που θα μπορούσε να κάνει πραγματική διαφορά στη ζωή μας; Βλέπετε έναν εύλογο τρόπο για την επίτευξη της επιστημονικής ανακάλυψης που θα καταστήσει δυνατή αυτή την τεχνολογία; Μπορείτε να φανταστείτε να συνεργαστείτε με μια διεπιστημονική ομάδα ερευνητών και καινοτόμων για να πραγματοποιήσετε την απόδειξη αρχής και να επικυρώσετε την επιστημονική βάση της μελλοντικής τεχνολογίας; Τότε το EIC Pathfinder θα μπορούσε να είναι για εσάς.

Υπάρχουν συμβουλές για την εφαρμογή EIC Pathfinder;

Πρέπει να υποβάλετε μια πρόταση που θα προωθήσει τη συνεργατική, διεπιστημονική έρευνα και καινοτομία σε τεχνολογίες εμπνευσμένες από την επιστήμη και ριζικά νέες μελλοντικές τεχνολογίες με δυνατότητα δημιουργίας νέων αγορών ή επανάστασης σε υπάρχουσες. Να είστε φιλόδοξοι, να ακολουθείτε το «όνειρό» σας. Έχετε τα κατάλληλα άτομα στην ομάδα/κοινοπραξία σας και συνεργαστείτε με τους συνεργάτες σας για την πρόταση. Η συνεργασία σας θα πρέπει να καθοδηγείται από κοινούς στόχους, συμπληρωματική τεχνογνωσία και αμοιβαία μάθηση. Εξερευνήστε νέους τρόπους εργασίας και παράδοσης μαζί με συνεργάτες και αισθανθείτε ελεύθεροι να εμπλακείτε πέρα από την επιστημονική κοινότητα. Επισημάνετε πώς η ιδέα σας θα φέρει αξία στην επιστημονική κοινότητα και την αγορά.

Υπάρχει υποστήριξη σε επίπεδο εμπειρογνωμοσύνης για το έργο μιας ερευνητικής ομάδας;

Η χρηματοδότηση είναι απαραίτητη για να καλυφθεί το κενό της αγοράς για ιδιωτικές επενδύσεις υψηλού κινδύνου στην Ευρώπη – αλλά δεν αρκεί. Αυτό που κάνει τη διαφορά μεσοπρόθεσμα έως μακροπρόθεσμα είναι το πώς επιβιώνουν οι εταιρείες μετά την έξοδο από την «κοιλάδα του θανάτου». Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, εκτός από τη χρηματοδότηση, το πιλοτικό πρόγραμμα EIC προσφέρει στους καινοτόμους ολοκληρωμένη υποστήριξη, συμπεριλαμβανομένων υπηρεσιών επιχειρηματικής καθοδήγησης και επιχειρηματικής επιτάχυνσης, για να βοηθήσουν να φέρουν τις λύσεις τους στην αγορά και να επεκταθούν. Η υποστήριξη EIC υπερβαίνει κατά πολύ τη χρηματοδότηση και στοχεύει στην επιτάχυνση των καινοτομιών EIC και στην ανάπτυξη κορυφαίων εταιρειών βαθιάς τεχνολογίας. Προκειμένου να αξιοποιήσετε περαιτέρω τις επενδύσεις του EIC, ως ερευνητής, καινοτόμος ή επιχειρηματίας που χρηματοδοτείται από το EIC θα έχετε πρόσβαση σε μια σειρά εξατομικευμένων Υπηρεσιών Επιχειρηματικής Επιτάχυνσης EIC (BAS) σε οποιοδήποτε στάδιο ανάπτυξης των δραστηριοτήτων σας και της έρευνας του EIC και τον κύκλο της καινοτομίας. Οι Υπηρεσίες Επιχειρηματικής Επιτάχυνσης του EIC διαρθρώνονται γύρω από τρεις βασικούς πυλώνες: 1) πρόσβαση σε προπονητές, μέντορες, τεχνογνωσία και εκπαίδευση, 2) πρόσβαση σε παγκόσμιους εταίρους (κορυφαίες εταιρείες, επενδυτές, προμηθευτές, διανομείς, πελάτες), 3) πρόσβαση σε οικοσύστημα καινοτομίας και ομοτίμους.

Υπάρχουν συγκεκριμένες κατευθυντήριες γραμμές για το πώς και πού θα χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια, σε ποιες ώρες κ.λπ.;

Αυτά συμφωνούνται από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και αντικατοπτρίζονται στη συμφωνία επιχορήγησης.

A SiO2 glass treated in the middle with laser nanotexturing (left), tilted SEM images of the nanostructures of an actual cicada wing (top right) and the glass surface (bottom right)