Θ. Θεοχαρίδης: Η ασφαλέστερη επένδυση, για Έλληνες και ξένους, είναι το real estate

Ποια είναι η εικόνα της ελληνικής αγοράς του real estate; Ποια η επίδραση που υπήρξε από την πανδημία και την κρίση των τελευταίων μηνών; Ποια η πρόβλεψη για την επόμενη ημέρα;

Η πανδημία άλλαξε τα δεδομένα στην παγκόσμια οικονομία. Μπορεί αρχικά να «πάγωσαν» οι συναλλαγές στο real estate, αλλά γρήγορα δημιουργήθηκαν νέες τάσεις, καθώς η τηλεργασία και το υβριδικό μοντέλο εργασίας έφεραν νέα δεδομένα στον κλάδο. Στην Ελλάδα η αγορά του real estate είναι ανθεκτική. Τόσο οι τιμές όσο και τα ενοίκια έχουν αυξηθεί. Πολλοί Έλληνες αλλά και ξένοι έχουν επενδύσει σε ακίνητα, εξοχικές κατοικίες και το ενδιαφέρον συνεχίζεται. Η Ελλάδα είναι μια μοντέρνα ευρωπαϊκή χώρα και, παρά το γεγονός ότι οι τιμές έχουν αυξηθεί, ακόμα είναι χαμηλότερες σε σχέση με άλλες ανταγωνιστικές αγορές και τα ακίνητα προσφέρουν καλές αποδόσεις, οπότε η ελληνική αγορά ακινήτων αποτελεί μια καλή επένδυση.

Ωστόσο, ο πόλεμος στην Ουκρανία δημιουργεί πολλαπλές επιπτώσεις. Εκτιμώ ότι η κατάσταση θα είναι πιο δύσκολη από το φθινόπωρο και θα επηρεαστεί και η Ελλάδα, ιδιαίτερα μόλις ολοκληρωθεί η τουριστική σεζόν. Αυτό που αποτελεί τροχοπέδη για περαιτέρω ανάπτυξη είναι το νομοθετικό πλαίσιο και η γραφειοκρατία. Εάν η Ελλάδα μοντερνοποιήσει και ψηφιοποιήσει το νομικό της σύστημα, τότε θα υπάρχει μεγάλη ανάπτυξη σε όλους τους τομείς και φυσικά στην αγορά ακινήτων.

Υπάρχουν περιοχές στην Ελλάδα που ξεχωρίζουν για τις ευκαιρίες που προσφέρουν; Υπάρχει κάποια περιοχή, ενδεχομένως, για την οποία έχει επεκταθεί η ζήτηση σε σημαντικό -ίσως και μη αναμενόμενο- βαθμό;

Η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων και των ξένων ενδιαφέρονται είτε για τα νησιά, είτε για παραλιακές περιοχές. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα οι τιμές στις παραπάνω περιοχές να έχουν αυξηθεί πάρα πολύ. Ωστόσο, η Ελλάδα έχει πολλά όμορφα μέρη που ακόμα έχουν μείνει αναξιοποίητα. Η αναγέννηση που ξεκίνησε στο κέντρο της Αθήνας θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Η ηπειρωτική Ελλάδα προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες. Μπορεί κάποιος ακόμα να αγοράσει ένα σπίτι με κήπο με 20.000-30.000 ευρώ. Πολλοί ξένοι πλέον κοιτάζουν αυτή την αγορά.

Ωστόσο, θεωρώ πως είναι υποτιμημένες όλες οι περιοχές πέριξ του αεροδρομίου «Ελευθέριος Βενιζέλος». Η Ανατολική Αττική έχει μπροστά της πολύ μεγάλη άνοδο. Εάν αναπτυχθούν περαιτέρω τα λιμάνια, οι μαρίνες και δοθεί έμφαση στον ιστιοπλοϊκό τουρισμό, Ανάβυσσος, Μαρκόπουλο, Ραφήνα, Πόρτο Ράφτη, Σούνιο, Σπάτα θα έχουν τρομερή ανάπτυξη. Εάν παραδειγματιστούμε από τη γείτονα Τουρκία και δημιουργηθεί μια «tax free» ζώνη για ναυπηγεία στις συγκεκριμένες περιοχές, οι προοπτικές είναι κάτι περισσότερο από ευοίωνες. Σκεφτείτε μόνο πως πλέον η Τουρκία είναι τρίτη δύναμη στην Ευρώπη στο ναυπηγικό κλάδο.

Καθώς έχετε δραστηριοποιηθεί, μέσω της eXp Realty, στην αγορά των ΗΠΑ, δώστε μας μια εικόνα και από εκεί.

Οι ΗΠΑ είναι μια ελεύθερη αγορά. Ακόμα και στη χειρότερη οικονομική κρίση, το 2008, η αγορά κρατήθηκε, μειώθηκαν οι τζίροι, αλλά η αγορά δεν κατέρρευσε, όπως για παράδειγμα έγινε στην Ελλάδα την περίοδο των μνημονίων, όπου η αγορά ακινήτων είχα κυριολεκτικά «παγώσει». Η ελεύθερη αγορά πάντα καταφέρνει πολύ πιο γρήγορα να βρίσκει τις ισορροπίες της. Αυτή τη στιγμή στις ΗΠΑ παρατηρείται μια μικρή μείωση στις πωλήσεις, απόρροια των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία, της αύξησης του πληθωρισμού και του ενεργειακού κόστους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει μια μείωση των τιμών και λιγότερες αγορές από ιδιώτες. Παράλληλα, υπάρχει μια μετατόπιση του ενδιαφέροντος για ακίνητα με περισσότερα δωμάτια, καθώς λόγω της τηλεργασίας είναι πάρα πολλά νοικοκυριά που έχουν μεταφέρει το γραφείο τους στο σπίτι.

Επιστρέφοντας στην εγχώρια αγορά, θα προτείνατε σε κάποιον να επενδύσει, αυτήν την στιγμή, στο real estate; Είναι μια «ασφαλής» επένδυση; Υπάρχουν κίνδυνοι ή σημεία που χρειάζονται προσοχή;

Η πιο ασφαλέστερη επένδυση, τόσο για τους Έλληνες όσο και για τους ξένους, είναι το real estate. H Ελλάδα συγκριτικά με τους γείτονες της είναι σε πλεονεκτική θέση. Πολλές ημέρες ηλιοφάνειας, χαμηλές τιμές σε σχέση με ανταγωνιστικές αγορές, και υψηλές αποδόσεις. Λόγω χρόνιων παθογενειών της ελληνικής αγοράς, όπως δαιδαλώδεις γραφειοκρατικές διαδικασίες, υψηλά κόστη, ύπαρξη πληθώρας προβληματικών ακινήτων, ακίνητα που διατίθενται πάνω από την πραγματική τους αξία κτλ, αυτό που θα πρέπει να προσέχουν τόσο οι πωλητές όσο και οι αγοραστές είναι η επιλογή ενός αξιόπιστου μεσίτη, ο οποίος θα αναλάβει να διεκπεραιώσει την αγοραπωλησία με τα λιγότερα δυνατά προβλήματα.

Ποιες είναι οι τάσεις που θα μας απασχολήσουν, στο real estate, στο άμεσο μέλλον;Υπάρχουν trends που εντοπίζονται στο εξωτερικό και που αναμένεται να «φτάσουν» και στην Ελλάδα;

Η τάση που θα αλλάξει τα δεδομένα στην αγορά του real estate είναι το Mutliple Lisitng Services (MLS). To MLS είναι μια υπηρεσία πολλαπλών καταχωρίσεων, μια βάση δεδομένων που δημιουργήθηκε για την παροχή δεδομένων σχετικά με ακίνητα προς πώληση. Ένα MLS επιτρέπει στους μεσίτες να βλέπουν ο ένας τις καταχωρήσεις του άλλου, όσον αφορά στα ακίνητα προς πώληση, με στόχο τη σύνδεση αγοραστών κατοικιών με πωλητές. Βάσει αυτής της συμφωνίας, τόσο οι μεσίτες εισαγωγής όσο και οι πωλητές επωφελούνται από την ενοποίηση και την ανταλλαγή πληροφοριών και με την κατανομή των προμηθειών.

Στην ψηφιακή εποχή, οι αγοραστές μπορούν να περιηγηθούν σε αμέτρητους ιστότοπους ακινήτων και μεσιτείας. Εάν ένας αγοραστής συνεργάζεται με έναν μεσίτη που ανήκει σε MLS, τότε ο μεσίτης μπορεί γρήγορα και εύκολα να αναζητήσει όλα τα ακίνητα προς πώληση από τους συμμετέχοντες μεσίτες. Ένα MLS επιτρέπει στους ανταγωνιστές μεσίτες να συνεργάζονται προς έναν κοινό στόχο: να βοηθήσουν τους αγοραστές να βρουν τα επιθυμητά ακίνητά τους και να βοηθήσουν τους πωλητές να πουλήσουν τα ακίνητά τους.

Φτάνοντας και στην eXp Realty, μιλήστε μας για τη συγκεκριμένη πλατφόρμα και τη δραστηριοποίηση σας μέσω αυτής. Γιατί κάποιος να την επιλέξει, για την αγορά ή την πώληση ενός ακινήτου;

Πρώτα από όλα, υπάρχει τρομερή διαφάνεια και επαγγελματισμός. Ζητάμε όλα τα έγγραφα, κάνουμε νομικό έλεγχο στο ακίνητο. Κάνουμε εκτίμηση του ακινήτου. Όταν ένα ακίνητο ανεβαίνει στην πλατφόρμα μας, τότε είναι καθαρό και χωρίς νομικά προβλήματα. Στόχος μας είναι να αναβαθμιστεί η ποιότητα του επαγγέλματος και η ολιστική εμπειρία του πελάτη.

Η eXp καινοτομεί μετασχηματίζοντας την αγοραπωλησία ακινήτων, προσφέροντας τη μέγιστη ευκολία, διαφάνεια και αξιοπιστία μέσω της σύγχρονης τεχνολογίας, της ψηφιοποίησης των διαδικασιών και της χρήσης δεδομένων της. Οι μεσίτες που συνεργάζονται με την eXp μπορούν να κρατήσουν το δικό τους λογότυπο, να απολαμβάνουν όλα τα οφέλη που τους προσφέρει η πρωτοποριακή της πλατφόρμα, ενώ παράλληλα μπορούν να αποχωρήσουν όποτε θέλουν χωρίς καμία επιβάρυνση. Η αδιαφάνεια στην αγορά των ακινήτων είναι ο κανόνας, αλλά το μοντέλο της eXp θα αλλάξει ριζικά την αγορά. Θα το καταλάβουν και οι πελάτες αλλά και οι μεσίτες που θα υιοθετήσουν τις αλλαγές που σηματοδοτεί το μοντέλο της eXp.

Κλείνοντας, καθώς η eXp Realty δραστηριοποιείται ηλεκτρονικά, ως διαδικτυακή πλατφόρμα, ποιος θα είναι ο γενικότερος ρόλος που θα διαδραματίσει η τεχνολογία στην αγορά του real estate - ακόμη και για την επίτευξη στόχων βιωσιμότητας;

Η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής πολλών διαδικασιών και ιδιαίτερα στον τομέα της ψηφιοποίησης. Το μοντέλο της eXp, όπου όλα είναι στο «cloud», μπορεί τώρα να φαίνεται λογικά, ωστόσο προ κορωνοϊού δεν ήταν ο κανόνας. Η eXp δεν έχει φυσικά γραφεία, με αποτέλεσμα το ανθρακικό μας αποτύπωμα να είναι πολύ χαμηλό, ενώ παράλληλα δεν υπάρχουν και οι καθημερινές μετακινήσεις από και προς το γραφείο, που επιβαρύνουν το περιβάλλον. Σε αντίθεση με άλλες εταιρείες real estate, όπου ο χώρος γραφείων μπορεί να περιορίσει τη χωρητικότητα της ομάδας, η eXp Realty μπορεί να υποστηρίξει νέους ή ανερχόμενους μεσίτες ανά πάσα στιγμή. Με τα χρήματα που εξοικονομούνται από τη διατήρηση γραφείων, η eXp Realty επενδύει σε ελκυστικές αποζημιώσεις, καθώς και σε εκπαίδευση για τους μεσίτες της. Η ευελιξία και η καινοτομία της eXp προσελκύει τους κορυφαίους μεσίτες.