10.000 φωτογραφίες "βγαλμένες από σπίτι των πεταλούδων”

Από ένα σχολείο στο Βανκούβερ του Καναδά έως τα χνάρια των Ελλήνων ποντιακής καταγωγής στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας και τους αγροτικούς δρόμους της Κίνας παραμένει σταθερή μια ματιά. Η ματιά του Παύλου Κοζαλίδη και ο τριανταπεντάρης φακός της δικής του leica…

Αυτές τις μέρες και συγκεκριμένα από την Πέμπτη 6 Οκτωβρίου 2022 έως τις 20 Νοεμβρίου 2022, το Μουσείο Μπενάκη -Πειραιώς 138- παρουσιάζει τη φωτογραφική του έκθεση «Το σπίτι των πεταλούδων».

Μια πηγαία, εξωτική και “φιλόξενη” φωτογραφική περιπέτεια

Πάνε δεκατέσσερα χρόνια από την έκθεση «Αναζητώντας τη χαμένη πατρίδα» στο Μουσείο Μπενάκη όπου Παύλος Κοζαλίδης παρουσίαζε τις φωτογραφίες που τράβηξε, μετά από αρκετά ταξίδια στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, αναζητώντας τις ρίζες της οικογένειάς του και καταγράφοντας τα ίχνη των Ελλήνων ποντιακής καταγωγής που είχαν απομείνει εκεί.

Σήμερα, η έκθεση με τον τίτλο «Το σπίτι των πεταλούδων», μας μεταφέρει με μια καθαρή ματιά, μια ματιά που μας θυμίζει τον πριν των ψηφιακών φωτογραφιών κόσμο σε έναν προορισμό ελάχιστα γνώριμο, την Κίνα.

Συνεπής στην παρατήρηση και στο βίωμα που επιτυγχάνεται μέσα από επαναλαμβανόμενα ταξίδια μεγάλης διάρκειας, ανάμεσα σε ανθρώπους που συνηθίζουν την παρουσία του φωτογράφου που μετατρέπεται σε γνώριμο και οικείο πρόσωπο και πάντοτε εκτός των τουριστικών δρόμων οι φωτογραφίες μας ταξιδεύουν σε μια πηγαία, εξωτική και συνάμα “φιλόξενη” περιπέτεια.

“Το σπίτι των πεταλούδων”

Ο Παύλος Κοζαλίδης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1961. Η οικογένειά του μετανάστευσε στον Καναδά, όταν ο ίδιος ήταν επτά ετών. Η φιλία με έναν Κινέζο συμμαθητή του και οι συχνές επισκέψεις στο σπίτι του τον έφεραν για πρώτη φορά σε επαφή με τον κινέζικο πολιτισμό, μια επαφή που αργότερα μετεξελίχθηκε σε ανάγκη για μια βαθιά γνωριμία.

Ο ίδιος αναφέρει σχετικά: “Αν κάπου αρχίζει η περιέργειά μου για την Κίνα, πρέπει να ήταν τότε που μπήκα για πρώτη φορά στο σπίτι του Peter Wong. Ο Peter ήταν ένας συμμαθητής μου που με πλησίασε φιλικά, καθώς είχαμε και οι δύο την ατυχία να δεχόμαστε εκφοβισμούς από τα άλλα παιδιά, γιατί είμασταν λίγο διαφορετικοί από εκείνα. Εγώ ήμουν ο μόνος Έλληνας στο σχολείο, ο Peter ένας από τους ελάχιστους κινέζους της ενδοχώρας που είχαν έρθει στο Βανκούβερ του Καναδά, την ίδια εποχή με τη δική μου οικογένεια. Η οικογένεια του Peter είχε τη μανία να συλλέγει και να συντηρεί σε κουτιά-αντίκες διάφορα είδη πεταλούδων από όλο τον κόσμο. Κάθε εκατοστό του σπιτιού, ακόμη και το μπάνιο, ήταν καλυμμένο από αυτά τα κουτιά".

"Στο σπίτι των πεταλούδων ζούσε και η γιαγιά του. Καθόταν σε μια γωνιά του σπιτιού, σε ένα είδος επίπλου που δεν είχα ξαναδεί ποτέ. Μερικές φορές με κοιτούσε, και εγώ ανταπέδιδα μυστικά. Τη μόνη φορά που την είδα να μου χαμογελάει ήταν όταν έκανα τις πρώτες μου προσπάθειες να φάω με ξυλάκια, μαζί με τον Peter· υποθέτω ότι φαινόμουν γελοίος, αλλά τα κατάφερα μετά από λίγο καιρό. Σε αυτή την κουζίνα με τις τόσο διαφορετικές μυρωδιές και τις γεύσεις που ούτε καν ήξερα ότι υπήρχαν, είδα για πρώτη φορά το πορτρέτο του Μάο, καθώς κρεμόταν πάνω από το ψυγείο. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι το πορτρέτο κρεμόταν στραβά, ίσα-ίσα που ακουμπούσε στον τοίχο, σαν να ήταν έτοιμο να πέσει. Από αυτή τη γωνία, φαινόταν σαν να σε κοιτάει από ψηλά. Είχα την αίσθηση ότι παρατηρούσε κάθε μου κίνηση, μερικές φορές ήταν εκνευριστικό.”

Από το 1989 ως το 2012 ο Παύλος Κοζαλίδης ταξιδεύει συστηματικά στην Κίνα, αναζητώντας, βιώνοντας και φωτογραφίζοντας τον πολιτισμό, τους ανθρώπους, την καθημερινότητα. Οι 60 περίπου φωτογραφίες που παρουσιάζονται στην έκθεση είναι ένα μικρό, αλλά αντιπροσωπευτικό κομμάτι από ένα αρχείο που αριθμεί περισσότερες από 10.000 φωτογραφίες.

Είτε αντιμετωπιστούν ως σύνολο είτε βλέποντας την καθεμία ξεχωριστά, οι φωτογραφίες του Κοζαλίδη μας ταξιδεύουν σε έναν κόσμο ελάχιστα γνώριμο, απαλά, αθόρυβα και με μια απροσδιόριστη ομορφιά. Σαν το πέταγμα μιας πεταλούδας.

Διάρκεια έκθεσης 6 Οκτωβρίου–20 Νοεμβρίου 2022

Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς